Ανακάλυψαν μοριακό δείκτη ο οποίος «ξετρυπώνει» την ύπαρξη της νόσου στον οργανισμό από τα πρώτα κιόλας στάδιά της.

Πρώιμη ανίχνευση της σκλήρυνσης κατά πλάκας, πριν δηλαδή την εμφάνιση των πρώτων σωματικών συμπτωμάτων, υπόσχεται ομάδα επιστημόνων στις ΗΠΑ που ανακάλυψε μοριακό δείκτη ο οποίος «ξετρυπώσει» την ύπαρξη της νόσου στον οργανισμό από τα πρώτα κιόλας στάδιά της.
Τα πειράματα

Όπως αναφέρεται σε σχετικό άρθρο του επιστημονικού εντύπου «Annals of Neurology», ομάδα επιστημόνων του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο, με επικεφαλής την καθηγήτρια Νευρολογίας και διευθύντρια του Ινστιτούτου «Gladstone» Δρ Κατερίνα Ακάσογλου, συνεργάστηκαν με τον Δρ Δημήτρη Δάβαλο, επίσης ερευνητή στο ίδιο ινστιτούτο, και ανακάλυψαν έναν νέο βιολογικό δείκτη, την θρομβίνη.

Από τα πειράματα που έκαναν σε ποντίκια με πάθηση παρεμφερή με την πολλαπλή σκλήρυνση που εκδηλώνουν οι άνθρωποι, παρατήρησαν ότι η αυξημένη δράση της θρομβίνης στον εγκέφαλο μπορεί να αποτελέσει ένα πρώιμο δείκτη της σκλήρυνσης κατά πλάκας, αφού στα υγιή ποντίκια, υπήρχε παντελής απουσία δράσης της θρομβίνης.

Οι ερευνητές ανέπτυξαν μια τεχνική που μπορεί να «φωτίσει» τη δράση της εν λόγω πρωτεΐνης μέσα στον οργανισμό. Όσο πιο ενεργή είναι η θρομβίνη, τόσο σοβαρότερη είναι η πάθηση. Το επόμενο βήμα θα είναι η ανάπτυξη ενός αξιόπιστου διαγνωστικού τεστ με βάση τη θρομβίνη, το οποίο θα καταλήγει σε αποτελέσματα αυθημερόν.

Η ασθένεια

Η σκλήρυνση κατά πλάκας πλήττει εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο και εμφανίζεται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενούς στρέφεται εναντίον της μυελίνης, της μονωτικής-προστατευτικής επικάλυψης των νευρικών κυττάρων, με συνέπεια να καταστρέφεται σταδιακά το νευρικό σύστημα.

Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν -ανάλογα με τη σοβαρότητα της κατάστασης- μουδιάσματα, κόπωση, δυσκολία βάδισης, παράλυση, απώλεια όρασης κ.α. Μερικά φάρμακα μπορούν να καθυστερήσουν τα συμπτώματα, αλλά όχι να θεραπεύσουν την αιτία της νόσου.

Πέρυσι, η Δρ Ακάσογλου και οι συνεργάτες της ανακάλυψαν πως ρόλο-κλειδί στην εξέλιξη της σκλήρυνσης παίζει η διάσπαση του αιματοεγκεφαλικού φραγμού, ο οποίος διαχωρίζει τον εγκέφαλο από την κυκλοφορία του αίματος. Όταν ο φραγμός παραβιαστεί, μια πρωτεΐνη του αίματος εισέρχεται στον εγκέφαλο του ασθενούς και ενεργοποιεί την θρομβίνη, με τελικό αποτέλεσμα την «πυροδότηση» της ανοσολογικής αντίδρασης που καταστρέφει το περίβλημα των νευρικών κυττάρων.

Η Δρ Ακάσογλου θεωρείται ειδικός στις νευρολογικές παθήσεις και ιδίως στην πολλαπλή σκλήρυνση, εστιάζοντας στους μοριακούς μηχανισμούς που βρίσκονται στη ρίζα της νόσου. Σπούδασε βιολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, από όπου πήρε το διδακτορικό της στη Νευροβιολογία.

Εκπαιδεύθηκε στη Νευροπαθαλογία στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης, ενώ έκανε μεταδιδακτορική έρευνα στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, στο Πανεπιστήμιο Ροκφέλερ και στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης.

Το 2008 μετακινήθηκε στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Σαν Φρανσίσκο και στο συνδεδεμένο ερευνητικό Ινστιτούτο «Gladstone». Την ίδια χρονιά, ήταν η τέταρτη μόλις γυναίκα επιστήμονας σε 60 χρόνια, που έλαβε το διεθνές «Βραβείο Τζον Αμπελ», το οποίο δίνεται σε νέους ερευνητές για την πρωτότυπη και σημαντική συνεισφορά τους στο πεδίο της φαρμακολογίας (μάλιστα με το ίδιο βραβείο για το 2013 τιμήθηκε ο ελληνο-αυστραλός καθηγητής Αρθουρ Χριστόπουλος).

Η Δρ Ακάσογλου έχει ακόμα τιμηθεί, μεταξύ άλλων διακρίσεων, με το «Προεδρικό Βραβείο Πρόωρης Καριέρας Επιστημόνων και Μηχανικών», την υψηλότερη διάκριση των ΗΠΑ για νέους ερευνητές.