Του αρχιμ. Ιακώβου Κανάκη
Είναι σημαντικό γεγονός, όταν σύγχρονες έρευνες έρχονται να επιβεβαιώσουν την ορθότητα και πιστότητα της μεθόδου θεραπείας των ανθρώπων μέσα από την Ορθόδοξη ζωή.

Αυτά που από πολλούς αιώνες πριν η Εκκλησία προτείνει ως μοντέλο ζωής, προτείνονται από επιστήμονες και άλλους φορείς ως τρόπος πραγματικής απελευθέρωσης του ανθρώπου, ως τρόπου απόκτησης της πραγματικής ελευθερίας 1.

Για παράδειγμα, υπάρχει μια συγγένεια στόχων της ορθόδοξης ψυχοθεραπείας με την λογοθεραπεία του Frankl (1905-1997). Και εκεί σκοπός αυτής της ψυχοθεραπευτικής μεθόδου είναι η εύρεση του σκοπού της ζωής, η απελευθέρωση του ανθρώπου από τις εκάστοτε οικονομικές συνθήκες ή ψυχολογικές προϋποθέσεις. Πράγματι αυτό είναι ένα σημαντικό μήνυμα που πρέπει να λεχθεί στα νέα παιδιά αλλά και τους μεγαλύτερους, ότι ναι η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει την μέθοδο που μπορεί να οδηγήσει τον άνθρωπο στην ευτυχία, που δεν είναι κάτι άλλο αλλά η απόκτηση της αγάπης, η ένωση δηλαδή του ανθρώπου με το Θεό.

Η Εκκλησία λοιπόν έχει τον τρόπο να οδηγήσει τον άνθρωπο στην ευτυχία, στην χαρά. Γνωρίζουμε την πορεία προς την κατεύθυνση αυτή από την Παλαιά Διαθήκη, έγινε σαφέστερη στην Καινή Διαθήκη και έχει απόλυτα προσδιοριστεί μετά το μεγάλο και σημαντικό γεγονός της Πεντηκοστής.

Ο τρόπος από τότε μέχρι και σήμερα είναι ο ίδιος. «Νηστεία, αγρυπνία, προσευχή ουράνια χαρίσματα λαβών» είναι αυτός ο δρόμος που ξέρουμε ότι οδηγεί στα πνευματικά χαρίσματα. Η αγάπη, η υπομονή, η ανεξικακία, η ελεημοσύνη είναι αυτά πού βοηθούν τον άνθρωπο με γρήγορα βήματα να ανέβει την ουράνια σκάλα, τη σκάλα των αρετών.

Όλες οι ασθένειες έχουν συνήθως παθολογικά αίτια. Πάθη είναι αυτά που τις δημιουργούν. Αρετές όμως είναι αυτές που τα θεραπεύουν. Για κάθε μία δράση υπάρχει η αντίδραση. Για κάθε μια πληγή υπάρχει το αντίδοτο.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με την σειρά. Όταν κάποιος ασθενεί επισκέπτεται τον κατάλληλο γιατρό, δέχεται από αυτόν προσεκτική εξέταση, αν χρειαστεί υποβάλλεται και σε εξετάσεις. Ο γιατρός έχοντας την κατάλληλη γνώση και πείρα και αξιολογώντας τα αποτελέσματα των εξετάσεων δίνει την δέουσα αγωγή και ζητά από τον ασθενή την αυστηρή τήρησή της. Στην συνέχεια ξαναβλέπει τον ασθενή αρκετές φορές μέχρι να αποκατασταθεί πλήρως η υγεία του. Το ίδιο γίνεται με αντίστοιχο τρόπο και με τον πνευματικό στην Εκκλησία. Η αποκατάσταση της υγείας στην περίπτωση αυτή λέγεται κάθαρση, η οποία αν παραμείνει μια σταθερή κατάσταση στον άνθρωπο οδηγεί στον φωτισμό και στη συνέχεια στη θέωση, στον αγιασμό δηλαδή, στην ένωση του ανθρώπου με το Θεό.

