ΟΠΕΚΕΠΕ: Από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και τον ΟΠΕΚΕΠΕ περνούν πλέον «από κόσκινο» τα φετινά eco-schemes, καθώς οι ευρωπαϊκοί και εθνικοί ελεγκτικοί μηχανισμοί έχουν εστιάσει σε πέντε βασικές δράσεις με υψηλή απορροφητικότητα και έντονα σημεία ασάφειας.
Ρεπορτάζ: Γιώργος Θεοχάρης
News: Το 2025 αναμένεται να είναι χρονιά εκκαθάρισης, καθώς οι δικαιούχοι θα είναι αισθητά λιγότεροι, αλλά όσοι παραμείνουν στις λίστες θα δουν αυξημένα πριμ, σε ορισμένες περιπτώσεις έως και 30% υψηλότερααπό πέρυσι.
«Ξεσκαρτάρισμα» στις δράσεις των οικολογικών σχημάτων
Όπως αποκάλυψαν στο vimaorthodoxias.gr αγροτικοί παράγοντες που συμμετείχαν στις τεχνικές συναντήσεις του φθινοπώρου, το 2025 θα σηματοδοτήσει ουσιαστικά το πρώτο “restart” του Πυλώνα Ι, μετά τα προβλήματα υπερδέσμευσης του 2024. Οι περικοπές στις δράσεις που συνδέονται με τιμολόγια, παραστατικά και πιστοποιήσεις (όπως η Βιολογική Γεωργία, η Κομποστοποίηση και η Μηχανική Ζιζανιοκτονία) θα μειωθούν σημαντικά χάρη στον εντατικό έλεγχο.
Αντίθετα, οι λεγόμενες «χαλαρές» δράσεις, όπως τα Θερινά Κλαδέματα, θα βρεθούν στο επίκεντρο της διερεύνησης, καθώς δηλώνονται χωρίς κανένα δικαιολογητικό για πάνω από 6 εκατομμύρια στρέμματα σε όλη τη χώρα. Οι υπηρεσίες του ΟΠΕΚΕΠΕ ετοιμάζουν ήδη διασταυρώσεις σε MyData, ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ και ΑΑΔΕ, με στόχο την επαλήθευση πραγματικών δαπανών.
Ποιες δράσεις «κόβονται» και ποιες αυξάνουν τα ποσά
Σύμφωνα με αρμόδια στελέχη, η Δράση 1 για τις χειμερινές σπορές (σιτηρά και ψυχανθή) καταργείται πλήρως, καθώς είχε ζήτηση 170 εκατ. ευρώ, χωρίς να συνδέεται με μετρήσιμα περιβαλλοντικά οφέλη. Στη θέση της εντάσσεται το πριμ αντικατάστασης καλλιέργειας, με ανώτατο προϋπολογισμό 42,3 εκατ. ευρώ.
Η Δράση 4 (Κομποστοποίηση) και η Δράση 6 (Μηχανική Ζιζανιοκτονία, Δακοπαγίδες, Θερινά Κλαδέματα) συγκεντρώνουν ετήσια ζήτηση περίπου 190 εκατ. ευρώ, ενώ η Δράση 9 (Βιολογική Γεωργία) παραμένει υψηλής σημασίας, αλλά με πολύ αυστηρότερα φίλτρα. Οι έλεγχοι θα επικεντρωθούν σε πιστοποιητικά οργανισμών, ημερολόγια καλλιεργειών και ηλεκτρονικά τιμολόγια.
Όπως επισημαίνει παράγοντας του ΟΠΕΚΕΠΕ, το 10% των ΑΦΜ που πληρώθηκαν πέρυσι ήδη δεσμεύτηκαν για έλεγχο φέτος, κάτι που ενδέχεται να φέρει νέο κύμα αποκλεισμών. «Δεν θα υπάρξει καμία ανοχή σε δηλώσεις χωρίς τεκμηρίωση. Στόχος είναι να πληρωθούν λιγότεροι αλλά δικαιότερα», τονίζει.
