Ελλάδα – Τουρκία: Τον Μάιο, η Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας (GNA) με έδρα την Τρίπολη της Λιβύης δημοσίευσε σε λογαριασμό στο Facebook φωτογραφίες τεθωρακισμένων οχημάτων της τουρκικής αυτοκινητοβιομηχανίας BMC παραταγμένα στην προβλήτα του λιμανιού της Τρίπολης.

Οι φωτογραφίες αναρτήθηκαν ως απόδειξη της στρατιωτικής συνεργασίας Αγκυρας – Τρίπολης και σε απάντηση στην επιχείρηση του αντίπαλου Εθνικού Στρατού της Λιβύης (LNA) για την κατάληψη της λιβυκής πρωτεύουσας.

Η συμφωνία προέβλεπε την πώληση συνολικά 300 οχημάτων από την Αγκυρα στην Τρίπολη και –σύμφωνα με καλά ενημερωμένες πηγές της «Κ»– μέχρι τα τέλη Ιουλίου οι τουρκικές αρχές είχαν ολοκληρώσει την παράδοση 30 θωρακισμένων οχημάτων της BMC και 40 ειδικά μετασκευασμένων τζιπ Toyota.

Η στρατιωτική συμφωνία τής υπό τουρκική επιρροή Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας με την Αγκυρα δεν εξαντλείται, όμως, στα 300 οχήματα. Από τον περασμένο Μάιο, περισσότερα από δέκα τουρκικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη τύπου Bayraktar TB2 επιχειρούν από το αεροδρόμιο Mitiga της Τρίπολης με τη βοήθεια 30 Τούρκων χειριστών. Ανάμεσα σε αυτούς υπάρχουν αναφορές ότι βρίσκονται και στελέχη της τουρκικής υπηρεσίας πληροφοριών – ΜΙΤ. Επιπλέον, σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, έως τα τέλη Ιουλίου η Αγκυρα φέρεται να είχε ολοκληρώσει την παράδοση στην Τρίπολη ακόμα 30 οχημάτων μάχης τύπου Μ-113, 100 αντιαεροπορικών πυραύλων, φορητών εκτοξευτήρων (RPG), όπως επίσης πολυβόλων και πυρομαχικών αξίας άνω του ενός εκατομμυρίου δολαρίων προερχομένων από χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ.

Τη στρατιωτική διείσδυση της Τουρκίας στη Λιβύη είχε επιβεβαιώσει και η σύλληψη –στα τέλη Ιουνίου 2019– επί λιβυκού εδάφους δέκα υψηλόβαθμων αξιωματικών των ενόπλων δυνάμεων της Τουρκίας από στελέχη του «αντίπαλου» Εθνικού Στρατού της Λιβύης (LNA), που διοικείται από τον στρατηγό Χαλίφα Χαφτάρ. Οπως είναι σε θέση να γνωρίζει η «Κ», ανάμεσα στους συλληφθέντες ήταν ο διευθυντής Πληροφοριών του τουρκικού ΓΕΕΘΑ και μετέπειτα αξιωματούχος του τουρκικού υπουργείου Εθνικής Αμυνας, όπως επίσης και ο διευθυντής Επιχειρήσεων του ΓΕΕΘΑ της γείτονος. Υπό την ασφυκτική πίεση της Αγκυρας, και οι δέκα αξιωματικοί απελάθηκαν στην Τουρκία. Την ίδια περίοδο είχε πραγματοποιηθεί στην Αγκυρα συνάντηση του επικεφαλής της GNA, Φαγέζ αλ Σαράζ, με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Σε αυτή, ανάμεσα στα άλλα, είχε συμφωνηθεί η μεταφορά και εκπαίδευση Λίβυων στρατιωτών στην Τουρκία.

Η παροχή στρατιωτικής βοήθειας από την Τουρκία στην Τρίπολη, με την οικονομική συνδρομή –κατά πληροφορίες– του Κατάρ, αυξήθηκε σημαντικά μετά το 2018. Ωστόσο, είχε ξεκινήσει μερικά χρόνια νωρίτερα. Υποθέσεις που καταγράφηκαν το διάστημα 2015-2017 και στις οποίες είχαν ανάμειξη ελληνικές υπηρεσίες αποδεικνύουν του λόγου το αληθές. Μία από τις πιο χαρακτηριστικές (την ανέδειξε με σειρά δημοσιευμάτων η «Κ») ήταν η κατάσχεση τον Σεπτέμβριο του 2015, νότια της Κρήτης, του φορτηγού πλοίου «Haddad I», που μετέφερε, κρυμμένα σε κοντέινερ με είδη οικιακής χρήσης, 4.881 καραμπίνες και 491.950 σφαίρες με προορισμό το λιμάνι Μισράτα, που παραμένει υπό τον έλεγχο της Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας.

