Άγιος Φανούριος: Ο Άγιος Φανούριος είναι από τους πιο αγαπητούς Αγίους σε όλο τον ελληνικό λαό, που κάθε χρόνο τιμά και πανηγυρίζει την μνήμη του στις 27 Αυγούστου.
Αυτός ο τόσο αγαπητός Άγιος θα μπορούσε να χαρακτηριστεί χωρίς αμφιβολία ως δώρο Θεού, διότι ήταν και παράμενε άγνωστος για πολλούς αιώνες.
Ποιος ήταν ο Άγιος Φανούριος, ο Άγιος που φανερώνει;
Ο Άγιος Φανούριος έγινε γνωστός από την τυχαία εύρεση της εικόνας του τον 14ο αιώνα μ.Χ. στη Ρόδο, όταν έσκαβαν παλιά σπίτια στο νότιο μέρος του παλιού τείχους. Εκεί βρέθηκε αρχαίος ναός με πολλές κατεστραμμένες εικόνες και μεταξύ αυτών και η καλά διατηρημένη εικόνα επί της οποίας ο τότε μητροπολίτης Ρόδου Νείλος ο Β’ ο Διασπωρινός (1355 – 1369 μ.Χ.) διάβασε το όνομα του Αγίου «ὁ ἅγιος Φανῶ».
Στην εικόνα, ο Άγιος Φανούριος παριστανόταν σαν νεαρός στρατιώτης, κρατώντας στο δεξιό του χέρι σταυρό, πάνω στον όποιο υπήρχε λαμπάδα αναμμένη, γύρω δε από την εικόνα τα 12 μαρτύρια του.
Σε αυτά ο Μάρτυς παρουσιαζόταν: να στέκεται ανάμεσα σε στρατιώτες και να δικάζεται από τον ηγεμόνα· να πλήττεται απ’ αυτούς με πέτρες στο στόμα και την κεφαλή· να μαστιγώνεται πάλι απ’ αυτούς απλωμένος κατά γης· να κάθεται γυμνός και να ξέεται το σώμα του με σιδερένια νύχια· να είναι κλεισμένος στη φυλακή· να βασανίζεται μπροστά στο βήμα του ηγεμόνα· να καίεται στα μέλη του σώματος του με αναμμένες λαμπάδες· να είναι δεμένος σε μάγγανο και να βασανίζεται· να βρίσκεται ανάμεσα σε θηρία αβλαβής· να είναι ξαπλωμένος κατά γης και να πιέζεται το σώμα από ένα μεγάλο λίθο· να είναι μέσα σε ειδωλολατρικό ναό βαστάζοντας στις παλάμες του αναμμένα κάρβουνα και ο διάβολος να δραπετεύει στον αέρα με θρήνους· να στέκεται μέσα σε ένα καμίνι φωτιάς έχοντας υψωμένα τα χέρια σε σχήμα δεήσεως.
Τον αρχαίο ναό που βρέθηκε η εικόνα, ανοικοδόμησε, ύστερα από πολλές προσπάθειες, ο Νείλος και τον αφιέρωσε στο όνομα του Αγίου Φανουρίου, που όπως φαίνεται συνέταξε και την Ακολουθία του.
Ο Άγιος Φανούριος και ένα από τα πολλά θαύματα
Ένα από τα πολλά θαύματα του Αγίου Φανουρίου είναι και το εξής: Τα χρόνια εκείνα εξουσίαζαν την Κρήτη οι Ενετοί, οι οποίοι δεν επέτρεπαν την παρουσία Ορθοδόξου Αρχιερέως στη μεγαλόνησο.
Τέσσερεις άνδρες για να λάβουν τη χειροτονία ταξίδευσαν από την Κρήτη στην Κορώνη της Πελοποννήσου και κατά την επιστροφή αιχμαλωτίστηκαν από τους Αγαρηνούς, οι οποίοι φόνευσαν τον ένα και τους άλλους τρεις μετέφεραν στα Παλάτια (Μίλητο).
Όταν ο πνευματικός τους πατήρ, ονόματι Ιωνάς, πληροφορήθηκε το γεγονός, ταξίδεψε μέχρι τη Ρόδο και εκεί διαπραγματεύθηκε την απελευθέρωσή τους με τον άρχοντα Γεώργιο Πετρανή, ο οποίος είχε εμπορικές σχέσεις με τους τούρκους των Παλατίων.
Λόγω όμως πολεμικών αναταραχών στην περιοχή η προσπάθεια να αφεθούν ελεύθεροι έγινε δυσχερέστερη.