Πόσοι μένουν εκτός – Πόσα αυξάνονται τα πριμ
Τα πρώτα στοιχεία δείχνουν ότι το 2025 θα λάβουν οικολογικά πριμ περίπου 240.000 ΑΦΜ, έναντι περίπου 300.000 το 2024. Ωστόσο, τα διαθέσιμα κονδύλια θα παραμείνουν ίδια ή και ελαφρώς αυξημένα, γεγονός που μεταφράζεται σε μεγαλύτερο ποσό ανά δικαιούχο.
Στις Βιολογικές δράσεις, το μέσο πριμ για τους ενεργούς παραγωγούς ενδέχεται να ξεπεράσει τα 70 ευρώ/στρέμμα (από 55 πέρυσι), ενώ στις δράσεις κομποστοποίησης μπορεί να φτάσει τα 90 ευρώ/στρέμμα για μεγάλες μονάδες. Το ΥπΑΑΤ επιδιώκει με αυτόν τον τρόπο να ενισχύσει όσους επενδύουν πραγματικά σε βιώσιμες πρακτικές και να αποθαρρύνει τις δηλώσεις ευκαιριακού χαρακτήρα.
Έλεγχοι με ευρωπαϊκή συμμετοχή και αυτοματοποιημένα φίλτρα
Η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) προβλέπει αυστηρότερη επιτήρηση σε όλα τα κράτη μέλη. Στην Ελλάδα, ήδη εφαρμόζονται δοκιμαστικά πρωτόκολλα τεχνητής νοημοσύνης για τον εντοπισμό «ύποπτων» δηλώσεων. Η πλατφόρμα OSDE θα ενσωματώσει για πρώτη φορά cross-check με το MyData και τα μητρώα του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ, ώστε να επιβεβαιώνεται ότι τα παραστατικά είναι γνήσια και συνδεδεμένα με ενεργή παραγωγή.
Πηγή του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης δήλωσε ότι «η χώρα μας οφείλει να αποδείξει στην Κομισιόν ότι τα οικολογικά σχήματα δεν λειτουργούν ως δεύτερες βασικές ενισχύσεις». Οι κοινοτικοί ελεγκτές είχαν επισημάνει ήδη από το 2024 την ανάγκη “targeted verification” στις δράσεις χωρίς φυσική επιθεώρηση.
Πώς επηρεάζεται η Κτηνοτροφία – Το παράδειγμα του Ολύμπου
Οι ανακατατάξεις στα eco-schemes συμπίπτουν χρονικά με τις πρώτες συμφωνίες διάθεσης γάλακτος της νέας περιόδου. Η Ομάδα Παραγωγών Αιγοπρόβειου Γάλακτος Καρυάς Ολύμπουέκλεισε συμφωνία με την εταιρεία Ελληνικά Γαλακτοκομεία Α.Ε. στα 1,60 ευρώ/κιλό, για ποσότητα 1,5 εκατ. κιλών πρόβειου γάλακτος.
Σύμφωνα με πληροφορίες του telegraphmanews.gr, η τιμή αυτή μπορεί να λειτουργήσει ως «σημείο αναφοράς» για τις επόμενες συμφωνίες. Ήδη από το Λιβάδι Ολύμπου ακούγεται ότι μικρότεροι αγοραστές ετοιμάζονται να προσφέρουν έως και 1,65 ευρώ/κιλό, κάτι που δείχνει σταθεροποίηση της αγοράς, παρά τη συρρίκνωση του ζωικού κεφαλαίου από την ευλογιά.
Όπως εξηγεί έμπειρος κτηνοτρόφος από την Ελασσόνα, «αν δεν πληρωθεί καλά το γάλα, πολλοί θα στραφούν στην κρεοπαραγωγή. Ήδη το πρόβειο κρέας για ένα δεκάκιλο σφάγιο πιάνει τα 8 ευρώ το κιλό». Η Αγροδιατροφική Ενίσχυση για τη Βιοποικιλότητα των Βοσκοτόπων (Δράση 5) θα εξαρτηθεί πλέον από τη νέα Υπουργική Απόφαση που αναμένεται να επανακατανείμει τα βοσκοτόπια – πιθανώς με δυσάρεστες εκπλήξεις για ορισμένες Περιφέρειες.
