Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου
Γ΄ ΜΕΡΟΣ- Ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Δημήτριος
Ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής κ. Δημήτριος ( 1999 – 2019) είναι ο τρίτος, μετά τον Αθηναγόρα και τον Μιχαήλ, που προέρχεται από την Εκκλησία της Ελλάδος. Όμως είναι ο πρώτος που δεν προέρχεται από τη Σχολή της Χάλκης. Οι τέσσερις προηγούμενοι (Αθηναγόρας, Μιχαήλ, Ιάκωβος και Σπυρίδων) σπούδασαν σε αυτήν. Ο Αρχιεπίσκοπος Δημήτριος φοίτησε στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου των Αθηνών όπου έλαβε το πτυχίο του με άριστα και αναγορεύθηκε διδάκτωρ επίσης με άριστα.

Νέος και λαϊκός ακόμη εντάχθηκε στην Αδελφότητα Θεολόγων Η ΖΩΗ και συνέδεσε από τότε τη ζωή του με την Κύπρο. Στην περίοδο 1955 – 1959 και από υπεύθυνη θέση στη Χριστιανική Φοιτητική Ένωση, μαζί με τον εν Χριστώ αδελφό του Αρχιεπίσκοπο Αλβανίας Αναστάσιο, έλαβε ενεργό μέρος στις μεγάλες κινητοποιήσεις στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις για την αυτοδιάθεση και την Ένωση της Κύπρου με την Μητέρα Ελλάδα.

Ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κ. Χρυσόστομος, αναγνωρίζων τις πολύχρονες υπηρεσίες που προσέφερε ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Δημήτριος στην Ορθόδοξη Εκκλησία, στον χειμαζόμενο Ελληνισμό της Κύπρου και γενικότερα στον Ελληνισμό τον προσκάλεσε στην Κύπρο και στις 11 Φεβρουαρίου 2018 του απένειμε την ανωτάτη διάκριση της Εκκλησίας της Κύπρου, το Μέγα Χρυσούν Παράσημο του Αποστόλου Βαρνάβα. Παρόντες στην απονομή οι Ιεράρχες – μέλη της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Κύπρου, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, ο Υπουργός Παιδείας, ο Γενικός Εισαγγελέας, οι Αρχηγοί της Εθνικής Φρουράς και πολλοί άλλοι επίσημοι.

Στην προσφώνησή του προς τον τιμώμενο ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου περιέγραψε την προσφορά του προς την Εκκλησία και τον Ελληνισμό. Ο κ. Δημήτριος ανέλαβε την Αρχιεπισκοπή Αμερικής κατά την περίοδο που ο Ελληνισμός της Ελλάδας και της Διασποράς δεχόταν από την Κυβέρνηση Σημίτη σφοδρή επίθεση αντιεκκλησιαστικής ιδεολογικής προπαγάνδας. Σκοπός της να αποσπασθεί ο λαός από τις ρίζες του και το βασικό στοιχείο της ταυτότητάς του, που είναι η Ορθοδοξία. Για να επεκταθεί στη Διασπορά ο μηδενιστικός ιδεολογικός φανατισμός επιχειρήθηκε να υποκατασταθεί η Εκκλησία από κρατικά – κομματικά σχήματα. Αποτέλεσμα να υπάρξει έντονη αναταραχή στους κόλπους της Ομογένειας. Ο Αρχιεπίσκοπος Δημήτριος πέτυχε ο Ελληνισμός των ΗΠΑ να βγει αλώβητος από τη δοκιμασία της επίθεσης των εθνομηδενιστών, να ειρηνεύσει, να εξαφανισθούν τα κομματικά – προπαγανδιστικά κέντρα και να ενταθεί η μέσω της Εκκλησίας προσπάθεια του να επιβιώσει σε ένα έντονα αφομοιωτικό περιβάλλον. Ο Αρχιεπίσκοπος σε συνέντευξή του προς τον γράφοντα είχε τονίσει ότι αγωνίζεται να πείσει τους τότε στην Ελλάδα ιθύνοντες πως χωρίς την Εκκλησία στην Αμερική δεν θα υπήρχε και δεν θα υπάρξει Ελληνισμός.

Ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου αιτιολογώντας την ανωτάτη τιμητική διάκριση της Εκκλησίας της Κύπρου προς τον κ. Δημήτριο τόνισε σχετικά: «Ασφαλώς αναλαμβάνοντας τη διαποίμανση της Αρχιεπισκοπής Αμερικής κατανοούσε ότι η κύρια αποστολή του ήταν ποιμαντική…. Γι΄ αυτό και στάθηκε ακλόνητος στις Ιερές επάλξεις του καθήκοντος. Με τον λόγο, τα έργα, και την εν γένει παρουσία του συμφιλίωσε τα διεστώτα και πύργωσε στις αγωνιώσες ψυχές των πιστών αισιοδοξία, πίστη, και δυνάμεις αγωνιστικότητας για τη θρησκευτική και εθνική τους επιβίωση».

Εξίσου σημαντικό χαρακτήρισε ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου το έργο που επιτέλεσε ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Δημήτριος στον τομέα της Ελληνικής Παιδείας και των δεσμών των μεταναστών με την Ελλάδα. «Ο κ. Δημήτριος καταλάβαινε πως η Εκκλησία είναι το μόνο προπύργιο στα ξένα για τη διαφύλαξη της γλώσσας και για την προώθηση γενικότερα της ελληνομάθειας και της πατρώας ευσέβειας». Τρίτος στόχος, που, κατά τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου, επιδίωξε και πέτυχε ο κ. Δημήτριος ήταν «η παραμονή των ομογενών στην πατρώα πίστη, την Ορθοδοξία και η προσήλωση στη μητέρα Εκκλησία, το Οικουμενικό Πατριαρχείο».