Ο Ιωνάς, κατά την εκκλησιαστική συνήθεια, επισκέφθηκε τον μακάριο Νείλο και εκείνος του έκανε λόγο για τον Άγιο Φανούριο και τα θαύματά του, προτρέποντάς τον να επικαλεστεί την αντίληψη και βοήθειά του για το πρόβλημα που τον απασχολούσε.
Πράγματι ο πνευματικός έπραξε όπως τον προέτρεψε ο Μητροπολίτης και μετά μερικές μέρες έφθασε μήνυμα από τα Παλάτια ότι οι εξελίξεις ήταν θετικές.
Οι αιχμάλωτοι Ιερείς με θαυμαστό τρόπο αφέθηκαν ελεύθεροι και ο πνευματικός τους πατήρ Ιωνάς από ευγνωμοσύνη προς τον Μεγαλομάρτυρα, επιστρέφοντας, μετέφερε στην Κρήτη αντίγραφο της Εικόνας του και τελούσε έκτοτε πανηγυρικά τη μνήμη του.
Η αγάπη και η τιμή με την οποία περιβάλλεται ο Άγιος Φανούριος έγινε αφορμή να δημιουργηθούν διάφορες ωραίες και ευλαβείς παραδόσεις στο λαό μας, ανάμεσα στις οποίες είναι και το εορταστικό έθιμο της «Πίτας του Αγίου Φανουρίου», ή της «Φανουρόπιτας» που γίνεται την παραμονή της εορτής του.
Η πίτα αυτή είναι συνήθως μικρή και στρογγυλή σαν μικρός άρτος, μοιράζεται στους πιστούς και γίνεται άλλοτε για να φανερώσει κάποιο χαμένο αντικείμενο ή κάποια χαμένη υπόθεση ή ακόμα να φανερώσει την υγεία σε κάποιον ασθενή.
Με πίστη και ευλάβεια να παρακαλούμε τον Άγιο Φανούριο να μας φανερώσει ή να μας γιατρέψει αν αυτό είναι ευλογημένο και φυσικά για το… καλό μας. Κατά την προσευχή ή την παρασκευή της πίτας να μη ξεχνάμε να λέμε την προσευχή στον Άγιο Φανούριο τον Μεγαλομάρτυρα.
Τι να μας φανερώσει ο Άγιος Φανούριος;
π. Δημητρίου Μπόκου
Μεγάλη προθυμία έχουμε για φανουρόπιτες στον Άγιο Φανούριο, αλλά μεγάλη απροθυμία για πνευματικό αγώνα κατά των παθών, για μεταμόρφωση της ψυχής μας.
Το πρώτο είναι εύκολο. Δεν στοιχίζει τίποτε. Και δείχνει μια ρηχή θρησκευτικότητα. Το άλλο είναι δύσκολο Στοιχίζει πολύ. Έχει μεγάλο κόστος και το απορρίπτουμε γιατί είναι άσκηση για απάρνηση του θελήματός μας.
Θα ρωτήσει κανείς: Είναι κακό η προσφορά φανουρόπιτας; Όχι βέβαια, αν γίνεται με το σωστό πνεύμα.
Είναι κακό να ζητάμε από τον άγιο να μας φανερώσει κάτι στη ζωή μας; Να μας βρει μια καλή δουλειά; Να μας φέρει μια καλή επιτυχία; Να μας φανερώσει τον σύντροφο της ζωής μας; Να μας δίνει προκοπή; Να μας δίνει καλή υγεία;
Όχι, αν το θέλει και ο Θεός και όχι μόνο εμείς.
Αν το εγκρίνει και ο Θεός. Αν είναι σύμφωνο με το πνεύμα του Θεού. Τίποτε δεν είναι κακό από όλα αυτά, αν έτσι είναι και το σχέδιο του Θεού. Καλό είναι η παντρειά, καλό η υγεία, καλό η δουλειά, η επιτυχία, το κάθε καλό που επιθυμεί ο άνθρωπος στη ζωή του.
Και όταν η φανουρόπιτα, η αρτοκλασία, το πρόσφορο, το ύψωμα, το λαδάκι, η λαμπάδα μας, προσφέρονται με πίστη και διάθεση αποδοχής του θελήματος του Θεού και όχι με εμμονή στο δικό μας θέλημα, μπορούν να κάνουν ακόμα και θαύματα στη ζωή μας.
Αλλά δεν παύουν όλα αυτά να είναι τα δικά μας θελήματα. Και δεν παύουν να είναι το λιγότερο που πρέπει να ζητάμε.
Και ποιο είναι το σπουδαιότερο; Τι να μας φανερώσει ο Άγιος Φανούριος;
Να ζητάμε από τον άγιο Φανούριο να μας φανερώνει, πάνω απ’ όλα, τον δρόμο προς τη Βασιλεία του Θεού. Να μας φωτίζει να βλέπουμε ποιο είναι το συγκεκριμένο θέλημα του Θεού για μας.
