ΑΓΡΟΤΕΣ ΝΕΑ – ΕΚΤΑΚΤΟ: ΤΟ ΦΕΚ ΠΟΥ ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΗΝ ΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΗ 2024 ΟΠΕΚΕΠΕ- ΟΙ ΠΛΗΡΩΜΕΣ ΕΩΣ ΤΗΝ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ 2025

ΟΠΕΚΕΠΕ: Η νέα τροποποιητική απόφαση (ΦΕΚ 5170/Β’/2024) για τα καθεστώτα άμεσων ενισχύσεων, που τίθεται σε ισχύ από το 2024, φέρνει σημαντικές αλλαγές στις συνδεδεμένες ενισχύσεις και τα οικολογικά σχήματα (eco-schemes).

Του Γιάννη Παπανικολάου

News: Αυτές οι μεταρρυθμίσεις εισάγουν όρια στις επιδοτήσεις, καθώς και νέες διαδικασίες κατανομής πόρων, οι οποίες στοχεύουν στη βελτίωση της διαχείρισης των κονδυλίων και της διαφάνειας των επιδοτήσεων.

Συνδεδεμένες ενισχύσεις με όρια τιμών

Η τροποποιητική απόφαση θεσπίζει πλέον ελάχιστα και μέγιστα όρια για τις συνδεδεμένες ενισχύσεις. Το 2024, οι επιδοτήσεις σε κάθε καλλιεργητική ομάδα θα πρέπει να κυμαίνονται εντός αυτών των ορίων. Οι συνδεδεμένες ενισχύσεις αφορούν συγκεκριμένες καλλιέργειες και κτηνοτροφικές δραστηριότητες, όπου το ύψος της ενίσχυσης εξαρτάται από την παραγωγή. Μέχρι σήμερα, παρατηρήθηκαν σημαντικές αποκλίσεις στα ποσά που δόθηκαν σε διάφορες καλλιέργειες, οδηγώντας σε άνιση κατανομή των πόρων.

Για παράδειγμα, το 2023, ορισμένες καλλιέργειες όπως το μαλακό σιτάρι, το κριθάρι και τα όσπρια έλαβαν περισσότερα κονδύλια από το προβλεπόμενο ανώτατο όριο, ενώ άλλες, όπως ο αραβόσιτος, έλαβαν λιγότερα από το ελάχιστο ποσό που είχε καθοριστεί. Από το 2024, τα κονδύλια που ξεπερνούν το μέγιστο όριο θα μεταφέρονται σε άλλες καλλιέργειες που βρίσκονται κάτω από το ελάχιστο όριο. Αυτή η νέα διαδικασία αποσκοπεί στην καλύτερη εξισορρόπηση των ενισχύσεων μεταξύ των καλλιεργειών και στην αποφυγή υπερβολικών αποκλίσεων.

Οικολογικά και οριζόντιες μειώσεις

Για τα οικολογικά σχήματα (eco-schemes), η υπερβάλλουσα ζήτηση προβλέπεται να παραμείνει ένα μεγάλο ζήτημα το 2024, όπως και το προηγούμενο έτος. Στην πράξη, όταν υπάρχουν περισσότερες αιτήσεις για ενισχύσεις από το διαθέσιμο προϋπολογισμό, οι επιδοτήσεις θα μειώνονται οριζόντια για όλες τις δράσεις που υπερβαίνουν τη ζήτηση. Αυτό σημαίνει ότι θα υπάρχει ενιαία ποσοστιαία μείωση των ποσών για όλες τις δράσεις που έχουν περισσότερες αιτήσεις από τις δυνατότητες του προϋπολογισμού.

Ωστόσο, υπάρχουν τέσσερις δράσεις οικολογικών σχημάτων που δεν θα επηρεαστούν από τις περικοπές, καθώς δεν παρουσιάζουν υπερβάλλουσα ζήτηση. Αυτές είναι η ∆ράση 2 «Οικολογική Εστίαση», η ∆ράση 3 «Φυτοκάλυψη», η ∆ράση 8 «Αναβαθμίδες» και η ∆ράση 10 «Παραδοσιακοί ελαιώνες Ιονίου». Σε όλες τις υπόλοιπες δράσεις, η οριζόντια περικοπή θα ισχύσει, όπως έγινε και το 2023. Αυτό το μέτρο κρίνεται απαραίτητο για να διασφαλιστεί η δίκαιη κατανομή των πόρων σε όλους τους συμμετέχοντες.

Νέες διαδικασίες προσδιορισμού των ποσών

Η τροποποιητική απόφαση προσθέτει το άρθρο 32Α, το οποίο καθορίζει τις διαδικασίες για τον προσδιορισμό των ετήσιων ποσών των άμεσων ενισχύσεων, όταν υπάρχει υπερβάλλουσα ζήτηση. Σύμφωνα με αυτό το άρθρο, σε περιπτώσεις όπου η ζήτηση για ενισχύσεις υπερβαίνει τον διαθέσιμο προϋπολογισμό, θα υπάρχει η δυνατότητα προσαρμογής των μοναδιαίων ποσών εντός των ελάχιστων και μέγιστων ορίων που έχουν καθοριστεί από το Στρατηγικό Σχέδιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΣΣ ΚΑΠ). Εξαιρείται, ωστόσο, η ειδική ενίσχυση για το βαμβάκι, όπου οι ποσότητες παραμένουν σταθερές.

