του π. Αντωνίου Χρήστου
Σε κάποια από τα προηγούμενα άρθρα μας, μιλήσαμε για την μάστιγα των τελευταίων χρόνων, της εξάπλωσης της ανώνυμης λιβελογραφίας στον Εκκλησιαστικό χώρο, κυρίως μέσω διαδικτύου και τονίσαμε για την ανδρεία και την αξία της ανάληψης της ευθύνης μας, χρησιμοποιώντας με παρησία το ονοματεπώνυμό μας και υπογράφοντας τα λεγόμενά μας και αναλαμβάνοντας στο ακέραιό, την ευθύνη για τα λεγόμενα που υποστηρίζουμε.
Τι γίνεται όμως όταν τηρούνται μεν τα παραπάνω, δηλαδή κάποιοι γράφουν και υπογράφουν επώνυμα τα λεγόμενά τους, αλλά αρχίζει μια ανοιχτή αντιπαράθεση με τα οποία έχει ως συνέπεια να διχάζεται ο κόσμος γενικότερα και να χωρίζεται σε “στρατόπεδα”; Όσο κανείς να μην ασχολείται με το διαδίκτυο, είναι σχεδόν απίθανο να μη διαβάσει κάτι σχετικό είτε στις εκκλησιαστικές εφημερίδες ή τα περιοδικά ή να του τα μεταφέρει κάποιος προφορικά, που να μην τον διχάσουν και να μην τον προκαλέσουν να διαλέξει “μεριά” και να αρχίσει την κριτική και την αντεπίθεση.
Δεν υπάρχει λοιπόν εβδομάδα, τα τελευταία χρόνια, που να μη διαβάσει κανείς κάποιο άρθρο ή κάποια ανοιχτή επιστολή: Μητροπολίτου εναντίον Συνόδου, Μητροπολίτου εναντίον Μητροπολίτου, Θεολόγων εναντίον Μητροπολιτών, Θεολόγων εναντίον Θεολόγων, Ιερέων εναντίον Μητροπολίτων, Ιερέων εναντίον Ιερέων, Ιερέων εναντίον λαϊκών, “Οικουμενιστών” εναντίον “Αντιοικουμενιστών”, “Συντηρητικών¨ εναντίον “Προοδευτικών”, “Πατριαρχικών” εναντίον Αντιπατριαρχικών”, “Γραφείων επί των Αιρέσεων” εναντίον προσώπων και καταστάσεων που “αιρετίζουν” και “παρεκλείνουν¨, “Υποστηριχτών της Συνόδου της Κρήτης” του 2016 και “διαφονούντων” και “αμφισβητούντων αυτής’, “Αγιορειτών” εναντίον “μη Αγιορειτών” κ.α. Όλα αυτά άραγε είναι υγεία, οικοδομούν, οφελούν και συνάδουν ή μήπως παρεκκλείνουν του Εκκλησιαστικού φρονήματος και της οικοδομής της ενότητος της Εκκλησίας αφού σίγουρα δημιουργείται αντιπαράθεση και υπάρχει άμεση συνέπεια να διχάζουν και διαιρούν;
Η αλήθεια είναι ότι είναι δύσκολο στο δίλλημα να πάρει κάποιος θέση εύκολα και σίγουρα ακόμη πιο δύσκολο να βγάλουμε ένα γενικό συμπέρασμα, αφού κάθε πρόσωπο ή άρθρο ή επιστολή είναι ξεχωριστά και δεν μπορούμε να τα μαζοποιήσουμε ή δεχτούμε ή απορρίψουμε με την μία. Άλλωστε αν ανατρέξουμε στην εκκλησιαστική μας ιστορία, θα διαπιστώσουμε ότι από τους πρώτους αιώνες της Εκκλησίας μας, συναντούμε ανάλογες επιστολές που νουθετούσαν ή έλεγχαν δημόσια κάποιους εκτός και εντός Εκκλησίας, από Μεγάλους Πατέρες της Εκκλησίας μας, μέχρι και Αγίους σύγχρονους των τελευταίων χρόνων. Αυτό που όμως διαφοροποιεί τα πράγματα είναι το διαδίκτυο που έχει μεν το θετικό ότι κάτι που βγαίνει σε μια μεριά του πλανήτη γίνεται κτήμα την επόμενη στιγμή όλου του κόσμου, αλλά και το μειονέκτημα δε όταν κάτι βλάπτει επίσης να προσβάλει και τα πιο υγειή μέρη του εκκλησιαστικού σώματος, όταν βέβαια εμείς επιτρέψουμε να μας επιρρεάσει και να συμβεί αυτό. Με άλλα λόγια, τώρα με τα κοινωνικά δίκτυα, τα εκκλησιαστικά sites και forum κάτι που λέγεται και γράφεται μεγεθύνεται και διαδίδεται αστραπιαία, ενώ στους προηγούμενους αιώνες σε όλα αυτά είχαν πρόσβαση λίγοι και δεν γινόντουσαν ευρέως γνωστά ή είχαν την δυνατότητα να εκφράσουν την άποψή τους και να τοποθετηθούν.