Ενημέρωση από ΗΠΑ

Το ρεσάλτο στο λαθρεμπορικό πλοίο είχαν κάνει άνδρες των ειδικών δυνάμεων του Λιμενικού κατόπιν ενημέρωσης του Αρχηγείου τους από τις αρχές των ΗΠΑ. Τα όπλα και τα πυρομαχικά ήταν κατασκευασμένα από τουρκική βιομηχανία όπλων και είχαν φορτωθεί στην Αλεξανδρέττα της Τουρκίας. Μερικούς μήνες νωρίτερα, το ίδιο πλοίο είχε μεταφέρει από την Τουρκία στη Μισράτα πέντε ακόμα κοντέινερ με όπλα. Η δέσμευση του φορτίου από τις ελληνικές αρχές είχε προκαλέσει την αντίδραση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών. Ο τότε εκπρόσωπός του, Tanbju Bilgic, είχε σπεύσει να διευκρινίσει ότι η Τουρκία στο θέμα των εξαγωγών όπλων υπόκειται σε ελεγκτικούς μηχανισμούς σύμφωνα με τα διεθνή στάνταρ, ενώ είχε επισημάνει ότι στα τελωνειακά έγγραφα ως τελικός προορισμός των όπλων και των πυρομαχικών αναγράφονταν το Σουδάν και ο Λίβανος.

Η υπόθεση τελεσιδίκησε τον Φεβρουάριο του 2017. Το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων Πειραιά καταδίκασε σε δεκαετή κάθειρξη τους 7 ναυτικούς που επέβαιναν στο πλοίο κρίνοντάς τους ενόχους για «μεταφορά πυρομαχικών με σκοπό τον παράνομο εφοδιασμό ομάδων». Η υπόθεση του «Haddad I» αναφέρεται σε έκθεση του Συμβουλίου Ασφαλείας, στην οποία ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών επιπλήττει την Τουρκία για παραβίαση του εμπάργκο όπλων στη Λιβύη. Στην πιο πρόσφατη από τις εκθέσεις (φέρει ημερομηνία Σεπτέμβριος 2018) γίνεται αναφορά σε μία ακόμα υπόθεση με ελληνικό ενδιαφέρον. Πρόκειται γι’ αυτή του φορτηγού πλοίου «Ανδρομέδα», που τον Ιανουάριο του 2018 εντοπίστηκε να πλέει στη θαλάσσια περιοχή νότια της Κρήτης μεταφέροντας 29 κοντέινερ με δεκάδες τόνους εκρηκτικών, πυροκροτητές κ.ά. Τα εκρηκτικά είχε κατασκευάσει ημικρατική εταιρεία με έδρα την Αγκυρα. Φορτώθηκαν στο πλοίο από τη Μερσίνη της Τουρκίας και, σύμφωνα με το κατηγορητήριο, είχαν τελικό προορισμό τη Μισράτα.

Για την υπόθεση, εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ επισκέφθηκαν τον Φεβρουάριο του 2018 την Ελλάδα προκειμένου να διαπιστώσουν ιδίοις όμμασι εάν πράγματι το φορτίο του «Ανδρομέδα» ενέπιπτε στις κυρώσεις του ΟΗΕ κατά της Λιβύης. Σύμφωνα με τα επίσημα συνοδευτικά έγγραφα και τους ισχυρισμούς ορισμένων εκ των κατηγορουμένων, προορισμός των κοντέινερ με τα εκρηκτικά ήταν το Τζιμπουτί. Ωστόσο, από την προανακριτική κατάθεση του υποπλοιάρχου και χάρτες με σημειώσεις που είχαν βρεθεί στη γέφυρα του πλοίου προέκυπταν ενδείξεις ότι το φορτίο με τα εκρηκτικά θα κατέληγε στη Μισράτα. «Από την εταιρεία μάς έδωσαν εντολή να πάμε στη Λιβύη, στη Μισράτα, να ξεφορτώσουμε όλο το φορτίο», είχε καταθέσει συγκεκριμένα ο Ουκρανός υποπλοίαρχος. Τον Μάρτιο του 2019, πάντως, το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων αποφάσισε την αθώωση των συνολικά 9 κατηγορουμένων. Το κατασχεθέν φορτίο των εκρηκτικών μεταφέρθηκε σε στρατόπεδο στη Βόρεια Ελλάδα, όπου παραμένει μέχρι σήμερα.