Δεκαπενταύγουστος: Μονές κι Εκκλησίες της Παναγιάς στην Καλαμπάκα

Εκτύπωση

Δεκαπενταύγουστος, η μεγάλη Θεομητορική εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και οι απανταχού της οικουμένης ορθόδοξοι τιμούν και σεμνύνονται.

Μαζί με ολόκληρη την Ελλάδα και η περιοχή Καλαμπάκας εορτάζει το ξόδι της Παναγιάς στα μοναστήρια και στις εκκλησίες αφιερωμένα στο σεπτό και πανάχραντο πρόσωπό της με ιδιαίτερα θερμό και αγνό τρόπο. Πολλά είναι τα μοναστήρια και οι εκκλησίες που είναι αφιερωμένες και τιμούν την Παναγιά μας, στην περιοχή της Καλαμπάκας, δίνοντας έναν ιδιαίτερο τόνο και θρησκευτική βαρύτητα αυτή την ημέρα.

Είναι η Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου «Βυτουμά», «Σταγιάδων», Χρυσίνου, η Παναγιά η «Καναλιώτισσα» στην δασική περιοχή «Καναλάκι» Μετεώρων, η Κοίμησης Θεοτόκου Καστρακίου (τρανή Εκκλησιά), η παλιά μονή κοιμ. Θεοτόκου «Γαλακτοτροφούσας» Ανθούσας, η ιστορική Μονή Λιμποχώβου Κουτσούφλιανης.

Ειδική αναφορά πρέπει να κάνουμε στον αρχαίο Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου Καλαμπάκας όπου το απόγευμα της παραμονής κατά την ακολουθία του εσπερινού, προ του ανθοστόλιστου επιταφίου ψάλλονται οι γνωστοί ύμνοι – εγκώμια που αναφέρονται στην κοίμησή της.

Επίσης οι ενορίες που τιμούν την Θεοτόκο στην περιοχή Καλαμπάκας είναι της Αχελινάδας, Γαύρου, Θεοτόκου, Σταγιάδων Μεγ. Κερασιάς, Καλομοίρας, Αμπελοχωρίου, Ματονερίου, Ανθούσας, Καλλιρρόης, Γλυκομηλιάς, κ.λ.π.

Σύμφωνα με όσα δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Γρηγόρης Καλύβας, πρόεδρος του συλλόγου «Μετεώρων Λιθόπολις», οι εικόνες της Παναγιάς που βρίσκονται στις εκκλησιές, τα μοναστήρια και τα εξωκκλήσια της περιοχής δίνουν, η κάθε μία με ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο, αυτό το στοιχείο που ο λαός αντιλαμβάνεται και θέλει να προσδώσει στο πρόσωπο της Παναγίας.

Ο κατάλογος είναι μακρύς. Χαρακτηριστικά αναφέρει ότι στην Ιερά Μονή Μεγάλου Μετεώρου υπάρχουν δυο σημαντικές εικόνες της Παναγιάς, και εξηγεί:

Στη δεσποτική, που κοσμεί το τέμπλο, η Παναγία εμφανίζεται με βασιλική περιβολή κρατώντας στο αριστερό χέρι τον Ιησού Χριστό και στο δεξί άνθος. Πρόκειται για την Παναγιά «Ρόδον το Αμάραντον» έργο, σύμφωνα με επιγραφή στο αριστερό τμήμα της εικόνας, κάποιου αναγνώστου οικονόμου Καπετσοβίτου εκ Ζαγορίου (12 Μαρτίου 1790).

Η δεύτερη (επαργυρωμένη) είναι η Παναγία Γλυκοφιλούσα «η Καναλιώτισσα».

Πρόκειται για έργα της παλαιολογείας περιόδου του 14ου αιώνα (1388 – 1393) και πιθανόν, όπως εικάζεται από ιστορικούς, προέρχονται από το τέμπλο του αρχικού καθολικού της Μονής και φέρει το όνομα «Καναλιώτισσα» και συγκεκριμένα, από την γυναικεία Μονή Λοξάδας ή Λυκουσάδας της Λοξάδας Καρδίτσας που βρίσκεται κοντά στα Κανάλια Καρδίτσας και κατά την Τουρκοκρατία ήταν μετόχι του Μεγάλου Μετεώρου.

Η μονή είχε ιδρυθεί από τη Βασίλισσα – μοναχή Υπομονή Δούκαινα Κομνηνή σαν παραλαύριο του Μοναστηριού Αγίας Τριάδας Μετεώρων η δε εικόνα αποτελεί το μόνο σωζόμενο κειμήλιο μετά την πυρπόλησή της από τους Τούρκους. Η εικόνα, σύμφωνα με το έθιμο μεταφέρεται από την Μονή του Μεγ. Μετεώρου και εκτίθεται σε λαϊκό προσκύνημα ένα μήνα κάθε χρόνο (6 Αυγούστου – 6 Σεπτεμβρίου) στη «Λοξάδα» και τα Κανάλια Καρδίτσας.

Αλλά και στην Ιερά Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Βυτουμά η δεσποτική εικόνα της Παναγίας αποτελεί ένα σπάνιο κειμήλιο και πολλοί δεόμενοι στη χάρη της έχουν τύχει της μεσιτείας της για διάφορα θέματα που τους απασχολούν.

Επίσης, στην Ιερά Μονή Βαρλαάμ υπάρχει η εικόνα της Παναγιάς «μεσίτριας» καθώς στη συνείδηση των ορθοδόξων πιστών η Παναγία έχει καθιερωθεί ως μεσίτρια που ενώνει τη γη με τον ουρανό, τον αισθητό κόσμο με τη νοητή ωραιότητα, καταλήγει ο ίδιος.