του Φώτιου Μιχαήλ, Ιατρού
Τρεις φορές διώχθηκε και εξορίστηκε ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος από την «επίσημη εκκλησία». Την τελευταία του πνοή, στην εξορία την άφησε.
Ο Μεγάλος μας Ιεράρχης, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, δεν χαρίστηκε σε κανέναν από τους τότε ισχυρούς και υπερήφανους. Αντιστάθηκε με αυταπάρνηση στις αυθαιρεσίες των δυναστών, ήλεγξε με αυστηρότητα την αυτοκρατορική φαυλότητα, απέβαλε από το σώμα της Εκκλησίας κάθε ανάξιον επίσκοπο και προπαντός ύψωσε τείχος υψηλό και απροσπέλαστο απέναντι στην αίρεση και την ασέβεια.
Οι διδαχές του πάνω σε θέματα διαφύλαξης της Εκκλησίας από την μάστιγα των αιρέσεων είναι σαφείς και άκρως επίκαιρες. Γράφει σχετικά:
«Η Εκκλησία είναι το στρατόπεδο του Χριστού. Οφείλετε με προσοχή πολλή να διερευνάτε και να ψάχνετε τους γύρω σας, μήπως εισχώρησε στις τάξεις μας κάποιος αλλόφυλος (αιρετικός ή ασεβής). Και να τον φανερώνετε αμέσως. Όχι φυσικά για να τον φονεύσουμε ή να τον τιμωρήσουμε, αλλά για να τον απαλλάξουμε από την πλάνη και την ασέβεια και να τον καταστήσουμε εξ ολοκλήρου δικό μας. Διότι όποιος ξέρει αυτόν που κάνει το κακό και τον ανέχεται και τον αποκρύπτει, είναι σαν να του δίνει την άδεια να διαπράττει με μεγαλύτερη θρασύτητα το κακό».(*)
Με φρόνημα υποδειγματικής ποιμαντικής ευθύνης, ο Χρυσορρήμων Ιωάννης διαβλέποντας τους κινδύνους από την συγκάλυψη των αιρετικών, συμβουλεύει τους πιστούς και λέει: Η Εκκλησία είναι το στρατόπεδο του Χριστού. Βάλτε τριγύρω της επισκόπους, φύλακες προσεχτικούς και άγρυπνους. Τα μάτια σας δεκατέσσερα, μη τυχόν και σας ξεφύγει κανένας αιρετικός και περάσει ανενόχλητος μέσα στο στρατόπεδο.
Μόλις αντιληφθείτε αιρετικόν ή ασεβή να παραβιάζει τα συρματοπλέγματα και να μπαίνει παρανόμως στον χώρο του στρατοπέδου, χτυπήστε αμέσως συναγερμό. Πρώτον, γιατί χρειάζεται ο ίδιος ο αιρετικός βοήθεια -απαλλαγή και σωτηρία από την πλάνη- και δεύτερον, να προλάβουμε, μη τυχόν και κάνει κακό στους στρατιώτες μας.
Προσέξτε καλά. Όποιος φρουρός επισκοπών επιτρέπει την εισοδο αιρετικού εντός του στρατοπέδου και δεν τον ξεμπροστιάζει, αλλά αντιθέτως συντρώγει μαζί του και τον περιποιείται, είναι σαν να βάζει φωτιά στο στρατόπεδο του Χριστού, δηλαδή στην Εκκλησία Του.
(*) «Στρατόπεδόν εστε του Χριστού. Μετά ακριβείας ερευνάτε και περιεργάζεσθε, ει τις των αλλοφύλων υμίν αναμέμικται και ποιείτε δήλον, ουχ ίνα αποκτείνωμεν ουδ’ ίνα κολάσωμεν και τιμωρησώμεθα, αλλ’ ίνα αυτόν απαλλάξωμεν της πλάνης και της ασεβείας και ημέτερον εξ ολοκλήρου ποιήσωμεν. Ο γαρ συνειδώς τω τα πονηρά πράττοντί τινι, και περιστέλλων αυτόν και αποκρύπτων, πλείονα αυτώ παρέχει ραθυμίας υπόθεσιν και μετά μείζονος αδείας παρασκευάζει την πονηρίαν εργάζεσθαι». (Ε.Π.Ε. 34, 118)
(Από το «Χρυσοστομικό λεξικό» του π. Δανιήλ Αεράκη, σελ. 135)
