ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ – Ένας Θεός κατανοητός, δεν είναι Θεός. Ο Θεός τα γνωρίζει όλα από πριν, αλλά δεν τα αποφασίζει όλα από πριν.
Γιατί ο Θεός τα δημιούργησε όλα τόσο ωραία; Για να καταστήσει γνωστή τη σοφία Του και τη μεγάλη δύναμη Του και για να γνωρίσουμε από παντού τη δόξα Του. Αν θελήσει κανείς να περιγράψει το σχήμα, τη χρησιμότητα, τον καρπό, τα φύλλα, τον καιρό της καρποφορίας και όλα τα σχετικά ενός μόνο δέντρου, θα βρει πολλές αφορμές διηγήσεως των μεγαλείων του Θεού. Αν μελετήσει κάποιος τον άνθρωπο, τη διάπλαση του σώματός του, θα βρει αμέτρητα πελάγη διηγημάτων…
Δεν είναι το ίδιο να ανάψεις σβησμένο λυχνάρι, με το να παράγεις φωτιά από το πουθενά. Δεν είναι το ίδιο να αναστηλώσεις ένα πεσμένο σπίτι, με το να χτίσεις σπίτι από το πουθενά. Στην πρώτη περίπτωση τουλάχιστον υπάρχει το υλικό, ενώ στη δεύτερη, υπάρχει το τίποτα. Γι’ αυτό ο Θεός έκανε πρώτα το δυσκολότερο, για να παραδεχτείς εσύ ύστερα το ευκολότερο.
Στο Θεό αρέσει περισσότερο η ταπείνωση για το κακό που κάναμε, παρά η υπερηφάνεια για το καλό που κατορθώσαμε.
Ο Θεός εμφανίζεται επιεικής στους αμαρτωλούς και αυστηρός στους δικαίους. Γιατί ως φτωχούς βλέπει τους αμαρτωλούς και τους ελεεί και ως πλούσιους βλέπει τους ενάρετους και τους αντιμετωπίζει απαιτητικά.
Ο Θεός είναι βραδύς στην τιμωρία και γρήγορος στην σωτηρία και την συγχώρεση. Γιατί τίποτα δεν φροντίζει τόσο ο Θεός, όσο για την σωτηρία της ψυχής μας. Τίποτα για τον Θεό δεν είναι τόσο περιζήτητο, όσο η σωτηρία μιας ψυχής.
Ο άνθρωπος γνωρίζει ότι υπάρχει Θεός, αγνοεί όμως ποια είναι η ουσία Του. Γνωρίζει ότι είναι Σοφός, αγνοεί όμως το πόσο Σοφός είναι. Γνωρίζει ότι είναι Μεγάλος, αγνοεί όμως το πόσο Μεγάλος είναι. Γνωρίζει ότι είναι πανταχού παρών, αγνοεί όμως το πως. Γνωρίζει ότι προνοεί για τον κόσμο, αγνοεί όμως τον τρόπο της πρόνοιας Του.
Εάν κάποιος σε ρωτήσει: «Από πού ξέρεις, ότι υπάρχει Θεός;», να του πεις: Από εκείνα τα οποία βλέπω, από την αρμονία και την ευταξία που υπάρχει σε όλη την κτίση…
Όσο είναι μια σταγόνα σε σύγκριση με το απέραντο πέλαγος, τόσο είναι η δική μας καλοσύνη σε σύγκριση προς την απερίγραπτη φιλανθρωπία του Θεού.
Τόσες μεγάλες είναι οι ευεργεσίες του Θεού που ξεπερνούν κάθε ανθρώπινη προσδοκία και ελπίδα, ώστε σε πολλές περιπτώσεις και να μην γίνονται πιστευτές. Γιατί εκείνα που ούτε τα σκέφτηκε, ούτε τα περίμενε ανθρώπινος νους, αυτά μας χάρισε.
Θα μπορούσε να ήταν λογικό, τα τόσο πολλά στοιχεία και η τόσο αρμονική διάταξη του σύμπαντος, να διευθύνονται χωρίς κάποιος, που να κυβερνάει και να εξουσιάζει τα πάντα; Και ένα πλοίο δεν θα μπορούσε ποτέ χωρίς κυβερνήτη, να διασχίσει τα κύματα της θάλασσας, ούτε ένας στρατιώτης να κατορθώσει κάτι το γενναίο χωρίς να προΐσταται ο στρατηγός, ούτε ένα σπίτι θα μπορούσε να υπάρξει, χωρίς να είναι παρών ο οικοδόμος. Και ο άπειρος αυτός κόσμος και η αρμονική διάταξη των στοιχείων αυτών θα μπορούσε να κινείται απλά και τυχαία, χωρίς να υπάρχει κάποιος που θα μπορεί να συγκρατεί και να υποβαστάζει όλα τα ορατά σύμφωνα με την δική Του σοφία;
Ο Θεός πέρα από τους αμετανόητους, τρεις ανθρώπους βδελύσσεται: α) τον φτωχό που είναι υπερήφανος β) τον πλούσιο που είναι τσιγκούνης και γ) τον γέρο που είναι πόρνος.
Ο Θεός άλλοτε δίνει, άλλοτε όμως δεν δίνει, αλλά και τα δύο γίνονται προς ωφέλειά μας. Ώστε και αν λάβεις και αν δεν λάβεις, έλαβες με το να μην λάβεις.