Γιατί πολλές φορές αυτό που θέλει ο Θεός για μας είναι πολύ δύσκολο και όχι όπως θα μας άρεσε. Κι εμείς, κολλημένοι σ’ αυτό που θέλουμε εμείς, δεν είναι εύκολο να το αποδεχτούμε, δεν έχουμε διάθεση να το ακολουθήσουμε.
Θα μπορούσαμε π. χ. να κάνουμε ό,τι ο Αδριανός και η Ναταλία, που μόλις τιμήσαμε τη μνήμη τους (26 Αυγ.); Τι ήταν αυτοί; Ένα νέο αντρόγυνο. Και πριν καλά-καλά χαρούν τη ζωή τους, ο Αδριανός κλήθηκε να δώσει μαρτυρία για τον Χριστό και να πεθάνει μαρτυρικά γι’ αυτόν.
Και η Ναταλία τί έκανε;
Πήγε κοντά του και τον συμβούλευε και τον ενίσχυε να μαρτυρήσει, να πεθάνει για τον Χριστό. Δεν προσπαθούσε να βρει τρόπους να τον γλυτώσει από τα μαρτύρια.
Και η αγία Σολομονή τί έκανε, όταν τα παιδιά της, οι άγιοι επτά παίδες οι Μακκαβαίοι (1η Αυγ.), βρέθηκαν στα μαρτύρια για την πίστη τους στον αληθινό Θεό; Προσπαθούσε να τα βγάλει από τη φωτιά όπου καίγονταν;
Όχι! Αλλά τα προέτρεπε ένα προς ένα να αντέξουν, να υπομείνουν, να μην αρνηθούν τον Θεό των Πατέρων τους. Και μετά τον μαρτυρικό θάνατο και των επτά, τα ακολούθησε και η ίδια με τον ίδιο τρόπο και για τον ίδιο σκοπό.
Και η αγία Σοφία (17 Σεπτ.) τί έκαμε, όταν οι τρεις κόρες της, μικρά κορίτσια εννιά, δέκα και δώδεκα χρονών, οδηγήθηκαν στο μαρτύριο; Τις απέτρεψε; Τις συμβούλευσε να αρνηθούν τον Χριστό για να γλυτώσουν;
Όχι, βέβαια!
Αποδέχτηκε και αυτή το θέλημα του Θεού, που ήταν εκείνη την ώρα να δώσουν μαρτυρία για τον Χριστό τα παιδιά της, τα προέτρεψε στο μαρτύριο και τα προέπεμψε με τον τρόπο αυτόν στη Βασιλεία του Θεού.
Ας προσφέρουμε στον άγιο Φανούριο φανουρόπιτες με αυτόν τον σκοπό:
Να μας φανερώνει ποιος είναι ο δρόμος του θελήματος του Θεού για μας, και να μας φωτίζει και να μας ενισχύει να τον αποδεχόμαστε· όσο δύσκολος κι αν είναι, όσο διαφορετικός ή και αντίθετος προς το δικό μας θέλημα κι αν φαίνεται.
Είναι ο δρόμος που οδηγεί στην ταπείνωση, την εκκοπή του δικού μας θελήματος, που σημαίνει απάρνηση του εγωκεντρισμού μας, της μόνης δηλαδή αιτίας που μας χωρίζει από τον Θεό και τους συνανθρώπους μας, αφού δεν μας αφήνει περιθώρια για πραγματική σχέση αγάπης μαζί τους, οδηγώντας μας έτσι σιγά-σιγά σε όλο και μεγαλύτερη απομόνωση, στη φριχτή μοναξιά που ισοδυναμεί με την κόλαση.
Ο Άγιος Φανούριος λοιπόν να μας φανερώνει το τί θέλει ο Θεός για τον καθένα μας κάθε φορά και να μας βοηθάει στην ολόψυχη αποδοχή του. Αμήν.
Ἀπολυτίκιον Ἦχος δ΄. Ταχὺ προκατάλαβε.
Οὐράνιον ἐφύμνιον, ἐν γῇ τελεῖται λαμπρῶς, ἐπίγειον πανήγυριν νῦν ἑορτάζει φαιδρῶς, ἀγγέλων πολίτευμα· ἄνωθεν ὑμνῳδίαις εὐφημοῦσι τοὺς ἄθλους, κάτωθεν Ἐκκλησίᾳ τὴν οὐράνιον δόξαν· ἣν εὗρες πόνοις καὶ ἄθλοις τοῖς σοῖς Φανούριε ἔνδοξε.
