Μήνυμα προς τους συμμετέχοντες στο 3ο TEDxRhodes, που πραγματοποιήθηκε στη Ρόδο, το απόγευμα του Σαββάτου, 14 Οκτωβρίου, απέστειλε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος. Στο Πατριαρχικό Μήνυμα γίνεται αναφορά, μεταξύ άλλων, στην ευθύνη όλων για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και στις προσπάθειες του Οικουμενικού Πατριαρχείου οι οποίες, όπως σημειώνεται, αποβλέπουν στη θετική συμβολή της Εκκλησίας στην αποτελεσματική αντιμετώπιση των επιδεινούμενων περιβαλλοντικών προβλημάτων.
«Πράττομεν τούτο, επειδή το οικολογικόν προβλημα απασχολεί ή πάντως οφείλει να απασχολή πάντας τους λαούς της γης, καθ’ όσον συνδέεται προς καίρια υπαρξιακά ζητήματα, επί των οποίων καλούμεθα οι Χριστιανοί, να δώσωμεν μαρτυρίαν λόγου και ζωής, θεωρίας και πράξεως», τονίζει ο Οικουμενικός Πατριάρχης.
Σε άλλο σημείο του Πατριαρχικού Μηνύματος γίνεται αναφορά στις προκλήσεις της σύγχρονης εποχής, στο πλαίσιο των εξελίξεων στον τομέα της επιστήμης, και στη στάση της Ορθοδόξου Εκκλησίας.
«Σήμερον, ο άνθρωπος αντιμετωπίζει την πρόκλησιν της δι’ άλλου τρόπου μεταμορφώσεως ή μεταλλάξεως του κόσμου εις το επιστημονικόν εργαστήριον διά της διεισδύσεως εις τα ενδότερα του μικροκόσμου. Εις την νέαν αυτήν δυνατότητα του ανθρώπου υποψιάζονται τινές κινδύνους και απειλάς διά τον άνθρωπον και εν γένει διά την ζωήν. Ιδίως εκεί, όπου αναγιγνώσκονται οι γενετικοί κώδικες της ζωής και αποδεσμεύονται αι τρομακτικαί δυνάμεις του υλικού κόσμου και αποκαλύπτονται ταυτοχρόνως αι επίσης τρομακτικαί αδυναμίαι του ανθρώπου διά την ενδεδειγμένην επωφελή αξιοποίησιν των δυνάμεων τούτων, τας οποίας αυτός ο Θεός έχει εναποθέσει εις τα ποιήματα των χειρών Αυτού.
Η πνευματική παράδοσις της καθ’ ημάς Ορθοδόξου Εκκλησίας, χωρίς να πραβλέπη ή να υποτιμά τους κινδύνους, εμπιστεύεται τους συγχρόνους ποντοπόρους εις τους ωκεανούς των γνώσεων και ενθαρρύνει τον ζήλον των συγχρόνων εργατών της επιστήμης και της τεχνικής. Τούτο έπραξεν, άλλωστε, απ’ αρχής και αδιαλείπτως η Εκκλησία μας, μηδέποτε διανοηθείσα επιβολήν φραγμών και ελέγχων προς αποθάρρυνσιν της επιστημονικής αναζητήσεως και ευρέσεως της αληθείας, έχουσα όμως πάντοτε ως οδηγόν τον λόγον του Θεού, ως αυτός παρεδόθη εις ημάς υπό του Υιού και Λόγου του Θεού».
Καταλήγοντας, ο Οικουμενικός Πατριάρχης προτρέπει όλους να αγωνίζονται, «διά την επικράτησιν της ειρήνης, της εσωτερικής εκάστου εξ υμών ειρήνης, και, απ’ αυτής και της ειρήνης του σύμπαντος κόσμου, συναγωνιζόμενοι μετά της Ορθοδόξου Εκκλησίας, της νυχθημερόν δεομένης υπέρ της ειρήνης του σύμπαντος κόσμου, υπέρ της εν Χριστώ ελευθερίας των εθνών και των ανθρώπων και υπέρ του σεβασμού των ατομικών ελευθεριών και δικαιωμάτων. Αι αρχαί της ανυποκρίτου προς πάντας αγάπης, της αυτοθυσίας, της ανοχής, του σεβασμού της διαφορετικότητας, του πλουραλισμού, του διαλόγου, της καταλλαγής, της συμφιλιώσεως, αποτελούν αξίας Ορθοδόξους, Χριστιανικάς, αυτήν ταύτην την διδασκαλίαν του Χριστού».
