ΚΡΗΤΗ: Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται η νέα φάση διπλωματικής και ενεργειακής κινητικότητας της Ελλάδας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ρεπορτάζ: Γιάννης Παπανικολάου
Η Αθήνα, αναλαμβάνοντας για πρώτη φορά μετά από καιρό την πρωτοβουλία των κινήσεων, ενεργοποιεί μοχλούς διεθνούς δικαίου, πολιτικής ισχύος και οικονομικών συμφερόντων, προσπαθώντας να δημιουργήσει τετελεσμένα έναντι της Άγκυρας, η οποία παρακολουθεί ενοχλημένη και αντιδρά με την προσφιλή της μέθοδο της «θεωρίας των γκρίζων ζωνών».
Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός: Χάρτες με διπλωματικό αποτύπωμα
Η κατάθεση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδίου της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποτέλεσε την πρώτη απόπειρα επίσημης αποτύπωσης των ελληνικών θαλάσσιων δικαιωμάτων. Πρόκειται για ένα πολιτικό και νομικό εργαλείο που παρουσιάζει για πρώτη φορά, με σαφήνεια, τα εξωτερικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και τις συμφωνίες ΑΟΖ με την Αίγυπτο και την Ιταλία, που είχαν μέχρι σήμερα ελλιπώς αξιοποιηθεί στο πεδίο των διεκδικήσεων.
Η δημιουργία των δύο θαλάσσιων πάρκων – με επίκεντρο το σύμπλεγμα των Κυκλάδων και των Λεβίθων – ενίσχυσε την ελληνική παρουσία σε περιοχές που η Τουρκία έχει στοχοποιήσει εδώ και χρόνια, διατυπώνοντας αμφισβητήσεις με βάση τη θεωρία της «Γαλάζιας Πατρίδας». Όπως αναφέρει το Al Jazeera, η κίνηση της Ελλάδας έχει διπλό χαρακτήρα: περιβαλλοντικό και γεωστρατηγικό. Και οι δύο αυτοί άξονες, όπως φαίνεται, ενοχλούν την Άγκυρα.
Chevron και «Κρήτη-1»: Η Ελλάδα επιστρέφει στις έρευνες
Το επίκεντρο του νέου δόγματος ωστόσο βρίσκεται νοτίως της Κρήτης, όπου το ενδιαφέρον της ενεργειακής κολοσσιαίας Chevron προαναγγέλλει την πιθανότητα γεωτρητικής δραστηριότητας στα θαλάσσια τεμάχια «Κρήτη-1» και «Κρήτη-2». Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχει ήδη ενσωματώσει τις σχετικές περιοχές στον εθνικό ενεργειακό χάρτη, με ανώτατες κυβερνητικές πηγές να επιβεβαιώνουν ότι ο φάκελος της Chevron βρίσκεται υπό τελική επεξεργασία.
Σύμφωνα με δημοσίευμα του Financial Times, η εμπλοκή της Chevron δεν είναι απλώς εμπορική – είναι πολιτική. Διότι καμία αμερικανική εταιρεία τέτοιου μεγέθους δεν επιχειρεί σε αχαρτογράφητες περιοχές δίχως πολιτική κάλυψη. Η παρουσία της Chevron, όπως επισημαίνουν πηγές του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, μεταφέρει στην περιοχή το άτυπο δίλημμα: Ελλάδα ή Λιβύη; Διεθνές δίκαιο ή τουρκολιβυκό μνημόνιο;
Τουρκία: Από τις NAVTEX στις ρηματικές διακοινώσεις
Η Άγκυρα, που ήδη αντέδρασε με ρηματική διακοίνωση προς την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκλαμβάνει την ελληνοαμερικανική κινητικότητα ως ξεκάθαρη πρόκληση. Όπως μετέδωσε η Hurriyet, το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών προειδοποιεί για “σοβαρές συνέπειες σε περίπτωση που αγνοηθούν οι τουρκικές ευαισθησίες στη ΝΑ Μεσόγειο”. Οι κινήσεις μέσω Λιβύης, με διπλές ρηματικές διακοινώσεις προς τον ΟΗΕ, επιδιώκουν να προκαταλάβουν τη διεθνή κοινότητα.
Παράλληλα, η Άγκυρα ενισχύει τις διπλωματικές της θέσεις με νέα εξοπλιστικά ανοίγματα. Η πρόσφατη υπογραφή μνημονίου συνεργασίας με τη Μεγάλη Βρετανία για αγορά Eurofighterεπιβεβαιώνει τις φιλοδοξίες της Άγκυρας να ενισχύσει την αεροπορική της υπεροπλία στο Αιγαίο. Όπως σημειώνει το Politico Europe, η Αθήνα παρακολουθεί με σκεπτικισμό την ενίσχυση της Τουρκίας μέσω των ευρωπαϊκών βιομηχανιών, ενόσω παραμένει ακόμη ενταγμένη στον ίδιο αμυντικό πυρήνα.
Τα διεθνή μέσα για την ελληνική επανεμφάνιση
Οι New York Times αναφέρουν ότι η Ελλάδα επιστρέφει δυναμικά στη σκακιέρα της Ανατολικής Μεσογείου, αυτή τη φορά όχι με διπλωματικά non-paper αλλά με χάρτες και εξορυκτικές συμβάσεις. Οι συντάκτες επισημαίνουν ότι η στρατηγική της Αθήνας “αναγκάζει” την Ουάσινγκτον να πάρει ξεκάθαρη θέση.
Από την άλλη πλευρά, το Deutsche Welle βλέπει επικίνδυνη κλιμάκωση και τονίζει ότι η ελληνοτουρκική αντιπαράθεση μετατοπίζεται από τα διπλωματικά τραπέζια στις οικονομικές επενδύσεις.
Η πολιτική «με τα λευκά πιόνια»
Ο ίδιος ο Πρωθυπουργός, στη συνέντευξή του στον ΣΚΑΪ, δήλωσε χαρακτηριστικά: «Προτιμώ να παίζω με τα λευκά πιόνια», θέλοντας να υποδηλώσει την ανάγκη για επιθετική, όχι αμυντική εξωτερική πολιτική. Το Μέγαρο Μαξίμου, όπως εκτιμάται, ποντάρει στη νομιμότητα, την πράξη και τη διεθνή αγορά ως την τρίπτυχη απάντηση στο τουρκικό δόγμα των τετελεσμένων.
Ωστόσο, οι αναλυτές προειδοποιούν: η παρουσία της Chevron δεν εξασφαλίζει από μόνη της την αποτροπή. Απαιτείται συνολική διπλωματική υποστήριξη, κυρίως από την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ. Όπως δήλωσε στο Vimaorthodoxias.gr στέλεχος του Υπουργείου Εξωτερικών, «Η πράξη είναι η μόνη γλώσσα που κατανοεί η Άγκυρα».
-120x86.jpg)
