ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΑ: Η σημερινή συνάντηση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Πρόεδρο της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν στη Νέα Υόρκη δεν είναι απλώς ένα ακόμη «τετ α τετ» στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Είναι μια στιγμή υψηλού ρίσκου, με την Αθήνα να αναζητά σταθερότητα και την Άγκυρα να επιδιώκει ρόλο ρυθμιστή σε περιφερειακά ζητήματα.
Ρεπορτάζ: Γιώργος Θεοχάρης
Η ανησυχία, όμως, ότι η συνάντηση μπορεί να οδηγήσει σε νέα ελληνοτουρκική κρίση είναι διάχυτη, όπως επισημαίνουν διεθνή μέσα ενημέρωσης.
Το πλαίσιο της συνάντησης
Το ραντεβού πραγματοποιείται στο «Σπίτι της Τουρκίας», απέναντι από το κτίριο του ΟΗΕ. Σύμφωνα με το Υπουργείο Εξωτερικών, στόχος της Αθήνας είναι να μείνουν ανοικτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας, «ώστε να προλαμβάνονται κρίσεις και να αποφεύγονται τα λάθη του παρελθόντος». Παράλληλα, το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη παρακολουθεί τις εξελίξεις, καθώς οποιαδήποτε νέα ένταση θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις στην εσωτερική ασφάλεια, ιδίως σε ζητήματα μεταναστευτικών ροών.
Η διεθνής συγκυρία καθιστά τη συνάντηση ακόμη πιο κρίσιμη: ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται, η Μέση Ανατολή βρίσκεται σε αναταραχή και η Κύπρος εξακολουθεί να αποτελεί μήλο της έριδος. Όπως υπογραμμίζει το Reuters, η Νέα Υόρκη είναι η «σκηνή» όπου Αθήνα και Άγκυρα θα επιχειρήσουν να δείξουν ότι, παρά τις διαφορές τους, μπορούν να συνομιλήσουν.
Οι φόβοι για νέα κρίση
Στην Αθήνα υπάρχει διάχυτη ανησυχία ότι η Άγκυρα επαναφέρει τον αναθεωρητισμό στο Αιγαίο. Το casus belli παραμένει σε ισχύ, ενώ η συζήτηση για τα θαλάσσια σύνορα και τις ΑΟΖ δεν έχει καταλήξει σε κανένα σημείο σύγκλισης. Σύμφωνα με το Politico Europe, το αμερικανικό ενδιαφέρον είναι σαφές: οι ΗΠΑ θέλουν ενότητα στο ΝΑΤΟ και όχι μια ελληνοτουρκική αντιπαράθεση που θα αποσπάσει δυνάμεις από τα άλλα μέτωπα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει επίσης στείλει σαφές μήνυμα ότι μια νέα κρίση θα μπλοκάρει τη συζήτηση για την τελωνειακή ένωση Τουρκίας – ΕΕ, ενώ θα φρενάρει και την όποια συζήτηση για συμμετοχή της Άγκυρας σε ευρωπαϊκά αμυντικά προγράμματα. Οι Βρυξέλλες τονίζουν ότι η Τουρκία πρέπει να δείξει «πραγματική δέσμευση» στον σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου.
Η τουρκική οπτική
Σύμφωνα με τη Daily Sabah, η Άγκυρα επιθυμεί να προβάλει την εικόνα ενός «καλού γείτονα» που συνομιλεί με όλους. Ωστόσο, στο πεδίο επιμένει σε κινήσεις που προκαλούν ανησυχία: NAVTEX στην Ανατολική Μεσόγειο, δηλώσεις για «στρατιωτικοποίηση νησιών» και διαρκής αναφορά στο casus belli. Το Bloomberg προσθέτει ότι ο Ερντογάν έχει στραμμένο το βλέμμα του και στο εσωτερικό, θέλοντας να δείξει ισχυρός και αποφασιστικός έναντι της Ελλάδας.
