Η Λατρεία ως πρόταση της Εκκλησίας

Του Θεολόγου Παπαδόπουλου
Είναι γεγονός σήμερα πως η «κρίση» σε κάθε μορφή, έκταση κι έκφρασή της, αποτελεί τη μεγαλύτερη ασθένεια της κοινωνίας μας, έχοντας μετατρέψει καθετί σε νοσηρό κακέκτυπο του παρελθόντος που αναζητά ίαση και θεραπεία. Πολλοί πριν από μένα και με περισσότερα επιχειρήματα κατέδειξαν και απέδειξαν πως η κρίση είναι όχι μόνο οικονομική και πολιτική, αλλά κοινωνική, ηθική και βεβαίως πνευματική.

Τι αρμόζει στην Εκκλησία να προτάξει ως λύση στο πρόβλημα, φάρμακο και αντίδοτο στο φαρμάκι της νόσου; Πύρινο, κοινωνικό και καυστικό λόγο; Βεβαίως. Κοινωνικό και φιλανθρωπικό έργο συνεπικουρούμενο από τα εκατοντάδες συσσίτια (και τα λοιπά εκκλησιαστικά ιδρύματα, ΜΚΟ); Βεβαίως. Αν μείνει όμως σε αυτά φοβούμαι πως έχει χάσει την κύρια αποστολή της (όχι φυσικά αυτή καθαυτή η Εκκλησία, αλλά οι άνθρωποι εντός της). Βεβαίως δεν μπορεί να μένει κοινωνικά απαθής, αλίμονο. Το φιλανθρωπικό έργο είναι βασικό κι αναπόσπαστο στοιχείο της ύπαρξή της.

Όμως όπως είπε κι ο ίδιος ο Χριστός τους πτωχούς θα τους έχουμε πάντοτε ανάμεσά μας, θέλοντας να απαντήσει στους λογισμούς των μαθητών που σκέφτηκαν πως με τα χρήματα από την πώληση του μύρου με το οποίο έπλενε η γυναίκα εκείνη στο σπίτι του Σίμωνα του λεπρού τα πόδια του Ιησού, θα έτρωγαν πολλοί πτωχοί.

Παραθέτω το γραφικό χωρίο από το ευαγγέλιο του Ματθαίου: «Τού δέ Ιησού γενομένου εν Βηθανία εν οικία Σίμωνος τού λεπρού, προσήλθεν αυτώ γυνή αλάβαστρον μύρου έχουσα βαρυτίμου, καί κατέχεεν επί τήν κεφαλήν αυτού ανακειμένου.  ιδόντες δέ οι μαθηταί αυτού ηγανάκτησαν λέγοντες:

Εις τί η απώλεια αύτη;  ηδύνατο γάρ τούτο τό μύρον πραθήναι πολλού καί δοθήναι τοίς πτωχοίς. γνούς δέ ο Ιησούς είπεν αυτοίς: Τί κόπους παρέχετε τή γυναικί; έργον γάρ καλόν ειργάσατο εις εμέ. τούς πτωχούς γάρ πάντοτε έχετε μεθ’ εαυτών, εμέ δέ ου πάντοτε έχετε.» (Ματθ.26,6-11)

Ποιο είναι λοιπόν το αντίδοτο που προσφέρει η Εκκλησία; Ποια είναι η δικής της πρόταση; Η Ορθόδοξη Λατρεία, εκφρασμένη κυρίως μέσω της τέλεσης του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας. Μέσω αυτού δίνεται η ευκαιρία να κοινωνήσουμε Σώμα κι Αίμα Χριστού και στο πρόσωπό Του, να ενωθούμε, μυσταγωγούμενοι από το λειτουργικό  «Ο μελιζόμενος και μη διαιρούμενος, ο πάντοτε εσθιόμενος και μηδέποτε δαπανώμενος, αλλά τους μετέχοντας αγιάζων».

