ΗΠΑ: Ένα νέο κεφάλαιο στις σχέσεις Ουάσιγκτον – Άγκυρας ανοίγει με την απόφαση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ να εγκρίνει την πώληση προηγμένων αμερικανικών πυραύλων στην Τουρκία, προκαλώντας ανησυχίες σε Αθήνα και Λευκωσία για τις νέες ισορροπίες στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.
Ρεπορτάζ: Γιάννης Παπανικολάου
Τι περιλαμβάνει η έγκριση της Ουάσιγκτον
Το πακέτο που εγκρίθηκε από το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ περιλαμβάνει πυραύλους AIM-9X Sidewinder Block II και AIM-120C-8, τελευταίας γενιάς όπλα αέρος-αέρος μεσαίου βεληνεκούς. Η αξία της συμφωνίας αγγίζει τα 304 εκατομμύρια δολάρια, ενώ ο βασικός ανάδοχος είναι η RTX Corp., πρώην Raytheon Technologies, ένας από τους μεγαλύτερους αμυντικούς εργολάβους στον κόσμο.
Η πώληση θα προχωρήσει μόνον εφόσον εγκριθεί από το Κογκρέσο, σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση της Υπηρεσίας Αμυντικής Συνεργασίας των ΗΠΑ. Παρά τη θετική εισήγηση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, υπάρχουν ήδη αντιδράσεις σε επίπεδο γερουσιαστών, κυρίως λόγω του παρελθόντος της Τουρκίας με τους S-400 και τις αυταρχικές κινήσεις του καθεστώτος Ερντογάν.
Η στρατηγική σημασία του πακέτου
Η εν λόγω εξέλιξη έρχεται σε μια κρίσιμη συγκυρία για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Η Άγκυρα επιδιώκει να αναβαθμίσει τη θέση της εντός του ΝΑΤΟ, ιδίως μετά τις εντάσεις της τελευταίας τριετίας. Παράλληλα, επιδιώκει την ενίσχυση της αεράμυνάς της μετά την αποτυχία του προγράμματος F-35 και τη μερική επανενεργοποίηση του στόλου F-16.
Οι AIM-120C-8 δίνουν σημαντικό τακτικό πλεονέκτημα στην τουρκική αεροπορία, καθώς είναι κατάλληλοι για χρήση με ραντάρ ενεργής καθοδήγησης και προσφέρουν ευελιξία και εμβέλεια που μπορεί να απειλήσει την ισορροπία στο Αιγαίο.
Τι σημαίνει για την Ελλάδα
Για την Αθήνα, η πιθανή ολοκλήρωση της συμφωνίας αυτής σηματοδοτεί ανάγκη επιτάχυνσης των εξοπλιστικών προγραμμάτων, όπως η παραλαβή των νέων Rafale και η αναβάθμιση των F-16 σε επίπεδο Viper. Σύμφωνα με εκτιμήσεις από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, η ελληνογαλλική συνεργασία αποκτά πλέον ακόμα μεγαλύτερη στρατηγική σημασία.
Η Ελλάδα, σε διπλωματικό επίπεδο, εξετάζει παράλληλα ενέργειες ενημέρωσης και πίεσης προς το Κογκρέσο, ώστε να αναδειχθεί ο αποσταθεροποιητικός ρόλος της Άγκυρας στην Ανατολική Μεσόγειο. Ήδη, σύμφωνα με το Γραφείο Τύπου της Πρεσβείας της Ελλάδας στις ΗΠΑ, έχουν σταλεί ενημερωτικά σημειώματα προς επιτροπές ελέγχου πωλήσεων στρατιωτικού υλικού.
Η πολιτική αποκατάστασης Ερντογάν
Η στρατηγική Τραμπ για την Τουρκία φαίνεται να στηρίζεται σε μια λογική «επανένταξης» της Άγκυρας στον ευρωατλαντικό άξονα, χωρίς όμως να έχει προηγηθεί ικανοποιητική απόσταση από τις φιλορωσικές θέσεις του παρελθόντος. Αυτό ενισχύει την ελληνική επιφυλακτικότητα, ιδίως σε ένα περιβάλλον ήδη τεταμένο λόγω Κυπριακού, μεταναστευτικών πιέσεων και ενεργειακών διεκδικήσεων.
Όπως επισημαίνουν διπλωματικές πηγές, η Αθήνα θα επιχειρήσει να αξιοποιήσει τις διαφωνίες εντός του Κογκρέσου, αλλά και την αυξανόμενη επιρροή της στο Eastern Mediterranean Gas Forum, για να ενισχύσει το αποτύπωμά της στην ευρύτερη περιοχή.
Η στάση της Ε.Ε. και η γεωπολιτική εξίσωση
Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει ακόμη τοποθετηθεί επίσημα για την αμερικανοτουρκική συμφωνία. Ωστόσο, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων, η γεωστρατηγική αστάθεια στην περιοχή προκαλεί εύλογη ανησυχία και αναμένεται να τεθεί στο προσεχές Συμβούλιο Υπουργών Άμυνας.
Σύμφωνα με πληροφορίες του vimaorthodoxias.gr, διπλωματικοί παράγοντες του ελληνικού ΥΠΕΞ βρίσκονται σε επαφή με ευρωπαϊκούς θεσμούς και τις πρεσβείες των ΗΠΑ, τονίζοντας την ανάγκη για «πλήρη εικόνα αξιολόγησης του ρόλου της Τουρκίας» πριν τη λήψη απόφασης για πώληση.
Η έγκριση της πώλησης αμερικανικών πυραύλων στην Τουρκία ενδέχεται να αποτελέσει σημείο καμπής στις περιφερειακές ισορροπίες. Η Ελλάδα καλείται να απαντήσει με ενίσχυση της διπλωματίας και των αμυντικών της συνεργασιών, αναζητώντας παράλληλα ευρωπαϊκή στήριξη και αμερικανικές εγγυήσεις για την ασφάλειά της στην Ανατολική Μεσόγειο.
