Ο προφήτης για την Γέννηση του Χριστού

του αρχιμ.Ιακώβου Κανάκη

Το μεγαλύτερο γεγονός της ανθρωπότητας, την Γέννηση του Χριστού, δεν είναι δυνατόν να μην την είχαν προΐδει οι προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης. Έχοντες το πνεύμα του Θεού επάνω τους, ερμήνευαν τα γενόμενα στην εποχή τους, «έβλεπαν» όμως και τα μέλλοντα. Έτσι, ο Ιαμβικός Κανόνας των Χριστουγέννων, στο πρώτο τροπάριο της Δ´ωδής αναφέρεται στον προφήτη Αββακούμ.

Γένους βροτείου, τήν ἀνάπλασιν πάλαι
Ἅδων Προφήτην, Ἀββακούμ προμηνύει
Ἰδεῖν ἀφράστως, ἀξιωθεῖς τόν τύπον·
Νέον βρέφος γάρ, ἐξ ὄρους τῆς Παρθένου
Ἐξῆλθε λαῶν, εἰς ἀνάπλασιν Λόγος.

Μια σύντομη ερμηνευτική απόδοση είναι η εξής:

Άδων (λέγοντας την δική του προφητεία) κατά τον παλαιό καιρό, ο Προφήτης Αββακούμ, προμηνύει (προφητεύει) την ανακαίνιση του ανθρωπίνου γένους. Επειδή αξιώθηκε να δει αφράστως (δηλαδή με τα προφητικά του μάτια), τον τύπο (του μυστηρίου της αναπλάσεως) όπου (ο Θεός) Λόγος ως νέο βρέφος από το κατάσκιο όρος και δασύ, δηλαδή την Παρθένο στην ανάπλαση (αναδημιουργία) των λαών.

Η Παναγία στο τροπάριο αυτό αναφέρεται ως κατάσκιο και δασύ όρος. Πράγματι, είναι ένα ευλογημένο όρος, που κορυφή του είχε ένα βρέφος, τον θεάνθρωπο Ιησού, ο οποίος μέσῳ του έργου Του ανέπλασε όλη την δημιουργία.

Το δεύτερο τροπάριο της ίδιας ωδής, που ακολουθεί, δεν αναφέρεται σε κάποιον προφήτη αλλά στο κτύπημα που θα λάβει ο διάβολος από τον θεάνθρωπο:

Ἴσος προῆλθες, τοῖς βροτοῖς ἑκουσίως
Ὕψιστε σάρκα, προσλαβών ἐκ Παρθένου
Ἰόν καθάραι, τῆς δρακοντείας Κάρας
Ἄγων ἅπαντας, πρός σέλας ζωηφόρον
Θεόν πεφυκώς, ἐκ πυλῶν ἀνηλίων.

Σύντομη ερμηνευτική απόδοση:

Ύψιστε, ο οποίος εκ φύσεως υπάρχεις Θεός,
Θεληματικώς, αφού προσέλαβες σάρκα, προήλθες
εκ της Παρθένου ίσος ( κατά την φύση) με τους
ανθρώπους,για να καθαρίσεις το δηλητήριο
της κεφαλής του δράκοντα, και έτσι να οδηγήσει
όλους από τις σκοτεινές πύλες (του Άδη της αμαρτίας)
στο ζωηφόρο φως της αρετής.

Το τρίτο τροπάριο της Δ´ωδής αναφέρει:

Ἔθνη τά πρόσθεν, τῆ φθορᾶ βεβυσμένα
Ὄλεθρον ἄρδην, δυσμενοῦς πεφευγότα
Ὑψοῦτε χεῖρας, σύν κρότοις ἐφυμνίοις
Μόνον σέβοντα, Χριστόν ὡς εὐεργέτην
Ἐν τοῖς καθ῾ἡμᾶς, συμπαθῶς ἀφιγμένον.

Ας υψώσουν με κρότο τα χέρια (ας χειροκροτήσουν) και ας αποδώσουν ύμνους τα έθνη, τα οποία προηγουμένως ήσασταν εντελώς βυθισμένα στη φθορά, διότι έχετε φύγει τελείως από την βλάβη που προκαλεί ο εχθρός (ο διάβολος), και αποδίδεται ευεργετημένοι τον σεβασμό στο Χριστό, ο Οποίος έχει έρθει με συμπάθεια σε σας.

Στο τελευταίο τροπάριο της Δ´ωδής διαβάζουμε:

Ρίζης φυεῖσα, τοῦ Ἰεσσαί Παρθένε,
Ὅρους παρῆλθες, τῶν βρότων τῆς οὐσίας
Πατρός τεκοῦσα τόν πρό αἰώνων Λόγον
Πατρός ηὐδόκησεν, αὐτός ἐσφραγισμένην
Νήδυν διελθεῖν, τῆ κενώσει τῆ ξένῃ.

Ερμηνευτική απόδοση:
Παρθένε, Εσύ που προήλθες από την ρίζα του Ιεσσαί
υπερέβης τα οροθέσια (τα μέτρα) της ουσίας ( της φύσεως) των ανθρώπων, διότι γέννησες τον προαιώνιον Λόγον του Πατρός· Διότι θέλησε να διέλθει ο Ίδιος από την σφραγισμένη (παρθενική) κοιλία σου με την παράδοξη κένωσή Του (την άκρα συγκατάβασή Του).