Του Σταυρού στον Πόντο-Όλα τα έθιμα της ημέρας

Η εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, στις 14 Σεπτεμβρίου, ήταν μια από τις μεγαλύτερες γιορτές στον Πόντο, γι αυτό και ο μήνας Σεπτέμβριος ονομαζόταν Σταυρίτες.

Ήταν ημέρα αργίας και νηστείας. Οι νοικοκυρές από την προηγούμενη είχαν ετοιμάσει τα “φαεία” του Σταυρού που ήταν νηστίσιμα και μάλιστα αλάδωτα αφού σύμφωνα με την ορθόδοξη θρησκεία, την ημέρα του Σταυρού νήστευαν και το λάδι, εκτός κι άν έπεφτε Σάββατο ή Κυριακή, οπότε έτρωγαν λάδι.
Ανήμερα της γιορτής πήγαινε όλη η οικογένεια στην εκκλησία. Ο τόπος ευωδίαζε από το βασιλικό, που κατά την παράδοση η μυρωδιά του οδήγησε στην ανεύρεση στου Τιμίου Σταυρού.

Στο τέλος της λειτουργίας έπαιρναν βασιλικό από τα χέρια του παπά και τον πήγαιναν στο σπίτι, για να έχουν την ευλογία του. Τον τοποθετούσαν στα εικονίσματα και κάθε φορά που θυμιάτιζαν έκαιγαν κι από ένα φυλλαράκι στο θυμιατήρι.

Οι νοικοκυρές με ένα κλωνί βασιλικού έφτιαχναν προζύμι για να το χρησιμοποιήσουν στην παρασκευή ψωμιού ή πρόσφορου.

Το μεσημέρι όλη η οικογένεια μαζευόταν στον τραπέζι, όπου έτρωγαν τα “φαεία” του Σταυρού.