Εκείνο όμως, όπως σημείωσε ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κ. Χρυσόστομος, που κατέστησε περισσότερο γνωστό τον κ. Δημήτριο στην Κύπρο ήταν η ενασχόλησή του με το εθνικό θέμα Της καθώς και με τα άλλα ελληνικά εθνικά θέματα, όπως το Μακεδονικό, δοθέντος μάλιστα ότι ο ίδιος είναι γόνος της Μακεδονικής γης, αφού γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Είπε, μεταξύ άλλων ο κ. Χρυσόστομος: «Ζώντας στη χώρα, που είναι σήμερα πρώτη υπερδύναμη, εκεί όπου βρίσκεται η έδρα των Ηνωμένων Εθνών, εκεί που γίνονται πολιτικές ζυμώσεις για διάφορα θέματα, θεώρησε πως ήταν πρώτιστο καθήκον του να υπερασπιστεί τα δίκαια του Ελληνισμού. Κρατώντας με συχνές εγκυκλίους του, τους αποδήμους σε εγρήγορση, ενημερώνοντας ξένες αντιπροσωπείες, την Κυβέρνηση και τον Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών, συντονίζοντας διάφορες ομάδες που δρουν εκεί, προσπαθεί να πείσει για το δίκαιο του αγώνα μας και να αποσπάσει ευνοϊκή προς την πλευρά μας τοποθέτηση. Θεωρεί ότι έχει καθήκον να υπερασπιστεί όχι τη χώρα καταγωγής του, αλλά τη χώρα που υπερασπίστηκε πιστά τις πανανθρώπινες αξίες και θυσιάστηκε για τον πολιτισμένο κόσμο».

Ο Αρχιεπίσκοπος κ. Δημήτριος βαθύτατα συγκινημένος για την υψίστη τιμή που του αποδόθηκε εξέφρασε στον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου και σε όλη την Εκκλησία της Μεγαλονήσου, κλήρο και λαό, τις βαθύτατες ευχαριστίες του και την ευγνωμοσύνη του. Στην ομιλία του αναφέρθηκε στο Κυπριακό και τόνισε: «Παλεύουμε με κάθε τρόπο να κρατούμε το Κυπριακό ανοικτό, όπως και θέματα του Οικουμενικού Πατριαρχείου και ιδιαίτερα της λειτουργίας της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης. Αγωνιζόμαστε να κρατήσουμε ανοικτά όλα τα θέματα που έχουν σχέση με τον Ελληνισμό, την Ορθοδοξία και τα ανθρώπινα δικαιώματα».

Στα πλαίσια της επίσκεψής του στην Κύπρο ο τ. Αρχιεπίσκοπος Αμερικής επισκέφθηκε το Παγκύπριο Γυμνάσιο στη Λευκωσία, συνοδευόμενος από τον Αρχιεπίσκοπο της Κύπρου κ. Χρυσόστομο. Απευθυνόμενος στους μαθητές του σχολείου, τους κάλεσε να μιμηθούν τους εθνομάρτυρες του κυπριακού έπους, οι οποίοι, όπως είπε, «όντως, τίμησαν την ελληνική και τη χριστιανική τους ιδιότητα». Και πρόσθεσε: «Η ηρωική τους πορεία προς τον θάνατο, δηλαδή την αθανασία, και τα υπέροχα κείμενά τους, τα οποία μας κληροδότησαν ως ιερά παρακαταθήκη, ας αποτελούν για όλους μας και ιδιαίτερα για σας πηγή έμπνευσης και χρεωστικής πορείας για ένα ευτυχέστερο μέλλον σε μια ελεύθερη πατρίδα, στην οποία να βασιλεύουν οι αρχές της Δικαιοσύνης, του αλληλοσεβασμού και όλων των ανθρωπιστικών αξιών της ζωής, όπως τις διατύπωσε ο αρχαίος ελληνικός στοχασμός και τις τελειοποίησε ο Χριστιανισμός».

Στις 18 Μαρτίου 2019 και στην τελευταία, προ του εξαναγκασμού του σε «εκούσια» παραίτηση, επίσκεψη του στον Πρόεδρο Τραμπ, για την 32 η ετήσια εκδήλωση που φιλοξενεί ο Λευκός Οίκος προς τιμήν της Ελληνοαμερικανικής Ομογένειας και του εορτασμού της 198 ης επετείου της Ελληνικής Παλιγγενεσίας του 1821, ο Αρχιεπίσκοπος Δημήτριος απευθυνόμενος στον Αμερικανό Πρόεδρο, είπε μεταξύ άλλων, ως λόγια – παρακαταθήκη, τα ακόλουθα: «Επί πολλά έτη έχομε βρεθεί στο Λευκό Οίκο για την Ημέρα της Ελληνικής Ανεξαρτησίας και έχομε πάντοτε θέσει ζητήματα ελευθερίας ιδιαίτερα όσον αφορά στη θρησκευτική ελευθερία του Οικουμενικού μας Πατριαρχείου, στη δικαιοσύνη για την Κύπρο και στο κατάλληλο όνομα γειτονικού προς την Ελλάδα Βαλκανικού κράτους…».

Κοινά στοιχεία των τριών προκατόχων του κ. Ελπιδοφόρου Αρχιεπισκόπων, Ιακώβου, Σπυρίδωνος και Δημητρίου, είναι οι αγώνες τους υπέρ των εθνικών θεμάτων και ειδικότερα υπέρ του Κυπριακού και ο εξαναγκασμός τους σε παραίτηση. Για τον καθένα το Φανάρι πρόβαλε διάφορες αιτιάσεις, όμως η ουσία είναι η ίδια.-