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο του Μηνύματος του Οικουμενικού Πατριάρχη προς το 3ο TEDxRhodes:
Τέκνα εν Κυρίω αγαπητά,
Ανταποκρινόμενοι εις σχετικήν παράκλησιν της οργανωτικής ομάδος του TEDxRhodes, απευθύνομεν σύντομον χαιρετισμόν, προβαίνοντες εις ενίας επισημάνσεις επί της εννοίας του οίκου, εν αναφορά προς τον ευρύτερον οίκον της ανθρωπίνης βιοτής, ήτοι το φυσικόν ημών περιβάλλον και την έναντι αυτού ευθύνην πάντων ημών, η προστασία του οποίου πρέπει να αποτελή μέριμναν όλων μας, αλλά και επί του χριστιανικού ήθους και των εξ αυτού απορρεουσών συμπεριφορών ημών έναντι των συνανθρώπων μας και του περιβάλλοντος ημάς κόσμου.Το σύγχρονον οικολογικόν πρόβλημα θεωρείται ως κατά κύριον λόγον οικονομικόν, καίτοι ημείς φρονούμεν, ότι και της οικονομίας προηγείται το ήθος του ανθρώπου, η στάσις αυτού έναντι των πραγμάτων, η διαχείρισις των εμπεπιστευμένων εις αυτόν αγαθών. Αλλά και το ήθος τούτο δεν είναι άσχετον προς την οικονομίαν. Γνωστόν, εξ άλλου, ότι πολλαί των περιβαλλοντικών επιβαρύνσεων οφείλονται εις την επιδίωξιν οικονομικο-πολιτικών συμφερόντων και εις τας εκ τούτων πολεμικάς και άλλας συγκρούσεις η εις την άρνησιν η αδυναμίαν αναλήψεως των οικονομικών βαρών προς αποτροπήν η επίλυσιν οικολογικών προβλημάτων.Η όξυνσις των προβλημάτων αυτών έχει ενεργοποιήσει την συνείδησιν πολλών ανθρώπων, μερικοί από τους οποίους αναμένουν και αξιώνουν την ενεργόν συμπαράστασιν της Εκκλησίας. Η επιστημονική συγκρότησις και η κοινωνική εμπειρία των ανθρώπων παρέχουν τα μέσα επιστημονικής αναλύσεως και συναντιλήψεως των νέων κοινωνικών προβλημάτων.
Εις την ευαγγελικήν μας όμως προπαίδειαν πρέπει να αναζητήσωμεν την διανοητικήν και ψυχικήν προετοιμασίαν διά μίαν αποτελεσματικήν ποιμαντικήν, ικανήν να μετριάση τα επίχειρα της οικονομικής ειδωλολατρίας και να εμπνεύση μίαν κυριολεκτικώς χριστιανικήν διαχείρισιν της ανθρωπίνης φθοράς η οποία παράγει η ηθικώς ελλειματική λειτουργία της ανταγωνιστικής οικονομίας και συγχρόνου κοινωνίας. Καθώς γνωρίζετε ασφαλώς, ο καθ᾿ ημάς Οικουμενικός Θρόνος έχει αναλάβει από ετών συγκεκριμένας πρωτοβουλίας, αποβλεπούσας εις θετικήν συμβολήν της Εκκλησίας εις την αποτελεσματικήν αντιμετώπισιν των επιδεινουμένων, δυστυχώς, περιβαλλοντικών προβλημάτων. Πράττομεν τούτο, επειδή το οικολογικόν πρόβλημα απασχολεί η πάντως οφείλει να απασχολή πάντας τους λαούς της γης, καθ᾿ όσον συνδέεται προς καίρια υπαρξιακά ζητήματα, επί των οποίων καλούμεθα οι Χριστιανοί, να δώσωμεν μαρτυρίαν λόγου και ζωής, θεωρίας και πράξεως. Μαρτυρίαν όχι μόνον εις τον εκκλησιαστικόν χώρον, αλλά και εις τας πάσης φύσεως δραστηριότητάς μας, όπως είναι η παιδεία, η έρευνα, ο εν γένει δημουργικός ανθρώπινος στοχασμός και μόχθος, η τεχνολογία, αι τέχναι γενικώς και αι εν αυταίς δυσχερέσταται, η