Είναι παράξενο και κάπως τραγικό πως οι άνθρωποι σήμερα ακολουθούν χίλιους τρόπους που τους παρουσιάζονται ως εύκολοι τρόποι απόκτησης της ευτυχίας και της εσωτερικής γαλήνης (γιόγκα, διαλογισμό, εσωτερισμό, κ.α.) και απορρίπτουν την σίγουρη οδό της ορθόδοξης ψυχοθεραπείας, που μας παρέδωσαν οι πρόγονοί μας και που γνωρίζουμε ότι έχει βέβαια αποτελέσματα (πλήθος αγίων).

Υπάρχει πρόβλημα σοβαρό διότι οι μετέχοντες στην Εκκλησία δεν βλέπουν την Εκκλησία ως ιατρείο, ως θεραπευτήριο. Δεν θέλουν να αποκαλύψουν την πληγή τους αλλά μάλλον να την θωπεύσουν με επαίνους και καλολογία. Η εκκλησία όμως δεν θρέφει πάθη ούτε αναπτύσσει εγωισμούς. Έχει ρόλο θεραπευτικό. Υπάρχει για να καθαρίζει τα μάτια των ανθρώπων, για να τους ανοίγει το διάφραγμα προκειμένου να αναπνεύσουν καθαρό ουρανό για να δουν, να ζήσουν τη βασιλεία του Θεού μέσα στην καρδιά τους. Ένας τέτοιος χριστιανός που το επιτυγχάνει αυτό δεν μπορεί να ζει σε κατάθλιψη. Είναι πλημμυρισμένος στη χαρά. Αγαπά όλους τούς ανθρώπους και προσφέρεται από αγάπη σε όλους. Είναι ο άνθρωπος της πραγματικής χαράς, του φωτός. Δεν τον επισκιάζει κανένα σκοτάδι. Αυτός είναι ο άνθρωπος που έχουμε ανάγκη, που έχει ανάγκη η κοινωνίας μας. Και η Ευρώπη και η Αμερική και φυσικά και η Ελλάδα αναζητούν τον άνθρωπο αυτό αλλά συχνά με λάθος τρόπο. Θέλουν τα καλά αποτελέσματα αλλά χωρίς κόπο και πόνο. Πράγμα όμως αδύνατο για την μεταπτωτική ανθρώπινη ύπαρξη. Τώρα κατά το κοινώς λεγόμενο «για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολύ».

Είναι επίκαιρη όσο ποτέ η ορθόδοξη ψυχοθεραπεία. Είναι το φάρμακο, το βάλσαμο της εποχής μας, μιας εποχής που δεν χρειάζεται να είσαι προφήτης για να το καταλάβεις ότι οδηγείται από το κακό στο χειρότερο. Η Εκκλησία όμως έχει τη θέση της και τον ρόλο της, την διακονία και την αποστολή της. Είναι εργαστήριο πλάσης ψυχών και εργαστήριο θεραπείας παθών. Μια τέτοια Εκκλησία, που οι λειτουργοί της έχοντας αυτογνωσία και γνωρίζουν τον σκοπό της δεν μπορεί παρά να γίνεται σεβαστή από όλους. Όχι μόνο σεβαστή αλλά και αγαπητή και ανοικτή σε όλους. Μια Εκκλησία οικογένεια που υποδέχεται τους ανθρώπους και σιγά σιγά τους μεταμορφώνει και τους ομορφαίνει. Μια τέτοια Εκκλησία μάς χρειάζεται, οικογένεια!

1. Οι στόχοι της Ορθόδοξης Ψυχοθεραπείας και ο ρόλος της Εκκλησίας, Δρ. Πάρης Μπίνος MSc Λογοπαθολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου (30 Σεπτεμβρίου 2016 Πεμπτουσία)