του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ζιμπάμπουε Σεραφείμ Κυκκώτη
«Τη αυτή ημέρα, Κυριακή τετάρτη των Νηστειών, μνήμην ποιούμεν του οσίου πατρός ημών Ιωάννου, του συγγραφέως της Κλίμακος» (Τριώδιον, σελ 252).
Ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος έζησε κατά τα έτη 525 – 600. Από ηλικίας 16 ετών αφιέρωσε τη ζωή του στο μοναχισμό και στην άσκηση. Για 59 ολόκληρα χρόνια έζησε στην έρημο της Αιγύπτου, γύρω από το Μοναστήρι της αγίας Αικατερίνης στο Σινά, το οποίο μάλιστα στα τέλη του 6ου αιώνα υπηρέτησε και ως Ηγούμενος. Αυτό όμως που έκανε περισσότερο γνωστό τον άγιο Ιωάννη στον χριστιανικό κόσμο είναι το αξιόλογο ασκητικό βιβλίο του με τον τίτλο «Κλίμαξ του Παραδείσου», από το οποίο πήρε και το επώνυμο του ο άγιος.
Στην πραγματικότητα το βιβλίο αυτό αποτελείται από δύο επί μέρους θέματα. Το πρώτο μέρος, που είναι και το συντομότερο, αποτελείται από μια προσφωνητική επιστολή στην αρχή του βιβλίου προς τον Ηγούμενο της Μονής του Ραϊθού Ιωάννη κι από μια ομιλία στο τέλος του βιβλίου «περί του ποιμένος», όπου τονίζονται τα ιδεώδη χαρακτηριστικά που πρέπει να κοσμούν ένα ποιμένα και διδάσκαλο της Εκκλησίας. Το δεύτερο μέρος, που είναι και το μεγαλύτερο, αποτελεί περιγραφή του τρόπου της πνευματικής ασκήσεως. Το μέρος αυτό αποτελείται από 30 κεφάλαια, όσα και τα στάδια που πρέπει ν’ ακολουθήσει ο χριστιανός στη ζωή του για να τελειωθεί στην χριστιανική ζωή, να φθάσει δηλαδή με την βοήθεια του Θεού στην προσωπική του εν Χριστώ σωτηρία.
Τον τίτλο της «Κλίμακος» (σκάλας) που έδωσε ο άγιος Ιωάννης ως τίτλο στο έργο του την πήρε από το γνωστό όραμα του Ιακώβ (Γένεσις 28, 12) μετά την φυγή του από το σπίτι του, όταν ξεγέλασε τον αδελφό του Ησαύ και τον πατέρα του Ισαάκ να πάρει την ευλογία για τα πρωτοτόκια. Την παρουσίαση του έργου του σε 30 κεφάλαια που αναφέρονται στα τριάντα στάδια της πνευματικής ασκήσεως τα καθόρισε με βάση την ηλικία του Ιησού Χριστού όταν άρχισε επίσημα το δημόσιο κήρυγμα και το απολυτρωτικό του έργο. Τα στάδια αυτά αποτελούν μια πνευματική ανάβαση όπως ανεβαίνουμε σε μια κλίμακα (σκάλα) από κάτω προς τα πάνω, από τα χαμηλά στα υψηλά, από τα εύκολα στα δύσκολα, έτσι ώστε η επιτυχής βίωση του κάθε σταδίου να αποτελεί προϋπόθεση για την μεταβίβαση μας στο επόμενο.
Το βιβλίο της «Κλίμακος» του αγίου Ιωάννου αποτελεί και για την εποχή μας μια συμβολή στην καλύτερη αντιμετώπιση των ανθρωπίνων προβλημάτων. Γι’ αυτό αξίζει να το μελετήσουμε.