Σε περίπτωση αδιάθετων πόρων από μια κατηγορία παρεμβάσεων, αυτοί θα κατανεμηθούν αναλογικά σε άλλες κατηγορίες με βάση την υπερβάλλουσα ζήτηση κάθε κατηγορίας. Αν δεν υπάρχουν αδιάθετοι πόροι, η μείωση των ποσών θα γίνεται οριζόντια, με το ίδιο ποσοστό για όλες τις δράσεις με υπερβάλλουσα ζήτηση. Αυτός ο μηχανισμός αποσκοπεί στη δίκαιη κατανομή των πόρων και την αποφυγή ανισοτήτων μεταξύ των κατηγοριών παρέμβασης.

Προθεσμία πληρωμών ΟΠΕΚΕΠΕ

Όσον αφορά τις πληρωμές από τον ΟΠΕΚΕΠΕ, η απόφαση ορίζει ότι θα πρέπει να ολοκληρωθούν έως την Πρωτοχρονιά του 2025. Οι αρμόδιοι φορείς θα πρέπει να ενημερώνουν έγκαιρα τους παραγωγούς για τα διαθέσιμα κονδύλια και τις ενδεχόμενες προσαρμογές, προκειμένου να διασφαλιστεί η ομαλή καταβολή των επιδοτήσεων.

Κατηγορίες πληρωμών ΟΠΕΚΕΠΕ μέχρι την Πρωτοχρονιά του 2025:

1. Ενιαία Ενίσχυση:
   • Βασική ενίσχυση.
   • Πράσινη ενίσχυση (για αγροπεριβαλλοντικές δεσμεύσεις).
   • Ενίσχυση για νέους αγρότες.
2. Συνδεδεμένες Ενισχύσεις: Οι συνδεδεμένες ενισχύσεις για το 2024 θα κατανεμηθούν σύμφωνα με τα νέα ελάχιστα και μέγιστα όρια που έχουν καθοριστεί. Αυτές αφορούν καλλιέργειες και κτηνοτροφικές δραστηριότητες, με ενδεικτικές πληρωμές στις παρακάτω κατηγορίες:
   • Βαμβάκι.
   • Δημητριακά (μαλακό σιτάρι, κριθάρι).
   • Όσπρια (π.χ. φακές, φασόλια).
   • Αραβόσιτος.
   • Ζωοτροφές.
   • Εκτατική αιγοπροβατοτροφία.
3. Πληρωμές στα Οικολογικά Σχήματα (eco-schemes): Τα eco-schemes στοχεύουν στην ενίσχυση των αγροπεριβαλλοντικών πρακτικών και θα κατανεμηθούν με βάση τη ζήτηση. Στις κατηγορίες που θα καταβληθούν πληρωμές, περιλαμβάνονται:
   • ∆ράση 2: «Οικολογική Εστίαση» (δεν θα υποστεί περικοπές).
   • ∆ράση 3: «Φυτοκάλυψη» (δεν θα υποστεί περικοπές).
   • ∆ράση 8: «Αναβαθμίδες» (δεν θα υποστεί περικοπές).
   • ∆ράση 10: «Παραδοσιακοί ελαιώνες Ιονίου» (δεν θα υποστεί περικοπές).
   • Άλλες δράσεις οικολογικών σχημάτων με υπερβάλλουσα ζήτηση θα υποστούν οριζόντιες μειώσεις.
4. Αγροπεριβαλλοντικά Μέτρα: Πληρωμές για δράσεις που σχετίζονται με την προστασία του περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας, όπως:
   • Βιολογική γεωργία και κτηνοτροφία.
   • Δράσεις για τη διατήρηση των παραδοσιακών τοπίων και αγροτικών πρακτικών.
5. Ενίσχυση σε Νέους Αγρότες: Πληρωμές που αφορούν την ενίσχυση των νέων αγροτών που εντάσσονται στο αγροτικό επάγγελμα, συμπεριλαμβανομένων των νέων εγκαταστάσεων και επενδύσεων.
6. Εξισωτική Αποζημίωση: Η εξισωτική αποζημίωση αφορά αγρότες που καλλιεργούν ή εκτρέφουν ζώα σε ορεινές, μειονεκτικές ή νησιωτικές περιοχές. Αυτές οι πληρωμές αποσκοπούν στην κάλυψη του πρόσθετου κόστους ή της απώλειας εισοδήματος λόγω των δύσκολων συνθηκών παραγωγής.

Χρονοδιάγραμμα Πληρωμών:

• Φθινόπωρο 2024: Ξεκινά η καταβολή προκαταβολών για την ενιαία ενίσχυση και ορισμένες συνδεδεμένες ενισχύσεις.
• Τέλη 2024: Οι κύριες πληρωμές των άμεσων ενισχύσεων, συμπεριλαμβανομένων των eco-schemes και των αγροπεριβαλλοντικών δράσεων.
• Έως Πρωτοχρονιά 2025: Ολοκληρώνεται η καταβολή όλων των πληρωμών από τον ΟΠΕΚΕΠΕ, συμπεριλαμβανομένων τυχόν εκκρεμοτήτων ή προσαρμογών στις ενισχύσεις λόγω της υπερβάλλουσας ζήτησης.

Η διαδικασία αυτή είναι σχεδιασμένη ώστε να επιτευχθεί μεγαλύτερη διαφάνεια και δικαιοσύνη στην κατανομή των επιδοτήσεων, διασφαλίζοντας ότι όλες οι πληρωμές θα γίνουν έγκαιρα και με βάση τις πραγματικές ανάγκες και αιτήσεις των δικαιούχων.