Στις 2 Νοεμβρίου του 1912, αγήματα του Ελληνικού Ναυτικού αποβιβάστηκαν στο Άγιον Όρος, μεταφέροντας και στα εδάφη της μοναστικής πολιτείας το μήνυμα της απελευθέρωσης.
Λίγες μόλις μέρες νωρίτερα, είχαν ενσωματωθεί στο ελληνικό κράτος η Θεσσαλονίκη και άλλες πόλεις της Μακεδονίας.
Τη διπλή επέτειο της εκατονταετηρίδας από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης και του Αγίου Όρους γιορτάζει η Αγιορείτικη Εστία με ένα μεγάλο κύκλο εκδηλώσεων, που στόχο έχουν να φωτίσουν τα ιστορικά εκείνα γεγονότα και να σηματοδοτήσουν τη μακραίωνη πολιτιστική, πνευματική, οικονομική και ιστορική σχέση μεταξύ της αθωνικής Πολιτείας και της Θεσσαλονίκης.
Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων παρουσίασε χτες σε συνέντευξη Τύπου ο ειδικός σύμβουλος της Αγιορετικής Εστίας, Δημήτρης Σαλπιστής, ο οποίος είχε και το συντονισμό της πολυσύνθετης αυτής διοργάνωσης, για τις ανάγκες της οποίας χρειάστηκε να γίνει συστηματική έρευνα σε αρχεία ελληνικών μουσείων και ξένων οργανισμών.
«Στόχος είναι να αναδειχτεί η μοναδική, συνεχής, αλώβητη σχέση της Θεσσαλονίκης με το Άγιον Όρος, καθώς και ο πολιτιστικός πλούτος του Αθω», τόνισε μεταξύ άλλων ο πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου Θεσσαλονίκης, Παναγιώτης Αβραμόπουλος.
Όπως παρατήρησε ο διευθυντής του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών του ΕΙΕ, Κρίτων Χρυσοχοΐδης, επικεφαλής της Επιστημονικής Επιτροπής που εποπτεύει το σύνολο των εκδηλώσεων, η έρευνα για την περίοδο αυτή στην ιστορία του Αγίου Ορους έχει μεγάλα κενά.
«Είναι μία περίοδος σχεδόν ανεξερεύνητη και φιλοδοξία μας είναι οι εκδηλώσεις αυτές να αποτελέσουν το σημείο εκκίνησης του ερευνητικού ενδιαφέροντος», τόνισε.
Οι εκδηλώσεις περιλαμβάνουν:
Το Ζ΄ Διεθνές Συνέδριο της Αγιορετικής Εστίας (23-25 Νοεμβρίου, αίθουσα συνεδριάσεων δημοτικού συμβουλίου Θεσσαλονίκης), με θέμα «Το Αγιον Ορος στα χρόνια της Απελευθέρωσης».
Θα ενσωματώσει δύο στρογγυλά τραπέζια με θέμα το έργο του Γάλλου βυζαντινολόγου Γκαμπριέλ Μιγέ και τη Ναζαρηνή ζωγραφική του πρώτου ελληνικού κράτους, που για μικρό διάστημα κυριάρχησε και στην αγιογραφική παραγωγή του Αγίου Όρους.
Παρουσίαση του επετειακού τόμου «Το Άγιον Όρος στα χρόνια της Απελευθέρωσης», που περιλαμβάνει επιστημονικά κείμενα και ανέκδοτο φωτογραφικό υλικό.
Έκθεση ιστορικής φωτογραφίας με τίτλο «Η Θεσσαλονίκη και το Αγιον Ορος στην ανατολή του 20ού αιώνα», με φωτογραφίες από τα αρχεία φορέων της Ελλάδας, της Γαλλίας και της Ρωσίας, με ιστορικό, αισθητικό και τεχνικό ενδιαφέρον.
Μεταξύ άλλων, θα παρουσιαστούν φωτογραφίες του Γιώργου Λαμπάκη από τα αρχεία του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου, του Φρεντ Μπουασονά από το Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, του Γκαμπριέλ Μιγέ από την Ecole Pratique des Hautes Etudes- Phototheque Millet, διαφόρων φωτογράφων από το Μουσείο Albert Kahn, φωτογραφικά και κινηματογραφικά Αρχεία της Στρατιάς της Ανατολής, καθώς και του Ρώσου περιηγητή και βυζαντινολόγου Νικοντίμ Κοντακόφ από το Μουσείο Ιστορίας των Θρησκειών της Αγίας Πετρούπολης.
Μια φωτοαναστατική έκδοση του σπάνιου βιβλίου του Αγγλου περιηγητή Αθελσταβ Ρίλεϊ «Athos or the Mountain of the Monks» (1887) με εισαγωγικό κείμενο του αρχιτέκτονα Πλούταρχου Θεοχαρίδη.
Στη διοργάνωση συνεργάζονται το Γενικό Προξενείο της Γαλλικής Δημοκρατίας στη Θεσσαλονίκη, το Γαλλικό Ινστιτούτο και η Fondation Hellenique στο Παρίσι, καθώς και το Ρωσικό Προξενείο.
Το διεθνές συνέδριο με τα παράλληλα γεγονότα εντάχθηκε στο ΕΣΠΑ. Όλες οι εκδόσεις είναι εκτός εμπορίου και η είσοδος στις εκδηλώσεις ελεύθερη.