Εδώ οφείλω να παραθέσω το ευαγγελικό χωρίο που καταδεικνύει την αξία και την θεολογική ομορφιά της ενότητας, την πεμπτουσία της πίστης μας «ίνα πάντες έν ώσιν, καθώς σύ, πάτερ, εν εμοί καγώ εν σοί, ίνα καί αυτοί εν ημίν ώσιν, ίνα ο κόσμος πιστεύση ότι σύ με απέστειλας. καγώ τήν δόξαν ήν δέδωκάς μοι δέδωκα αυτοίς, ίνα ώσιν έν καθώς ημείς έν εσμέν, εγώ εν αυτοίς καί σύ εν εμοί, ίνα ώσιν τετελειωμένοι εις έν, καί ίνα γινώσκη ο κόσμος ότι σύ με απέστειλας καί ηγάπησας αυτούς καθώς εμέ ηγάπησας.

Πάτερ, ούς δέδωκάς μοι, θέλω ίνα όπου ειμί εγώ κακείνοι ώσι μετ’ εμού, ίνα θεωρώσιν τήν δόξαν τήν εμήν ήν δέδωκάς μοι, ότι ηγάπησάς με πρό καταβολής κόσμου.  πάτερ δίκαιε, καί ο κόσμος σε ουκ έγνω, εγώ δέ σε έγνων, καί ούτοι έγνωσαν ότι σύ με απέστειλας, καί εγνώρισα αυτοίς τό όνομά σου καί γνωρίσω, ίνα η αγάπη ήν ηγάπησάς με εν αυτοίς ή καγώ εν αυτοίς.» (Ιω.17,21-26)

Πρακτικά λοιπόν τι μπορεί να γίνει; Κάθε Ι. Μητρόπολη να ορίσει έναν Ιερό Ναό (ή μπορεί να οριστεί ένας μικρός, συγκεκριμένος αριθμός) όπου θα τελείται καθημερινά το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Επιπλέον, μία φορά την εβδομάδα να τελείται σε όλους τους Ιερούς Ναούς της Εκκλησίας της Ελλάδας, την ίδια ημέρα, αγρυπνία (το ίδιο μπορεί να ορίσει και το Οικουμενικό Πατριαρχείο για τις Αρχιεπισκοπές και τις Ι. Μητροπόλεις ανά τον κόσμο).

Κι αυτό διότι στους δύσκολους καιρούς όπου η πονηρία των ανθρώπων εναλλάσσεται από τη δυστυχία τους, οι πνευματικοί ταγοί οφείλουν να αντιπροτείνουν περισσότερη άσκηση και προσευχή. Η Λατρεία είναι αυτή που θα κάνει το λόγο τους περισσότερο πνευματικό και προσευχητικό, ευκρινή και καίριο, ενωτικό και ελπιδοφόρο.

Στους καιρούς και στις περιόδους των «κρίσεων», η Ιστορία μας έχει διδάξει ότι εκτός των άλλων, δύο λειτουργήματα πλήττονται και πολεμούνται λυσσαλέα, αυτά του δασκάλου και του ιερέα. Είναι όμως και τα μόνα που περιέχουν και προσδίδουν όλα εκείνα τα ενοποιητικά στοιχεία που χρειάζεται μια κοινωνία για να ελαχιστοποιήσει τους τριγμούς και να αποσοβήσει τους κραδασμούς στην προσπάθεια για επιβίωση. Τα σκάνδαλα, οι διωγμοί και οι συκοφαντίες ουδέποτε πρόκειται να εκλείψουν. Άλλωστε το μαρτύριο που έπεται αυτών, είναι που γεννά Αγίους.

Στήριγμα όμως της Εκκλησίας οφείλει να είναι η Λατρεία, το μυστήριο της Θείας Κοινωνίας, εκεί όπου άγνωστοι πολλές φορές μεταξύ μας με τρόπο λειτουργικό και μυσταγωγικό γινόμαστε αδέλφια με Πατέρα, φίλο κι αδελφό τον ίδιο το Χριστό. Αυτόν που θα κηρύξουμε, με το παράδειγμά μας πρωτίστως, εντός της χρεοκοπημένης ηθικά και πνευματικά κοινωνίας μας: Ιησού Χριστό Σταυρωθέντα κι Αναστάντα, δηλαδή την Αγάπη, την Αλήθεια, τη Ζωή.