Αφού περιγράψαμε και οριοθετήσαμε την κατάσταση ήρθε ώρα να λάβουμε θέση για τα παραπάνω διλήματα, στο λίγο χώρο που έχουμε πλέον στη διάθεσή μας. Κατά την γνώμη μας, αφού είμαστε μέλη της Εκκλησίας, έχουμε και την ευθύνη να επισημαίνουμε κάτι εναντίον κάποιου ή κάποιας απόφασης, αρκεί να γίνεται με αγάπη, ταπείνωση, υπεράσπιση της αλήθειας και οικοδόμισης της ενότητος και να καταθέτουμε επιχειρήματα. Τα κίνητρα δηλαδή γιατί γράφουμε κάτι είναι πολύ σημαντικά σε κάθε ενέργειά μας, το γιατί κάνω κάτι και στη προκειμένη περίπτωση, γιατί γράφω το άρθρο ή την επιστολή. Αν δηλαδή κάποιος γράφει, από εγωϊσμό, από ιδιοτέλεια, για να μειώσει και να σπιλώσει κάποιον και να προβληθεί ο ίδιος ως σπουδαίος, ας σταματήσει να γράφει ζημειώνει την Εκκλησία και πνευματικά τον ίδιο τον ευατό. Αν κάποιος γράφει από πόνο ψυχής, για αντικατάσταση της αλήθειας και με διάκριση όταν κριτικάρει κάποιον το πρόσωπο που συνεχίζει να τον αγαπά, από τα λεγόμενά του που διαφωνεί και κριτηκάρει με επιχειρήματα, τότε ασφαλώς να συνεχίζει να γράφει.
Η Εκκλησία μας ποτέ δεν ωραιοποιεί τα πράγματα, ήδη από την συγγραφή των Ευαγγελίων, αναφέρεται η απιστία των μαθητών, η άρνηση του Αποστόλου Πέτρου, η προδοσία του Ιούδα, η Θεολογική αντιπαράθεση του Αποστόλου Πέτρου με τον Απόστολο Παύλο για το θέμα της εισδοχής στην Εκκλησία των Εθνικών και τόσα άλλα. Έτσι και σήμερα, δεν είναι απαραιτήτως κακό η συσσώρευση τόσων άρθρων, επιστολών και γνωμών για θεολογικά και άλλα θέματα που απασχολούν την Εκκλησία. Ίσα ίσα είναι θετικό όταν γίνονται θεολογικές ζημώσεις και φωτίζονται και άλλες οπτικές γωνίες για κάποια θέματα γιατί πάντα η Εκκλησία “επενδύει” στην έκφραση της πίστης της συνείδησης του Χριστεπωνύμου πληρώματος, στην πορεία της για κάποια απόφαση. Όταν όμως η Εκκλησία εκφράζεται για θέματα συνοδικά ως σύνοδος καθολικά (γιατί μπορεί μια μεμονωμένη σύνοδος μιας τοπικής Εκκλησίας να σφάλλει), τότε εκεί δεν υπάρχει γνώμη, αλλά αποδοχή ή άρνηση εκ μέρος μας. Στη Δογματική διδασκαλία υπάρχει ακρίβεια, στην ποιμαντική πρακτική της Εκκλησίας, υπάρχει ποικιλία και προσθαφαίρεση στην χρησιμοποίηση ή όχι κάποιων ποιμαντικών Εργαλείων αλλά πάντοτε ως έκφραση των Δογμάτων στη πράξη.
Κλείνοντας λοιπόν, από αυτής της θέσεως θα θέλαμε να παρακαλέσουμε ταπεινά κάθε μέλος της Εκκλησίας μας, όσο ψηλά στην Ιεραρχία και αν είναι, να μη δίνουμε αφορμές στους εχθρούς της Εκκλησίας να μας ειρωνεύονται και να μας κατακρίνουν με τόσες δημόσιες αντιπαραθέσεις και πολεμικές. Ας μη διχάζουμε τον κόσμο, που περιμένει ιδιαίτερα από την ποιμένουσα Εκκλησία, λόγω οικοδομής και παραμυθίας και όχι λόγο διχαστικό και εριστικό. Τέλος ας εφαρμόσουμε αυτό που λέει ο ίδιος ο Κύριος στην επί του Όρους Ομιλία Του : ” Εάν φταίξη σε σένα ο αδελφός σου, πήγαινε και υπέδειξέ του το σφάλμα του ιδιαιτέρως· εάν ακούση την υπόδειξίν σου και μετανοήση δια το σφάλμα του, εκέρδησες τον αδελφόν σου δια τον Θεόν και δια σε τον ίδιον. Εάν όμως δεν σε ακούση, τότε πάρε μαζή σου ένα ακόμη η δύο και κάμε του παρατήρησιν, ώστε να στηριχθή και κατοχυρωθή έτσι η αλήθεια επάνω εις την βεβαίωσιν δύο η τριών μαρτύρων.
Εάν δε παρακούση και εις τας συμβουλάς αυτών, ειπέ το γεγονός εις την Εκκλησίαν. Εάν δε δεν σεβασθή και παρακούση την Εκκλησίαν, ας είναι για σένα όπως ο ειδωλολάτρης και ο αμετανόητος τελώνης, οι οποίοι δεν ανήκουν εις την Εκκλησίαν”(Ματθ. 18, 15-17). Πάντοτε με ευθύνη, με αγάπη και ταπείνωση, αλλιώς η σιωπή μας είναι η καλύτερη πρακτική μας, γιατί “η σιωπή είναι χρυσός’ δεν ζημειώνει και περικλείει τις αρετές που αναφέραμε. Μακάρι να τις αποκτήσουμε όλοι!
