Τον Ιερομόναχο π. Χρυσόστομο από την Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου Αγίου Όρους φιλοξένησε ο Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου στον ομώνυμο δήμο της Αττικής, όπου λαμβάνουν χώρα οι ενοριακές εορταστικές εκδηλώσεις “ΔΗΜΗΤΡΙΑ 2018”. Ο π. Χρυσόστομος ανέπτυξε το θέμα: «Το φιλότιμο και η πνευματική ζωή» στο πολυπληθές ακροατήριο εντός του Ιερού Ναού.

Οπως αναφέρει ανακοίνωση εκ του Ιερού Ναού, ο ομιλητής αρχικά ανέλυσε τους στιχ. 12-15 Κεφ.15 από το κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο “Αὕτη ἐστὶν ἡ ἐντολὴ ἡ ἐμή, ἵνα ἀγαπᾶτε ἀλλήλους καθὼς ἠγάπησα ὑμᾶς. 13 μείζονα ταύτης ἀγάπην οὐδεὶς ἔχει, ἵνα τις τὴν ψυχὴν αὐτοῦ θῇ ὑπὲρ τῶν φίλων αὐτοῦ. 14 ὑμεῖς φίλοι μού ἐστε, ἐὰν ποιῆτε ὅσα ἐγὼ ἐντέλλομαι ὑμῖν. 15 οὐκέτι ὑμᾶς λέγω δούλους, ὅτι ὁ δοῦλος οὐκ οἶδε τί ποιεῖ αὐτοῦ ὁ κύριος· ὑμᾶς δὲ εἴρηκα φίλους, ὅτι πάντα ἃ ἤκουσα παρὰ τοῦ πατρός μου ἐγνώρισα ὑμῖν”.

Ο Θεός, γενόμενος άνθρωπος, φέρνει στον κόσμο το ήθος της αγάπης και της ελευθερίας. Η Ελληνική γλώσσα επινόησε μια λέξη που συμπυκνώνει και τις δύο αυτές έννοιες, την έννοια της αγάπης και της ελευθερίας, και μαζί τον χώρο στον οποίο αυτές καλλιεργούνται, που είναι ο χώρος της συνείδησης. Η λέξη αυτή που περιέχει μαζί αγάπη, ελευθερία, συνείδηση, είναι η λέξη «φιλότιμο». Τρέχουσα, απλή λέξη της καθημερινής μας λαλιάς, φορτισμένη με βαθιά αισθήματα και αθρόα βιώματα, ποτισμένη με το αίμα της ψυχής. Λέξη που δεν ορίζεται εύκολα. Και η οποία μάλιστα είναι αμετάφραστη σε άλλες γλώσσες. Από εδώ ξεκινούν τα πάντα. Ο Χριστός απευθύνεται στη συνείδηση του ανθρώπου. Τούτο φαίνεται και από το κάλεσμά του: «Εἴ τις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν, καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ καὶ ἀκολουθήτω μοι». Ο Χριστός δεν επιβάλλει νόμο, αλλά προσφέρει τον ίδιο του τον εαυτό. Ως τροφή που δίνει ζωή. Και ταυτόχρονα, ως παράδειγμα ζωής. Στέκει ενώπιόν μας, και καλεί τον καθένα ξεχωριστά, κατ’ όνομα, τον κεντρίζει στο φιλότιμό του. Απευθύνεται σε μια πολύ λεπτή και ευαίσθητη χορδή της ψυχής, που αποτελεί όμως την κεντρική χορδή του οργάνου της ψυχής. Εκεί βρίσκεται το φιλότιμο, η μεγάλη κινητήρια δύναμη, που ωθεί τον άνθρωπο στα αληθινά μεγάλα και σπουδαία. Εκεί ο άνθρωπος απαντά πραγματικά ελεύθερα, χωρίς την αγωνία της αυτοσυντήρησης, χωρίς τις δεσμεύσεις των παθών του, ανεβαίνει ψηλότερα από εκεί που νόμιζε ότι μπορούσε να φτάσει.

Στη συνέχεια αναφέρθηκε στον Άγιο Παίσϊο λέγοντας χαρακτηριστικά: “Τη λέξη «φιλότιμο» χρησιμοποιούσε πολύ συχνά ο γέρων Παΐσιος, ο οποίος ασκήτεψε σε ένα κελί της μονής μας τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια της επίγειας ζωής του. Έλεγε ότι το φιλότιμο είναι το κύριο χαρακτηριστικό των αγίων, αλλά και κάθε αληθινού Χριστιανού. Η σχέση με τον Θεό, όπως και με όλα τα πρόσωπα και πράγματα, θεμελιώνεται στο φιλότιμο.
Ας δούμε πως ο ίδιος ο γέρων Παϊσιος όριζε το φιλότιμο, με το δικό του εμπειρικό και χαρισματικό λεξικό: Είναι το ευλαβικό απόσταγμα της καλοσύνης. Το σκίρτημα της καρδιάς, η λαχτάρα να αναπαύσουμε τον άλλον. Είναι η πολύ ευγνώμων αγάπη. Το φιλότιμο οδηγεί κατά ένα φυσικό τρόπο στην αυταπάρνηση και στη θυσία. Εκείνοι που θυσιάζουν ακόμα και τη ζωή τους από καθαρή αγάπη, για να προστατέψουν τους συνανθρώπους τους, μιμούνται τον Χριστό. Το φιλότιμο είναι το κλειδί της πνευματικής προκοπής. Ο προκομμένος άνθρωπος, σε όποια ζωή κι αν βρεθεί, είτε μοναχός είτε λαϊκός, θα κάνει προκοπή πνευματική, γιατί θα εργασθεί φιλότιμα. Ενώ ο άνθρωπος που δεν καλλιεργεί το φιλότιμο που του χάρισε ο Θεός, ανεπρόκοπος θα είναι και στη μια ζωή και στην άλλη. Παράλληλα, το φιλότιμο ενεργοποιείται για τις μεγάλες επιλογές. Διάλεξε ένα σταυρό ανάλογα με το φιλότιμό σου, και προχώρα”.

