Έχει σχέση με την Πύδνα ή το Δίον;

Του Γιώργου Θεοχάρη

«Μια μέρα που πήγαμε, μας έλεγε ο Γέροντας ότι με το χάρισμα που είχε από μικρός, διέκρινε από πολύ μακριά νερά, άγια Λείψανα, αρχαίους Ναούς, αρχαίους τάφους. Ακόμα και για τον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, μας έλεγε ότι δεν είναι ούτε στην Αίγυπτο ούτε εκεί που τον ψάχνουν, αλλά είναι εδώ στην Ελλάδα κοντά στο αρχαίο Δίον και συγκεκριμένα στην Κατερίνη στην “Κονταριώτισσα”, δίπλα σ᾽ ένα παλιό εκκλησάκι της Παναγίας».

Το απόσπασμα αυτό περιέχεται στο νέο βιβλίο της Ενωμένης Ρωμηοσύνης “Ὁ Όσιος Πορφύριος (Μαρτυρίες – Διηγήσεις – Νουθεσίες)” της εκδοτικής σειράς “Ὀρθόδοξο βίωμα” (βλ. http://enromiosini.gr/anakoinwseis/ο-άγιος-πορφύριος-αποκαλύπτει-τον-τόπ/).
Η πρώτη παρουσίαση τού βιβλίου πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 22 Ιανουαρίου στην Ι.Μ. Παντοκράτορος Νταού Πεντέλης.
Το ερώτημα που τίθεται από αυτό το απόσπασμα είναι τα εξής:
Όντως είπε ο άγιος Πορφύριος κάτι τέτοιο; Εάν ναι, τότε η μαρτυρία αυτή θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη, διότι με το χάρισμα που είχε ο άγιος πολλές φορές εντόπισε και περιέγραφε με ακρίβεια καλυμμένους αρχαιολογικούς χώρους, υπόγεια ύδατα κ.λπ. Αυτά τα γεγονότα έχουν επιβεβαιωθεί πολλαπλές φορές και είναι αναμφισβήτητα, ενώ αντίθετα δεν υπάρχουν μαρτυρίες ότι έπεσε έξω σε αυτά τα οποία, με το χάρισμα που του είχε δώσει ο Θεός, έβλεπε με τα μάτια της ψυχής του. Στην περίπτωση βέβαια αυτήν, το γεγονός ότι ο άγιος «είδε» τον τάφο του Μεγαλέξανδρου σε αυτήν την περιοχή, δεν σημαίνει υποχρεωτικά και ότι θα βρεθεί. Αυτό είναι ένα άλλο ζήτημα.
Όσον αφορά τις λεπτομέρειες που δίνει ο άγιος υπάρχουν όμως όντως κάποια εντυπωσιακά στοιχεία:

1. Όντως οι περισσότερες απόψεις μέχρι την πρόσφατη ανάδειξη της Αμφίπολης συνέκλιναν στην γνώμη ότι ο τάφος του Μεγαλέξανδρου βρισκόταν στην Αίγυπτο, όπου κατά την περίοδο περίπου που εκοιμήθη ο άγιος Πορφύριος έγιναν και οι πράγματι άκαρπες έρευνες από την αρχαιολόγο κ. Σουρλατζή. Απίθανη επίσης αποδείχθηκε και η ταύτιση του μνημείου της Αμφίπολης με τον τάφο του Μ. Αλεξάνδρου.

2. Η Κονταριώτισσα στην Κατερίνη βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από το αρχαίο Δίον, έναν από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της Μακεδονίας, που φυσικά συνδέεται και με την λατρεία του Δία, στον επίσης κοντινό Όλυμπο.

3. Όχι πολύ μακριά, στα βορειοανατολικά και κοντά στην θάλασσα, βρίσκεται και η αρχαία Πύδνα, όπου, όπως είναι γνωστό, δολοφονήθηκε η Ολυμπιάδα, μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, με εντολή του Κάσσανδρου. Η παράδοση ότι η Ολυμπιάδα είχε πάρει κοντά της το σώμα του αγαπημένου γιου της είναι ιδιαίτερα έντονη από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Η Ολυμπιάδα είχε καταφύγει στην οχυρωμένη παραθαλάσσια πόλη του Θερμαϊκού κόλπου, έχοντας μαζί της τον μικρό Αλέξανδρο Δ´, γιο του Μεγάλου Αλεξάνδρου και τη Ρωξάνη, την Περσίδα σύζυγό του, τη Θεσσαλονίκη και πολλούς πιστούς της. Μετά από επτάμηνη στενή πολιορκία και αφού η κατάσταση των πολιορκημένων έγινε αφόρητη (οι εγκλωβισμένοι αναγκάστηκαν να σφάξουν και να φάνε έναν ελέφαντα δώρο του Μεγάλου Αλεξάνδρου), η Ολυμπιάδα συνθηκολόγησε για να σώσει τον εγγονό της. Ο Κάσσανδρος, αθετώντας την υπόσχεσή του, έβαλε τους ανθρώπους του να τη σφάξουν – κατ’ άλλους κάλεσε όλους τους εξαγριωμένους συγγενείς των δολοφονηθέντων από την Ολυμπιάδα, να τη λιθοβολήσουν, «αφήνοντας άταφο το πτώμα της να σαπίσει”.

4. Κοντά στην αρχαία Πύδνα βρίσκεται τούμπα, που δεν έχει ακόμη ανασκαφεί, όπου μέχρι σήμερα πιθανολογούνταν ότι είναι θαμμένη η Ολυμπιάδα. Όμως η υπόθεση αυτή έρχεται σε αντίφαση με την σαφή μαρτυρία του Διόδωρου Σικελιώτη (Ιστορική Βιβλιοθήκη, Βιβλίο 17ο, κεφ. 118.2): «τήν τε γὰρ Ὀλυμπιάδα φονεύσαντα ἄταφον ῥῖψαι», ότι δηλαδή ο Κάσσανδρος έδωσε εντολή να μείνει το σώμα της Ολυμπιάδας άταφο. Και είναι απίθανο ότι θα τολμούσε κανείς να κάνει μεγαλοπρεπή ταφή της, μετά από αυτήν την απαγόρευση.

Τότε ποιός είναι θαμμένος στην τούμπα της Πύδνας;
Υπάρχει άλλη τούμπα κοντά στη Κονταριώτισσα;
Αυτά είναι ερωτήματα στα οποία μόνο οι αρχαιολόγοι μπορούν να μας απαντήσουν.