Οι πέντε δράσεις που μπαίνουν στο «μικροσκόπιο» του 2025
1. Δράση 1: Καταργείται – Αντικατάσταση με πριμ εναλλαγής καλλιεργειών, προϋπολογισμός 42,3 εκατ. ευρώ.
2. Δράσεις 2 & 3: Αγρανάπαυση και φυτοκάλυψη, με χαμηλή συμμετοχή λόγω καθυστέρησης ΚΥΑ.
3. Δράση 4: Κομποστοποίηση – Ενισχυμένοι έλεγχοι στα τιμολόγια.
4. Δράση 5: Δασολίβαδα – Αλλαγές στην κατανομή βοσκοτόπων.
5. Δράση 6 & 9: Ζιζανιοκτονία, Δακοπαγίδες, Βιολογικά – Εστίαση σε παραστατικά και πιστοποιήσεις.
Με τα νέα δεδομένα, ο ΟΠΕΚΕΠΕ σχεδιάζει να ολοκληρώσει τις πληρωμές προκαταβολών έως τον Φεβρουάριο 2026, με στόχο να κλείσει η χρονιά χωρίς τα καθυστερημένα υπόλοιπα που χαρακτήρισαν το 2024.
Πώς διαμορφώνεται το νέο τοπίο
Το μήνυμα από τους ελεγκτές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι σαφές: οι οικολογικές ενισχύσειςπρέπει να αντιστοιχούν σε μετρήσιμα περιβαλλοντικά οφέλη. Γι’ αυτό και η Ελλάδα θα χρειαστεί να αποδείξει ότι τα κονδύλια κατευθύνονται πράγματι σε πραγματικούς παραγωγούς και όχι σε «εικονικούς δικαιούχους» που δεν εφαρμόζουν τις προβλεπόμενες πρακτικές.
Η επιλογή των ελέγχων σε δράσεις με παραστατικά θεωρείται τεχνικά ασφαλέστερη και πολιτικά πιο αποδεκτή, καθώς επιτρέπει να δοθούν αυξημένα ποσά σε όσους διαθέτουν αποδείξεις δαπανών και επιβεβαιωμένα πιστοποιητικά.
Τι πρέπει να προσέξουν οι παραγωγοί
• Να δηλώνουν μόνο ενεργές εκτάσεις που αντιστοιχούν σε πραγματικές καλλιέργειες.
• Να τηρούν ψηφιακά αρχεία με όλα τα τιμολόγια και αποδείξεις στο MyData.
• Να ενημερώσουν έγκαιρα τα πιστοποιητικά βιολογικής παραγωγής.
• Να συμβουλευτούν τη Διαχειριστική Αρχή της ΚΑΠ για τις επικαιροποιήσεις των δράσεων.
Η φετινή περίοδος eco-schemes κρίνεται κομβική για την αξιοπιστία της ελληνικής γεωργίας έναντι των Βρυξελλών. Εάν οι έλεγχοι ολοκληρωθούν ομαλά, η χώρα μπορεί να διεκδικήσει επιπλέον πόρους στην ενδιάμεση αναθεώρηση της ΚΑΠ 2026, ενώ οι αγρότες που παραμείνουν στο σύστημα θα δουν ουσιαστική βελτίωση στο εισόδημά τους.
Η εξυγίανση των οικολογικών σχημάτων δεν είναι απλώς τεχνική διαδικασία, αλλά δοκιμασία αξιοπιστίας για το σύνολο του αγροτικού μηχανισμού, όπου –όπως επισημαίνουν πηγές του ΥπΑΑΤ– «θα φανεί ποιος παράγει πραγματικά και ποιος δηλώνει μόνο στα χαρτιά».
ΑΓΡΟΤΕΣ ΝΕΑ: Αναμονή και αγωνία για 350 εκατ. ευρώ υπόλοιπα – ΕΛΓΑ και ΟΠΕΚΕΠΕ σε “κόκκινο συναγερμο





