Σε άλλο σημείο τόνισε: “Θα καταλάβουμε καλύτερα τι σημαίνει φιλότιμο, αν δούμε ποιά είναι η Χριστιανική ζωή χωρίς φιλότιμο. Αφενός, είναι ο εγωισμός. Πρέπει να ομολογήσουμε, ότι συχνά ο πνευματικός μας αγώνας γίνεται από εγωισμό. Νηστεύω, πηγαίνω στην εκκλησία, κοινωνώ, κάνω ελεημοσύνες και φιλανθρωπίες, μα τελικά πίσω απ’ αυτά βρίσκεται ο εγωισμός – ισχυρός, κρυφός, ζηλωτικός. Πολλές φορές καταπιέζω εγωιστικά τον εαυτό μου, και έτσι μου δημιουργείται άγχος. Είναι γιατί κάνω πράγματα από πειθαρχία, και όχι από φιλότιμο. Ο αγώνας που γίνεται με βάση την αρχή της πειθαρχίας, κάνει τον άνθρωπο να πιέζει τον εαυτό του, και τον κουράζει, δεν έχει χάρη και παρηγοριά. Όταν όμως ο αγώνας γίνεται με την καρδιά, δηλαδή με φιλότιμο, τότε δεν κουράζει. Αγωνιζόμαστε, γρηγορούμε, πιστεύουμε, όχι από εγωισμό, αλλά για τον ίδιο τον Χριστό. Γι’ αυτό και η λατρεία δεν πρέπει να είναι μια υποχρέωση, αλλά η ζωντανή έκφραση της ευγνωμοσύνης στις ευεργεσίες του Θεού. «Ο Χριστός είναι στοργικός πατέρας και όχι τύραννος. Γι’ αυτό και χαίρεται τον φιλότιμο αγώνα μας.» Ο φιλότιμος Χριστιανός χωράει όλο τον κόσμο στην ψυχή του, γιατί ακριβώς ζει μέσα στο Άγιον Πνεύμα. Είναι πατέρας, και μητέρα, και αδελφός, όχι μόνο για τους σαρκικούς συγγενείς του, αλλά για όλο τον κόσμο. Σήμερα πολλοί ζουν με την αντίληψη ότι είναι καλοί χριστιανοί, επειδή είναι κλεισμένοι στο σπίτι τους και δεν πειράζουν κανένα. Ούτε πειράζουν κανένα, ούτε έχουν ευθύνη για κανέναν και για τίποτε έξω απ’ την πόρτα τους. Δεν σκύβουν στο πρόβλημα κανενός, δεν νιώθουν ότι έχουν κάποιο χρέος, κάποια ευθύνη απέναντι σ’ αυτόν που θεωρούν ξένο. Υιοθετούν τη βασική αρχή: «Το δίκιο σου, το δίκιο μου».

Ολοκληρώνοντας την ομιλία του ο π. Χρυσόστομος είπε: “ Η κρίση που ζει σήμερα η πατρίδα μας και ο κόσμος ολόκληρος φέρνει στο προσκήνιο την ανάγκη να συντρέχουμε και να στηρίζουμε ο ένας τον άλλο, το περίσσευμα του ενός να προσφέρεται για την αναπλήρωση του υστερήματος του πλησίον. Με ένα λόγο, η κρίση μας κεντρίζει να θυμηθούμε τη φιλοτιμία. Τη μέριμνα και φροντίδα για τον αδελφό μας, τον πλησίον μας, που υποφέρει από την ανθρώπινη αναλγησία και πλεονεξία.
Καλούμεθα να ζήσουμε σαν άρχοντες από το υστέρημά μας, κι αυτό, αν είναι αγάπη, αν είναι δηλαδή μίμηση του Χριστού, θα μας κάνει αληθινά πλούσιους. Αυτό άλλωστε σημαίνει να είμαστε μέλη του ενός σώματος του Χριστού. Αλλά ο πρώτος «ξένος» είναι ο Ίδιος ο Χριστός. Αυτόν πρέπει να φιλοξενήσουμε στην καρδιά μας, και τότε πραγματικά θα χωρέσουν όλοι”.

Ακολούθησε το καθιερωμένο “Eνοριακό Αρχονταρίκι” στον ισόγειο χώρο του Ιερού Ναού, στο οποίο ο π. Χρυσόστομος απάντησε στα ερωτήματα που του υπέβαλαν οι ακροατές.

Η 3η μέρα των εορταστικών εκδηλώσεων ολοκληρώθηκε με κατανυκτική αγρυπνία στην οποία ιερούργησε ο Πανοσιολογιώτατος Αρχιμανδρίτης π. Φιλούμενος Ρούμπης, Προϊστάμενος του Ιερού Ναού Αγίου Δημητρίου Όπλων – Κάτω Πατησίων.
Έψαλαν οι Πρωτοψάλτες κ.κ. Νικόλαος Νικολάου και Κωνσταντίνος Λειβαδάρος, συνοδεία ισοκρατών.