οικονομία δηλονότι και η των πολιτικών πραγμάτων διακυβέρνησις. Διά την προσέγγισιν των συναφών προβλημάτων, υποχρεώσεων και προοπτικών η Εκκλησία μας έχει πολλάς θεολογικάς, ανθρωπολογικάς και κοσμολογικάς αφετηρίας. Ενδεικτικώς μόνον επιλέγομεν μίαν εξ αυτών: την έννοιαν της μεταμορφώσεως της προσωπικής και της κοσμικής. Μετέχοντες του εν Χριστώ μυστηρίου της σωτηρίας ως πρόσωπα “μεταμορφούμεθα από δόξης εις δόξαν”, ως γράφει ο Απόστολος Παύλος προς τους Κορινθίους (Β´ Κορ. γ΄, 18), τη ανακαινώσει του νοός ημών, εις το δοκιμάζειν ημάς “τι το θέλημα του Θεού, το αγαθόν και ευάρεστον και τέλειον” (Ρωμ. ιβ΄, 2)∙ το θέλημα του αναγεννήσαντος ημάς “εις ελπίδα ζώσαν δι᾿ αναστάσεως Ιησού Χριστού εκ νεκρών” (Α´ Πετρ. α΄, 3-4).
Η προσωπική αυτή πορεία εκάστου προς την πνευματικήν και ηθικήν τελείωσιν, τον αγιασμόν και την θέωσιν, διέρχεται και διά ποικίλων σχέσεων και στάσεων έναντι των υλικών πραγμάτων και του φυσικού περιβάλλοντος. Εις τους βίους πολλών Αγίων εξαίρεται όλως ιδιαιτέρως η αγαπητική, υπό του θείου έρωτος εμπνεομένη, σχέσις των προς την αρμονίαν και το κάλλος της θείας δημιουργίας, προς πάντα τα όντα, μηδέ των αγρίων θηρίων εξαιρουμένων. Εξαίρεται ομοίως ο πόνος τον οποίον δοκιμάζουν, οσάκις διαισθάνονται συστενάζουσαν την φύσιν (Ρωμ. η΄, 22) και τα εν αυτή. Όσον αφορά εις την ευθύνην μας έναντι του φυσικού περιβάλλοντος, είναι γνωστόν και σαφώς αποκεκαλυμμένον το θέλημα του Θεού. Βιούμεν αυτό θετικώς διά της μετοχής εις το συγκλονιστικόν όραμα της μεταμορφώσεως και αποκαταλλάξεως πάντων εις Χριστόν (Κολ. α΄, 20), εν ω “εκτίσθη τα πάντα, τα εν τοις ουρανοίς και τα επί γης, τα ορατά και τα αόρατα …, τα πάντα δι᾿ αυτού και εις αυτόν έκτισται” (Κολ. α΄, 16). Το όραμα της μεταμορφώσεως του κόσμου ήτο άλλοτε το επιθυμητόν του προφήτου και μύστου πάσης θρησκείας. Σήμερον, ο άνθρωπος αντιμετωπίζει την πρόκλησιν της δι᾿ άλλου τρόπου μεταμορφώσεως η μεταλλάξεως του κόσμου εις το επιστημονικόν εργαστήριον διά της διεισδύσεως εις τα ενδότερα του μικροκόσμου και εις τα απώτατα του μακροκόσμου. Εις την νέαν αυτήν δυνατότητα του ανθρώπου υποψιάζονταί τινες κινδύνους και απειλάς διά τον άνθρωπον και εν γένει διά την ζωήν. Ιδίως εκεί, όπου αναγινώσκονται οι γενετικοί κώδικες της ζωής και αποδεσμεύονται αι τρομακτικαί δυνάμεις του υλικού κόσμου και αποκαλύπτονται ταυτοχρόνως αι επίσης τρομακτικαί αδυναμίαι του ανθρώπου διά την ενδεδειγμένην επωφελή αξιοποίησιν των δυνάμεων τούτων, τας οποίας αυτός ο Θεός έχει εναποθέσει εις τα ποιήματα των χειρών Αυτού.Η πνευματική παράδοσις της καθ᾽ ημάς Ορθοδόξου Εκκλησίας, χωρίς να παραβλέπη η να υποτιμά τους κινδύνους, εμπιστεύεται τους συγχρόνους ποντοπόρους εις τους ωκεανούς των γνώσεων και ενθαρρύνει τον ζήλον των συγχρόνων εργατών της επιστήμης και της τεχνικής.
