Παπική τιάρα ή τουρκικό φέσι;

Εκτύπωση

Του Γιάννη Παπανικολάου – ΒΗΜΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

Η περίφημη ομιλία του π. Ευαγγέλου Παπανικολάου για την Αγια-Σοφιά, η οποία έγινε viral πρώτα στην Τουρκία, και μετά και στην Ελλάδα, επανέφερε στο προσκήνιο το μεγάλο ερώτημα που απασχόλησε και απασχολεί διαχρονικά τον Ελληνισμό, από την εποχή που το βυζαντινό κράτος, αποδυναμωμένο, έπεφτε από στιγμή σε στιγμή στα γιαταγάνια των Τούρκων, ενώ στρεφόταν απεγνωσμένα στην Δύση για βοήθεια.

Μία βοήθεια που ο Πάπας αρνούνταν να δώσει, εάν προηγουμένως δεν τον προσκυνούσαν και δεν τον αναγνώριζαν ως κεφαλή της Εκκλησίας.

Το ερώτημα έχει γίνει πλέον viral και στα σύγχρονα ΜΜΕ:

Καλύτερα φέσι τούρκικο παρά τιάρα παπική!

Η ρήση αποδίδεται από τον ιστορικό Δούκα στον νεομάρτυρα άγιο Λουκά Νοταρά, τον Μέγα Δούκα:

«κρειττότερόν ἐστιν εἰδέναι ἐν μέσῃ τῇ πόλει φακιόλιον βασιλεῦον Τούρκων ἢ καλύπτραν λατινικήν», δηλαδή: «Είναι καλλίτερο να δούμε στη μέση της πόλεως να βασιλεύει το φακιόλι των Τούρκων παρά η λατινική καλύπτρα [η τιάρα του Πάπα]».

Σήμερα πολλοί είναι αυτοί που καταφέρονται κατά της ρήσης του νεομάρτυρα, που κατατάχθηκε στην χορεία των αγίων πριν λίγα χρόνια από το Οικουμενικό Πατριαρχείο.

Πολλοί είναι και εκείνοι που καταφέρθηκαν και κατά του π. Ευαγγέλου, που επανέλαβε την ρήση.

Ποια είναι όμως η αλήθεια;

Η αλήθεια είναι ότι οι ιστορικές εξελίξεις δικαίωσαν την ρήση του αγίου Λουκά Νοαταρά, ο οποίος φαίνεται ότι έβλεπε πολύ μακριά.

Η συνέχεια απέδειξε ότι όσες Ορθόδοξες χώρες δεν είχαν αρκετή πολιτική ισχύ για να επιβιώσουν, αφομοιώθηκαν εν τέλει από τον ρωμαιοκαθολικισμό και την Δύση, και ακολούθησαν μία εντελώς διαφορετική πορεία από τους Ορθόδοξους λαούς.

Πρώτα πρώτα έχουμε το παράδειγμα της Κάτω Ιταλίας, μιας περιοχής που κατοικούνταν στην μεγάλη πλειονότητά της από Έλληνες Ορθόδοξους, η οποία έδινε στην Εκκλησία μέχρι και λίγο πριν το Σχίσμα των Εκκλησιών μεγάλους αγίους, όπως ο όσιος Νείλος ο Καλαβρός και ο όσιος Φαντίνος.

Όσο το Βυζάντιο είχε την δυνατότητα να τους στηρίζει στρατιωτικά και πολιτικά, οι Έλληνες της νότιας Ιταλίας επιβίωναν. Όταν πλέον αποδυναμώθηκε, χάθηκε όχι μόνο η Ορθοδοξία, αλλά και ο Ελληνισμός της νοτίου Ιταλίας.

Στην Κάτω Ιταλία εξακολουθούσαν να υπάρχουν Ορθόδοξοι μέχρι τον 16ο αιώνα.

Τότε ο ιερέας του τελευταίου ελληνόφωνου χωριού, που διατηρούσε το Ορθόδοξο τυπικό στην λατρεία, αποφάσισε να υιοθετήσει σε αυτήν την λατινική γλώσσα.

Η οικογένεια του ιερέα μέχρι σήμερα έχει το επώνυμο «Ιούδας».

Έτσι και οι τελευταίοι Ορθόδοξοι Έλληνες της Ιταλίας αφομοιώθηκαν από τους λατίνους. Και μη μου πείτε ότι υπάρχουν μέχρι σήμερα τα ελληνόφωνα χωριά, διότι όλη σχεδόν η νότια (προτιμώ τον όρο από το Κάτω) Ιταλία ήταν στην μεγαλύτερη διάρκεια της βυζαντινής περιόδου Ορθόδοξη και Ελληνική.

Επιπλέον τα παραδείγματα των Ορθοδόξων χωρών της Ουγγαρίας, της Τσεχίας (από όπου ξεκίνησε ο εκχριστιανισμός των Σλάβων), της Πολωνίας, αλλά και άλλων, όπου χάθηκε η Ορθοδοξία, αποδεικνύουν την αλήθεια της (πρό-)ρησης του Νοταρά.

Ποια είναι η κατάσταση στην Τσεχία σήμερα ως προς την πίστη;

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα παγκόσμιας έρευνας, που διενήργησε το αμερικανικό Pew Research Center σε 34 χώρες, από τις 13 Μαΐου έως τις 2 Οκτωβρίου 2019 με τη συμμετοχή 38.426 πολιτών, τα οποία ανέδειξε πρόσφατα σε δημοσίευμά της η «Καθημερινή», είναι η δεύτερη «ασεβής» χώρα της Ευρώπης: δηλαδή μόνο 14% των Τσέχων δηλώνουν ότι ο Θεός και η θρησκευτική πίστη έχουν για αυτούς κάποια σημασία, ενώ πρώτη στην «ασέβεια» είναι η Σουηδία με 9% και τρίτη η Γαλλία με 15%.

Αντίθετα η Ελλάδα έρχεται δεύτερη στον δυτικό κόσμο, όσον αφορά τη σημασία της προσευχής και του Θεού.

Από τα 13 κράτη της Ε.Ε. στα οποία διενεργήθηκε η έρευνα, η Ελλάδα είναι πρώτη στην πεποίθηση ότι η πίστη στον Θεό είναι προϋπόθεση για να είσαι ηθικός (53%). Στη δεύτερη θέση βρίσκεται η Βουλγαρία (50%) και στην τρίτη η Σλοβακία (45%), όπου ζουν και πάνω από 100.000 Ορθόδοξοι.

Είναι παράδοξο, αλλά αληθινό:

πού επιβίωσε η Ορθοδοξία; Κυρίως στα Βαλκάνια (Βουλγαρία, Σερβία, Ρουμανία) υπό τον βαρύ μουσουλμανικό-οθωμανικό ζυγό και στις περιοχές της Ρωσίας, η οποία είχε μεγάλη πολιτική ισχύ, και ήταν επί αιώνες και μέχρι σήμερα μία υπερδύναμη, όπως παλαιότερα το Βυζάντιο.

Για αυτό λοιπόν είχαν δίκαιο και ο άγιος Λουκάς Νοταράς και ο παπά-Ευάγγελος, είτε θέλουμε να το πιστέψουμε είτε όχι.