ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ: Πότε και ποιοι θα δουν πραγματική αύξηση στις συντάξεις
Ρεπορτάζ: Γιάννης Παπανικολάου
News: Σημαντικές αλλαγές στον τρόπο καταβολής των συντάξεων έρχονται από το 2026, καθώς η κυβέρνηση εξετάζει μερική κατάργηση της προσωπικής διαφοράς, που εδώ και χρόνια απορροφά τις αυξήσεις σε περίπου 450.000 συνταξιούχους.
Η νέα αυτή παρέμβαση θα ανακοινωθεί – σύμφωνα με τελευταίες ασφαλείς πληροφορίες – κατά την ομιλία του Πρωθυπουργού στη ΔΕΘ τον Σεπτέμβριο.
Το σχέδιο που συζητείται μεταξύ του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και του Υπουργείου Οικονομικών προβλέπει ότι από το 2026, η προσωπική διαφορά θα καταργείται σταδιακά έως ένα όριο, ενώ όσοι έχουν υψηλότερες διαφορές θα συνεχίσουν να τις απορροφούν μέσα από τις μελλοντικές αυξήσεις.
Πώς θα εφαρμοστεί η νέα ρύθμιση
Η προσωπική διαφορά θεσμοθετήθηκε με τον νόμο Κατρούγκαλου (ν. 4387/2016), για να διατηρηθούν τα παλιά ποσά συντάξεων, σε σχέση με τον νέο επανυπολογισμό. Στην πράξη όμως, μπλοκάρει τις αυξήσεις στους περισσότερους συνταξιούχους από το 2019 μέχρι σήμερα.
Η νέα ρύθμιση προβλέπει ότι:
- Προσωπικές διαφορές έως 100 ευρώ θα καταργούνται πλήρως.
- Πάνω από τα 100 ευρώ, θα συνεχίζεται η απομείωση μέσω των ετήσιων αυξήσεων.
- Το ποσό που θα καταργείται θα καθορίζεται είτε από το ύψος της κύριας σύνταξης είτε από το μέγεθος της προσωπικής διαφοράς.
Όπως τόνισε στο vimorthodoxias.gr ο ειδικευμένος εργατολόγος Μιχάλης Αναγνώστου, «οι συνταξιούχοι με προσωπική διαφορά 80-100 ευρώ θα είναι οι πρώτοι που θα δουν καθαρές αυξήσεις, ενδεχομένως και από τον Ιανουάριο του 2026».
Τι λένε στελέχη του Υπουργείου Εργασίας
Ανώτερο στέλεχος του Υπουργείου Εργασίας, μιλώντας υπό καθεστώς ανωνυμίας, επεσήμανε ότι «η κατάργηση της προσωπικής διαφοράς δεν θα γίνει εφάπαξ, αλλά σε φάσεις, ώστε να μην προκύψουν δημοσιονομικά σοκ».
Το σχέδιο βασίζεται στα έσοδα από:
- Την αύξηση των εργαζόμενων συνταξιούχων, που αποδίδουν εισφορές
- Τη μείωση του μη μισθολογικού κόστους στον κρατικό προϋπολογισμό
- Τη δυνατότητα σταδιακής ενσωμάτωσης του κόστους, που εκτιμάται σε περίπου 200 εκατ. ευρώ ετησίως
Τα στοιχεία επιβεβαιώνονται και από τις εκθέσεις του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, το οποίο προβλέπει αυξημένο αριθμό δικαιούχων κατά 450.000 άτομα το 2026, εφόσον προχωρήσει η μεταρρύθμιση.
Οι αριθμοί: Τι σημαίνει αυτό για τον μέσο συνταξιούχο
Για να κατανοηθεί η επίπτωση, αρκεί να δούμε το εξής παράδειγμα:
- Συνταξιούχος με σύνταξη 1.500 ευρώ, εκ των οποίων τα 400 είναι προσωπική διαφορά
- Αύξηση ετήσια 2,4% αντιστοιχεί σε 36 ευρώ ετησίως
- Θα χρειαστούν 11 έτη, δηλαδή ως το 2037, για να σβήσει τελείως η προσωπική διαφορά με τον σημερινό ρυθμό
Με την εφαρμογή της μερικής κατάργησης, η ίδια κατηγορία συνταξιούχου μπορεί να δει άμεση αύξηση από 100 έως 150 ευρώ τον χρόνο ήδη από το 2026.
Ποιους αφορά η αλλαγή
Το νέο μέτρο αναμένεται να αφορά:
- Συνταξιούχους ΙΚΑ – ΕΤΑΜ που αποχώρησαν πριν το 2016
- Δικαιούχους του Δημοσίου, κυρίως εκπαιδευτικούς, στρατιωτικούς και πρώην ΔΕΚΟ
- Συνταξιούχους του ΟΑΕΕ με μεγάλες διαφορές στις εισφορές
- Χήρες ή χήρους με συντάξεις επιζώντος/κληρονόμου
Σημαντικό είναι ότι η ΗΔΙΚΑ έχει ήδη ξεκινήσει τεχνική προετοιμασία για τα νέα λογισμικά, ενώ η ΑΑΔΕ θα παρακολουθεί την ετήσια φορολογική επίπτωση της αύξησης, καθώς τα νέα ποσά ενδέχεται να ανεβάσουν φορολογικό κλιμάκιο σε ορισμένους συνταξιούχους.
