Η προετοιμασία για την προσευχή

Η προσευχή έχει μεγάλη σημασία γιά τόν άνθρωπο καί γι αυτό θά πρέπει νά υπάρξει η σωστή προετοιμασία πρίν από αυτήν όπως λέει καί η Παλαιά Διαθήκη: «Προετοιμάσου πρίν προσευχηθείς καί μήν γίνεσαι σάν ένας πού πειράζει τόν Κύριο».

«Όταν θά σταθούμε μπροστά στόν βασιλέα καί Θεό μας γιά νά συζητήσουμε μαζί Του», λέει ο Άγιος Ιωάννης τής Κλίμακος…
«άς μήν βιαστούμε νά τό κάνουμε χωρίς προετοιμασία μήπως καί μάς δεί από μακρυά νά μήν έχουμε τά όπλα καί τήν στολή πού αρμόζουν γιά τήν παρουσίαση ενώπιον τού Βασιλέως καί διατάξει τούς υπηρέτες καί δούλους Του νά μάς δέσουν καί νά μάς εξορίσουν μακρυά από τό πρόσωπό Του καί τίς δεήσεις μας νά τίς σχίσουν καί νά τίς πετάξουν στό πρόσωπό μας».

Η πρώτη προετοιμασία συνίσταται στό νά εκδιωχθεί η πικρία καί η κατάκριση γιά τόν πλησίον. Αυτή η προετοιμασία διατάσσεται από τόν Κύριόν μας. «Καί όταν στήκητε προσευχόμενοι αφίετε εί τι έχετε κατά τινός ίνα καί ο πατήρ υμών ο ουράνιος αφή υμών τά παραπτώματα υμών. Ει δε υμείς ουκ αφίετε, ουδέ ο πατήρ υμών αφήσει τά παραπτώματα υμών».

Η περαιτέρω προετοιμασία περιλαμβάνει τήν εκδίωξη τών βιοτικών μεριμνών μέ τήν δύναμη τής πίστης στόν Θεό καί μέ τήν δύναμη τής υπακοής καί τής παράδοσης στό θέλημα τού Θεού. Επίσης μέ τήν αναγνώριση τής προσωπικής αμαρτωλότητος πού έχει σάν επακόλουθο τήν συντριβή καί ταπείνωση τού πνεύματος. «Άν επιθυμούσες θυσίες θά σού τίς πρόσφερα» λέει ο προφήτης Δαυίδ στόν Θεό εκ μέρους οποιουδήποτε πού έπεσε καί παραμένει στήν πτώση. Όχι μόνο μιά μερική θυσία τού σώματος καί τής ψυχής αλλά καί πλήρη «ολοκαυτώματα ουκ ευδοκήσεις. Θυσία τώ Θεώ πνεύμα συντετριμμένον, καρδίαν συντετριμμένην καί τεταπεινωμένην ο Θεός ουκ εξουδενώσει».

Ο Άγιος Ισαάκ ο Σύρος επαναλαμβάνει τό απόφθεγμα ενός άλλου αγίου: « Εάν ένας δέν αναγνωρίζει τόν εαυτό του ως αμαρτωλό η προσευχή του δέν είναι δεκτή στόν Θεό».

Θά πρέπει νά στέκεται ένας μπροστά στόν αόρατο Θεό σάν νά Τόν βλέπει καί μέ τήν πεποίθηση ότι τόν βλέπει καί τόν ακούει προσεκτικά. Θά πρέπει νά στέκεται ένας μπροστά στόν αόρατο Θεό, ακριβώς όπως ένας ένοχος εγκληματίας πού είναι καταδικασμένος γιά αναρίθμητα εγκλήματα σέ θάνατο στέκεται μπροστά σ ένα αυστηρό καί αμερόληπτο δικαστή. Ακριβώς! Στέκεται μπροστά στόν Κυρίαρχο Δεσπότη καί Κριτή του, μπροστά στόν Δικαστή στό βλέμμα τού Οποίου καμμιά ανθρώπινη ψυχή δέν θά δικαιωθεί ο Οποίος πάντα δικαιώνεται στίς κρίσεις Του ο Οποίος, δέν καταδικάζει παρά μόνον όταν μέσα στήν ανέκφραστη αγάπη Του συγχωρεί κάποιου τίς αμαρτίες του καί δέν εισέρχεται εις κρίσιν μετά τού δούλου Του.