Στόχος του Τούρκου Προέδρου είναι επίσης η επαναφορά της χώρας του στο ευρωπαϊκό αμυντικό πρόγραμμα SAFE, κάτι που βρίσκει αντίθετες την Αθήνα και τη Λευκωσία. Στο σημείο αυτό, η Ελλάδα αναμένεται να ζητήσει την άρση της απειλής πολέμου, προκειμένου να υπάρχει ουσιαστική πρόοδος στον διάλογο.
Η ελληνική στρατηγική
Η Αθήνα επιμένει ότι χωρίς εγκατάλειψη του casus belli και χωρίς σεβασμό του Δικαίου της Θάλασσας, καμία ουσιαστική πρόοδος δεν μπορεί να γίνει. Σύμφωνα με την Ekathimerini, ο Κυριάκος Μητσοτάκης σκοπεύει να θέσει ευθέως το θέμα, ζητώντας καθαρή δέσμευση. Η στρατηγική της ελληνικής πλευράς βασίζεται σε τρεις άξονες: πολιτικές διαβουλεύσεις, θετική ατζέντα και Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης.
Παράλληλα, η χώρα μας επενδύει στις συμμαχίες. Το NATO, σύμφωνα με ελληνικές πηγές, θεωρείται το πλαίσιο μέσα στο οποίο πρέπει να διασφαλιστεί η αποτροπή και να μην υπάρξουν ανεξέλεγκτες κλιμακώσεις. Οι συναντήσεις με τον Γενικό Γραμματέα της Συμμαχίας, όπως και οι επαφές με Ευρωπαίους ηγέτες, εντάσσονται σε αυτή τη στρατηγική.
Το παρασκήνιο
Οι τελευταίες συναντήσεις των δύο ηγετών είχαν δώσει ελπίδες για εξομάλυνση: η Διακήρυξη των Αθηνών το 2023 και η επίσκεψη Μητσοτάκη στην Άγκυρα το 2024. Ωστόσο, η δυναμική αυτή δεν διατηρήθηκε. Η μετατροπή της Μονής της Χώρας σε τζαμί, οι υπερπτήσεις στο Αιγαίο και οι δηλώσεις περί «γκρίζων ζωνών» επανέφεραν το κλίμα δυσπιστίας.
Σήμερα, το μεγάλο ερώτημα είναι αν η συνάντηση θα παραμείνει σε επίπεδο εθιμοτυπίας ή αν θα τεθούν τα πραγματικά αγκάθια. Διπλωματικοί κύκλοι σημειώνουν ότι η Ελλάδα δεν έχει περιθώριο να εμφανιστεί υποχωρητική, ενώ η Τουρκία θέλει να κρατήσει «ζωντανό» τον διάλογο για να διασφαλίσει συμμετοχή σε δυτικά προγράμματα και να αποφύγει διεθνή απομόνωση.
Οι επόμενες κινήσεις
Αν το τετ α τετ οδηγήσει σε κοινές δηλώσεις περί «καλής γειτονίας», τότε θα έχουμε μια προσωρινή ανάσα. Αν, όμως, ανοίξουν ζητήματα όπως το casus belli, οι ΑΟΖ ή η συμμετοχή της Τουρκίας στο SAFE, τότε η ένταση μπορεί να κορυφωθεί. Η ελληνική κυβέρνηση, όπως τονίζουν στελέχη του Υπουργείου Εξωτερικών, είναι αποφασισμένη να διατηρήσει την ψυχραιμία αλλά και να υπερασπιστεί σθεναρά τα κυριαρχικά δικαιώματα.
Η σημερινή συνάντηση δεν θα λύσει το σύνολο των ελληνοτουρκικών διαφορών. Μπορεί, όμως, να καθορίσει τον τόνο των σχέσεων για τους επόμενους μήνες. Τα διεθνή μέσα όπως το Reuters, το Politico και το Bloomberg καταγράφουν με σαφήνεια τον φόβο ότι μια λανθασμένη κίνηση μπορεί να οδηγήσει σε κρίση, σε μια στιγμή που η διεθνής σκηνή έχει ανάγκη από σταθερότητα. Η Αθήνα και η Άγκυρα βρίσκονται ξανά σε ένα τεντωμένο σκοινί· το ερώτημα είναι αν θα ισορροπήσουν ή αν θα γλιστρήσουν σε νέα περιπέτεια.
-250x180.jpg)
