Του Γιώργου Θεοχάρη
Με επιτυχία έληξαν χθες Κυριακή, 23 Νοεμβρίου, οι εργασίες του Θ΄ Συνεδρίου της Αγιορειτικής Εστίας με θέμα τα μετόχια του Αγίου Όρους.
Η έναρξη του Συνεδρίου πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 21 Νοεμβρίου με τον Χαιρετισμό του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου, τον οποίο εκπροσώπησε ο Μητροπολίτης Μιλήτου Σεβασμιώτατος κ. Απόστολος.
Στο μήνυμά του ο Οικουμενικός Πατριάρχης τόνισε την μεγάλη πνευματική προσφορά των αγιορειτικών μετοχίων, τα οποία αποτελούν μία προέκταση του Αγίου Όρους έξω από την Αθωνική Χερσόνησο.
Στον Χαιρετισμό της Ιεράς Κοινότητας του Αγίου Όρους, που εκπροσώπησε ο Γέρων Βαρνάβας Βατοπαιδινός, υπογραμμίστηκε ότι οι εναλλαγές των ιστορικών συγκυριών και οι ιστορικές περιπέτειες του Ελληνισμού και των άλλων ορθόδοξων λαών, είχαν ως αποτέλεσμα το μεγαλύτερο μέρος των αγιορειτικών μετοχίων να έχουν σήμερα καταπατηθεί από τις κατά τόπους κρατικές και εκκλησιαστικές αρχές ή ιδιώτες, να έχουν προσωρινά εγκαταλειφθεί λόγω λειψανδρίας, ή να έχουν παραχωρηθεί από τις ίδιες τις μονές για την κάλυψη διάφορων αναγκών. Παρόλα αυτά τα μετόχια εξακολουθούν αδιάκοπα την λειτουργία τους κατά την υπερχιλιετή παράδοση του Αγίου Όρους. Τέλος ο εκπρόσωπος της Ιεράς Κοινότητος συνεχάρη το Διοικητικό Συμβούλιο της Αγιορειτικής Εστίας και τα μέλη της Επιστημονικής Επιτροπής για την επιτυχή διοργάνωση του εφετινού Συνεδρίου και ευχαρίστησε τους επιστήμονες και εισηγητές για τη συμμετοχή τους.
Ακολούθησε η κεντρική ομιλία του Προέδρου της επιστημονικής επιτροπής του συνεδρίου και Διευθυντή Ερευνών του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών, κ. Κρίτωνα Χρυσοχοΐδη, με θέμα: «Δημιουργώντας την οικονομική και πνευματική ενδοχώρα του Αγίου Όρους: Μηχανισμοί συγκροτήσεως μετοχίων».
Στις εργασίες συμμετείχαν 30 περίπου διακεκριμένοι Έλληνες και ξένοι ομιλητές, καθηγητές Πανεπιστημίου και ερευνητές, οι οποίοι κάλυψαν ένα ευρύ φάσμα πτυχών του φαινομένου των αγιορειτικών μετοχίων. Η πρώτη Συνεδρία αφιερώθηκε στην ιστορική πορεία των μετοχίων από το Βυζάντιο μέχρι την απελευθέρωση. Πρωτότυπη ήταν η ανακοίνωση του ερευνητή Νίκου Μελβάνι, ο οποίος αναφέρθηκε στα αγιορειτικά μετόχια που υπήρχαν στην Κωνσταντινούπολη κατά την περίοδο λίγο πριν την άλωση. Τα αγιορειτικά μετόχια της Λήμνου και της Ανατολικής Μακεδονίας κατά την ύστερη βυζαντινή και πρώιμη οθωμανική περίοδο ήταν τα θέματα δύο σημαντικών ανακοινώσεων των επίκουρων καθηγητών Ιστορίας Φωκίωνα Κοτζαγεώργη και Κώστα Μουστάκα.
Την επομένη ημέρα, Σάββατο 22 Νοεμβρίου, παρουσιάστηκαν πρωτότυπες ανακοινώσεις για τα αγιορειτικά μετόχια των Σποράδων, της Χαλκιδικής, της Ρουμανίας και της Γεωργίας. Η πρωινή συνεδρία έκλεισε με ανακοινώσεις για το νομικό καθεστώς των Αγιορειτικών μετοχίων. Αίσθηση προκάλεσε η παρουσίαση του έγκριτου Δικηγόρου κ. Αναστάσιου Νικόπουλου, τέως Βουλευτή, ο οποίος αναφέρθηκε στις απαλλοτριώσεις των αγιορειτικών μετοχίων από την Πολιτεία μετά την απελευθέρωση, παρουσιάζοντας σημαντικά άγνωστα μέχρι στιγμής στοιχεία.
Μέσα από αυτά απέδειξε ότι η διάθεση των μετοχίων σε ακτήμονες και πρόσφυγες ήταν στην πραγματικότητα ένα πρόσχημα, πίσω από το οποίο κρυβόταν η πρόθεση της Πολιτείας για τη δήμευση και λεηλασία τους. Αυτό άλλωστε αποδεικνύεται από το γεγονός ότι το σχέδιο για την αρπαγή των μετοχίων είχε εμφανιστεί πριν τη μικρασιατική καταστροφή, δηλαδή πριν προκύψει η ανάγκη χορήγησης γης στους πρόσφυγες από την Μικρά Ασία. Αρπακτικότητα, βουλιμία και προχειρότητα είναι τρεις λέξεις που περιγράφουν χαρακτηριστικά τον τρόπο με τον οποίο το Κράτος αντιμετώπισε τα αγιορειτικά μετόχια, επεσήμανε χαρακτηριστικά ο συντονιστής της συζήτησης και Πρόεδρος του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ Θεόδωρος Γιάγκου.
Στη βραδινή συνεδρίαση παρουσιάστηκαν θέματα για την αρχιτεκτονική των αγιορειτικών μετοχίων. Οι αρχαιολόγοι Πλ. Θεοχαρίδης, Π. Ανδρούδης και Ν. Μερτζιμέκης παρουσίασαν εντυπωσιακές φωτογραφίες από τους πύργους και τα υπόλοιπα κτίσματα των μετοχίων, που σώζονται μέχρι σήμερα στην Χαλκιδική.
Το Συνέδριο έκλεισε χθες Κυριακή με θέμα την πνευματική εξακτίνωση, την οποία υπηρέτησαν τα μετόχια. Στις περιοδείες της Αγίας Ζώνης της Θεοτόκου στη Μακεδονία και Θράκη το 19ο αιώνα αναφέρθηκε ο αρχαιολόγος Ν. Μπονόβας, μέσα από αρχειακό υλικό της μονής.
Τόσο ο Διευθυντής και οι εργαζόμενοι της Αγιορειτικής Εστίας, όσο και τα μέλη της Επιστημονικής Επιτροπής, εργάστηκαν σκληρά για να ετοιμάσουν ένα Συνέδριο, που κράτησε αμείωτο το ενδιαφέρον της ακαδημαϊκής και μοναστικής κοινότητας, ενώ με μεγάλο ενδιαφέρον αναμένεται η έκδοση των Πρακτικών.
-120x86.jpg)
){kind=link}