Νοιώθοντας τόν φόβο τού Θεού καί αισθανόμενος απ αυτόν τόν φόβο τήν παρουσία τού Θεού, όταν ένας προσεύχεται θά δεί -χωρίς νά βλέπει μέ μιά πνευματική αίσθηση, Αυτόν πού είναι αόρατος, θά αντιληφθεί ότι η προσευχή είναι τό νά στέκεται μέ συναίσθηση ότι βρίσκεται μπροστά στήν φοβερή κρίση τού Θεού.

Στάσου στήν προσευχή μέ τό κεφάλι σκυφτό καί τά πόδια αλύγιστα καί ακίνητα βοήθησε τήν προσευχή σου μέ συντριβή τής καρδίας μέ αναστεναγμούς από τά βάθη τής ψυχής καί άφθονα δάκρυα. Μία ευλαβική εξωτερική στάση στήν προσευχή είναι πολύ βοηθητική γιά όλους πού παλεύουν στήν κονίστρα τής προσευχής, ιδίως στούς αρχαρίους στούς οποίους η διάθεση τής ψυχής συμμορφώνεται σέ μεγάλο βαθμό μέ τή στάση τού σώματος.

Ο Απόστολος Παύλος παραγγέλλει ευχαριστίες όταν προσευχόμαστε: «Τή προσευχή προσκαρτερείτε, γρηγορούντες εν αυτή εν ευχαριστία.» Ο Απόστολος λέει ακόμη ότι τήν ευχαριστία τήν προστάζει ο ίδιος ο Θεός: «αδιαλείπτως προσεύχεσθε εν παντί ευχαριστείτε τούτο γάρ θέλημα Θεού εν Χριστώ Ιησού εις υμάς».

Ποιά είναι η σημασία τής ευχαριστίας; Είναι ότι δίνει ευχαριστίες στόν Θεό γιά τίς άπειρές Του ευλογίες πού ξεχύνονται σέ όλη τήν ανθρωπότητα καί στόν καθένα. Μέ μία τέτοια ευχαριστία η ψυχή γεμίζει μέ μιά θαυμάσια ειρήνη καί γεμίζει μέ ειρήνη παρά τό γεγονός ότι λύπες τήν περιζώνουν απ όλες τίς πλευρές. Μέ τήν ευχαριστία ο άνθρωπος αποκτά μία ζωντανή πίστη έτσι ώστε νά απορρίπτει κάθε ανησυχία γιά τόν εαυτό του, καταπατά τόν φόβο τών ανθρώπων καί τών δαιμόνων καί παραδίδεται ολοκληρωτικά στό θέλημα τού Θεού.

Μιά τέτοια διάθεση τής ψυχής είναι μιά θαυμάσια προδιάθεση καί προετοιμασία γιά προσευχή. Λέγει ο Απόστολος: «Ως ούν παρελάβετε τόν Χριστόν Ιησούν τόν Κύριον, εν αυτώ περιπατείτε, ερριζωμένοι εν αυτώ καί βεβαιούμενοι εν τή πίστει καθώς εδιδάχθητε, περισσεύοντες εν αυτή εν ευχαριστία» δηλαδή μέσω τής ευχαριστίας λαμβάνεται μία πληρότης πίστεως. «Χαίρετε εν Κυρίω πάντοτε πάλιν ερώ, χαίρετε ο Κύριος εγγύς μηδέν μεριμνάτε, αλλ εν παντί τή προσευχή καί τή δεήσει μετά ευχαριστίας τά αιτήματα υμών γνωριζέσθω πρός τόν Θεόν».

Η σημασία τής πνευματικής προσπάθειας τής ευχαριστίας εξηγείται μέ ιδιαίτερη πληρότητα από τούς αγίους Πατέρες Βαρσανούφιο καί Ιωάννη στό έργο τους «Καθοδήγηση στήν πνευματική ζωή».

Άγιος Ιγνάτιος Brianchaninov (Επίσκοπος Καυκάσου καί Μαύρης Θάλασσας)