ΟΠΕΚΕΠΕ: Σε μια από τις πιο κρίσιμες καμπές της φετινής καλλιεργητικής περιόδου, ο αγροτικός κόσμος της χώρας βρίσκεται αντιμέτωπος με αλληλεπικαλυπτόμενες προκλήσεις:
Του Γιάννη Παπανικολάου
News: Από τη μία, η σταδιακή εξόφληση των αποζημιώσεων του ΕΛΓΑ για ζημιές του 2024, και από την άλλη, η μεγάλη καθυστέρηση στις πληρωμές των συνδεδεμένων ενισχύσεων του 2024, με τις επιπτώσεις να είναι ιδιαίτερα έντονες στις δενδρώδεις καλλιέργειες και στο βαμβάκι.
«Κλειδώνει» στα 55 εκατ. ευρώ η τρίτη πληρωμή του ΕΛΓΑ
Σύμφωνα με επιβεβαιωμένες πληροφορίες, η τρίτη παρτίδα πληρωμών του ΕΛΓΑ προγραμματίζεται να πιστωθεί στους λογαριασμούς των παραγωγών την Πέμπτη 11 ή την Παρασκευή 12 Απριλίου, με το συνολικό ποσό να φτάνει τα 55 εκατομμύρια ευρώ. Η εν λόγω πληρωμή καλύπτει ζημιές κυρίως σε δενδρώδεις καλλιέργειες του πρώτου εξαμήνου του 2024 και αφορά περιοχές που δεν είχαν αποζημιωθεί στις δύο προηγούμενες πιστώσεις, όπως η Ημαθία και μέρος της Πέλλας.
Με την εν λόγω πληρωμή, το συνολικό ποσό αποζημιώσεων του ΕΛΓΑ για το έτος 2024 αγγίζει τα 123,5 εκατ. ευρώ, ενώ επιπλέον 2,7 εκατ. ευρώ καταβλήθηκαν στο τέλος Μαρτίου για παλαιά πορίσματα ζωικής παραγωγής του 2023, κυρίως στη Λάρισα και την Καρδίτσα, που επλήγησαν σφοδρά από το φαινόμενο «Ντάνιελ».
Αξίζει να σημειωθεί πως οι πληγέντες των παρακαρλίων περιοχών, οι οποίοι εξαιρέθηκαν από το ευρωπαϊκό πακέτο αποζημιώσεων των 43 εκατ. ευρώ λόγω προβλημάτων στις δορυφορικές καταγραφές του Κοπέρνικου, παραμένουν σε εκκρεμότητα, χωρίς σαφή δέσμευση ένταξής τους στην επερχόμενη πληρωμή.
Συνδεδεμένες ενισχύσεις: λιγότερα στρέμματα, περισσότερη αγωνία
Ταυτόχρονα, η εικόνα στο μέτωπο των συνδεδεμένων ενισχύσεων παραμένει θολή. Μέχρι και την προηγούμενη εβδομάδα, οι παραγωγοί ανέμεναν την πίστωση των ποσών εντός της Μεγάλης Εβδομάδας, όπως παραδοσιακά συνέβαινε τα προηγούμενα χρόνια. Ωστόσο, οι τεχνικές καθυστερήσεις στο σύστημα των δηλώσεων ΟΣΔΕ και προβλήματα στην επισύναψη παραστατικών φαίνεται να έχουν μεταθέσει το χρονοδιάγραμμα, προκαλώντας εκτεταμένη δυσαρέσκεια.
Φέτος, για την ειδική στρεμματική ενίσχυση στο βαμβάκι πληρώθηκαν 35.547 παραγωγοί για 2.110.379 στρέμματα με ενίσχυση 154,7 ευρώ ανά στρέμμα, έναντι 37.037 παραγωγών και 72,5 ευρώ ανά στρέμμα πέρυσι. Η εικόνα δείχνει συρρίκνωση της καλλιεργούμενης έκτασης και μείωση του αριθμού δικαιούχων, παρά την αύξηση της ενίσχυσης ανά στρέμμα, κάτι που υπογραμμίζει τις επιπτώσεις της ενεργοποίησης των οικολογικών σχημάτων της νέας ΚΑΠ, τα οποία έχουν κριθεί δύσχρηστα και ανεπαρκώς προσαρμοσμένα στις πραγματικές ανάγκες των Ελλήνων παραγωγών.
Η έλλειψη ενός αξιόπιστου και διαφανούς πλαισίου για τις πληρωμές οδηγεί σε καθυστερήσεις και οικονομική ασφυξία, κυρίως για μικροκαλλιεργητές που βασίζονται στις συνδεδεμένες ενισχύσεις για να καλύψουν άμεσες υποχρεώσεις πριν από το καλοκαίρι.
Ζητούν άμεσα έναντι για τον παγετό – Πίεση στον ΕΛΓΑ
Παράλληλα, μετά τις σοβαρές ζημιές από τον εαρινό παγετό σε επιτραπέζια ροδάκινα, κεράσια, βερίκοκα και αμπελώνες, οι παραγωγοί ζητούν άμεση προκαταβολή (έναντι) αποζημίωσης. Οι δηλώσεις ζημιάς ολοκληρώνονται στις 11 Απριλίου, με τις τοπικές ΔΑΟΚ να έχουν ήδη αποστείλει προκαταρκτικές εκτιμήσεις στον ΕΛΓΑ. Ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Λευτέρης Αυγενάκης ανακοίνωσε την πρόσληψη 170 γεωπόνων για την επιτάχυνση του εκτιμητικού έργου, ενώ η πρώτη εικόνα των ζημιών δείχνει σημαντικές απώλειες παραγωγής σε τουλάχιστον πέντε Νομούς.
Το χρονοδιάγραμμα καταβολής αποζημιώσεων για τον παγετό τοποθετείται επισήμως μέσα στο δεύτερο εξάμηνο του 2025. Ωστόσο, οι παραγωγοί θεωρούν ζωτικής σημασίας την άμεση στήριξη, καθώς οι καλλιέργειες βρίσκονται ήδη σε φάση καρποφορίας, με πολλά στρέμματα να χρειάζονται επιπλέον φροντίδα και επαναφύτευση.
Το επόμενο διάστημα είναι καθοριστικό για την αγροτική οικονομία της χώρας. Εάν η καταβολή των αποζημιώσεων του ΕΛΓΑ συνδυαστεί επιτυχώς με τις συνδεδεμένες ενισχύσεις και υπάρξει ένα έστω μερικό έναντι για τις ζημιές του παγετού, τότε θα αποτραπεί προσωρινά η διάρρηξη της παραγωγικής συνέχειας.
Σε αντίθετη περίπτωση, η απογοήτευση θα ενταθεί και το φαινόμενο της εγκατάλειψης καλλιεργειών – ιδίως από νέους και μικρούς αγρότες – θα ενταθεί, θέτοντας σε δοκιμασία τον εθνικό σχεδιασμό για βιώσιμη γεωργία και διατροφική αυτάρκεια.