Τι έχει προηγηθεί
Την τελευταία τριετία, περισσότεροι από 1,9 εκατομμύρια συνταξιούχοι έλαβαν μικρές αυξήσεις, κυρίως λόγω της ετήσιας τιμαριθμικής προσαρμογής. Το 2024, οι αυξήσεις ανήλθαν κατά μέσο όρο στα 232 ευρώ ετησίως ανά δικαιούχο, με συνολικό κόστος 440 εκατομμύρια ευρώ για το Δημόσιο.
Ωστόσο, όπως υπογραμμίζει το vimorthodoxias.gr, το 30% των συνταξιούχων δεν είδε καμία αύξηση, καθώς η προσωπική διαφορά «ακύρωσε» τα ποσά αυτά.
Η σταδιακή άρση αυτής της στρέβλωσης, όπως αναφέρουν κύκλοι του e-ΕΦΚΑ, «αποτελεί θέμα κοινωνικής δικαιοσύνης και δημοσιονομικής προσαρμογής».
ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ 2026
Παρακάτω παραθέτουμε τέσσερα συγκεκριμένα παραδείγματα συνταξιούχων με προσωπική διαφορά, όπως θα επηρεαστούν από το νέο σύστημα καταβολής αυξήσεων και την προγραμματισμένη κατάργηση από το 2026. Τα παραδείγματα είναι ρεαλιστικά, βασισμένα σε συνήθη προφίλ συνταξιούχων, και αποτυπώνουν με αριθμούς τι αλλάζει:
Παράδειγμα 1 – Συνταξιούχος ΙΚΑ με μικρή προσωπική διαφορά
- Μηνιαία σύνταξη (κύρια): 980 ευρώ
- Προσωπική διαφορά: 85 ευρώ
- Αύξηση 2024: +2,4% → 23,5 ευρώ
- Τι γινόταν έως τώρα: Το ποσό της αύξησης απλώς συμψηφιζόταν. Καμία αύξηση στην τσέπη.
- Τι αλλάζει το 2026: Η διαφορά των 85 ευρώ ενδέχεται να καταργηθεί πλήρως ⇒ θα δει καθαρή αύξηση 23,5 ευρώ/μήνα από Ιανουάριο 2026.
Παράδειγμα 2 – Απόστρατος Δημοσίου με υψηλή προσωπική διαφορά
- Μηνιαία σύνταξη: 1.520 ευρώ
- Προσωπική διαφορά: 320 ευρώ
- Αύξηση 2024: 2,4% ⇒ 36,5 ευρώ
- Τι ισχύει: Θα χρειαστεί περίπου 9 χρόνια για να απορροφηθεί όλη η διαφορά.
- Τι προβλέπεται: Το πρώτο κομμάτι της διαφοράς (ως 100 ευρώ) ενδέχεται να καταργηθεί άμεσα, επομένως θα χρειάζεται λιγότερα έτη συμψηφισμού.
Παράδειγμα 3 – Συνταξιούχος ΟΑΕΕ με καθόλου αυξήσεις έως τώρα
- Μηνιαία σύνταξη: 1.150 ευρώ
- Προσωπική διαφορά: 110 ευρώ
- Αύξηση 2023 & 2024: Καμία ουσιαστική λόγω συμψηφισμού
- Τι αλλάζει: Από το 2026 θα καταργηθούν τουλάχιστον τα πρώτα 100 ευρώ ⇒ θα δει άμεση αύξηση 25–30 ευρώ τον μήνα.
Παράδειγμα 4 – Δικαιούχος σύνταξης χηρείας με μικτή προσωπική διαφορά
- Μικτή σύνταξη χηρείας: 890 ευρώ
- Προσωπική διαφορά: 62 ευρώ
- Αύξηση 2024: 21 ευρώ ⇒ πήγε όλη στον συμψηφισμό
- Τι θα γίνει: Από 2026 πιθανή πλήρης κατάργηση της διαφοράς, επομένως αναμένεται πλήρης ενεργοποίηση ετήσιων αυξήσεων από την πρώτη εφαρμογή.
Η μεγάλη στροφή του 2026
Το 2026 διαμορφώνεται ως έτος τομής για το συνταξιοδοτικό σύστημα στην Ελλάδα. Η αναμενόμενη κατάργηση της προσωπικής διαφοράς, τουλάχιστον σε επίπεδο πρώτων 100 ευρώ, θα δώσει ορατές αυξήσεις σε εκατοντάδες χιλιάδες συνταξιούχους που ως τώρα ήταν αποκλεισμένοι από κάθε βελτίωση.
Σύμφωνα με τον εργατολόγο Μιχάλη Αναγνώστου, «η προσωπική διαφορά υπήρξε ένα σιωπηλό πέναλτι στις αυξήσεις. Η σταδιακή της εξάλειψη είναι μονόδρομος, αν θέλουμε να μιλάμε για ισότητα μεταξύ των γενεών των συνταξιούχων».
Για πλήρη κάλυψη θεμάτων συντάξεων, αναδρομικών και ασφαλιστικών μεταρρυθμίσεων, παρακολουθήστε καθημερινά το vimorthodoxias.gr.