Τούτο έπραξεν, άλλωστε, απ᾽ αρχής και αδιαλείπτως η Εκκλησία μας, μηδέποτε διανοηθείσα επιβολήν φραγμών και ελέγχων προς αποθάρρυνσιν της επιστημονικής αναζητήσεως και ευρέσεως της αληθείας, έχουσα όμως πάντοτε ως οδηγόν τον λόγον του Θεού, ως αυτός παρεδόθη εις ημάς υπό του Υιού και Λόγου του Θεού.Εν τω αυτώ πνεύματι, η Εκκλησία ενθαρρύνει και τους αναπτύσσοντας οικονομικάς δραστηριότητας, αι οποίαι δεν υπακούουν εις τα κελεύσματα του τυφλού ανταγωνισμού και της ακορέστου κερδοσκοπίας, αλλά λαμβάνουν σοβαρώς και υπευθύνως υπ᾽ όψιν τας ανάγκας του όλου ΟΙΚΟΥ και των συμβιούντων εν αυτώ.Θα ηδυνάμεθα να είπωμεν και άλλα πολλά και να επεκτείνωμεν τον λόγον μας. Περιοριζόμεθα μόνον εις τας ανωτέρω επισημάνσεις, αι οποίαι ευχόμεθα να αποτελέσουν αφορμήν προβληματισμού δι᾿ όλους τους ακροατάς και ευκαιρίαν περισυλλογής πνευματικής έναντι απασχολούντων πάντας ημάς προβλημάτων. Κατακλείοντες τον λόγον απευθύνομεν προς όλους υμάς και μίαν ετέραν επίκαιρον, κρίνομεν, προτροπήν: αγωνίζεσθε πάντες διά την επικράτησιν της ειρήνης, της εσωτερικής εκάστου εξ υμών ειρήνης, και, απ᾿ αυτής και της ειρήνης του σύμπαντός κόσμου, συναγωνιζόμενοι μετά της Ορθοδόξου Εκκλησίας, της νυχθημερόν δεομένης υπέρ της ειρήνης του σύμπαντος κόσμου, υπέρ της εν Χριστώ ελευθερίας των εθνών και των ανθρώπων και υπέρ του σεβασμού των ατομικών ελευθεριών και δικαιωμάτων. Αι αρχαί της ανυποκρίτου προς πάντας αγάπης, της αυτοθυσίας, της ανοχής, του σεβασμού της διαφορετικότητος, του πλουραλισμού, του διαλόγου, της καταλλαγής, της συμφιλιώσεως, αποτελούν αξίας Ορθοδόξους, Χριστιανικάς, αυτήν ταύτην την διδασκαλίαν του Χριστού.Διά των σκέψεων και λόγων ημών τούτων επιδαψιλεύομεν εις όλους σας την ευλογίαν της Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας της Κωνσταντινουπό-λεως, του Οικουμενικού ημών Πατριαρχείου, προσεπευχόμενοι παν αγαθόν εις τα έργα και τα διαβήματά σας. ‚βιζ’ Οκτωβρίου ιδ’.
