Ο Πάπας Φραγκίσκος ανακοίνωσε το άνοιγμα των αρχείων της περιόδου του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν επικεφαλής της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας ήταν ο Πίος ΙΒ΄, τον οποίο αρκετοί Εβραίοι και ιστορικοί μελετητές έχουν κατηγορήσει ότι έκανε «τα στραβά μάτια» στο Ολοκαύτωμα, με το να μην το καταγγείλει ανοικτά.
Τα αρχεία θα ανοίξουν στις 2 Μαρτίου του 2020, ανακοίνωσε ο Φραγκίσκος ο οποίος τόνσε πως «η Εκκλησία δεν φοβάται την Ιστορία», και πως η κληρονομιά του Πίου αντιμετωπίστηκε με «κάποια προκατάληψη και υπερβολή». Η κίνηση αυτή, σύμφωνα με τον Ποντίφικα, μπορεί να επιτρέψει να πέσει άπλετο φως για τη δράση του Πίου ΙΒ’ στη διάρκεια του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου.
Για πολλούς ιστορικούς, ο Πάπας Πίος ΙΒ’ θα έπρεπε να είχε καταδικάσει πολύ πιο έντονα τη γενοκτονία των Εβραίων αλλά δεν το έκανε για λόγους διπλωματικής σύνεσης και για να μην θέσει σε κίνδυνο τους καθολικούς στην κατεχόμενη Ευρώπη.
Πολλοί ερευνητές ζητούν εδώ και χρόνια να μπορέσουν να εξετάσουν γιατί ο Πίος ΙΒ΄δεν παρενέβη αρκετά εναντίον του Ολοκαυτώματος, μια στάση που οι εβραϊκές οργανώσεις καταγγέλλουν ως ένα είδος παθητικής συνενοχής.
Άλλοι ιστορικοί επιμένουν αντίθετα στο γεγονός ότι διέσωσε δεκάδες χιλιάδες Ιταλούς Εβραίους απαιτώντας από τα μοναστήρια να τους ανοίξουν τις πόρτες τους.
Επίσης, το Βατικανό έχει πει πως ο Πίος εργάστηκε αθόρυβα στα παρασκήνια προκειμένου να διασώσει Εβραίους και να αποφύγει την επιδείνωση της κατάστασης για πολλούς, περιλαμβανομένων των καθολικών που ζούσαν σε περιοχές της Ευρώπης υπό ναζιστική κατοχή.
Ικανοποίηση από Ισραήλ και Αμερικανοεβραϊκή Επιτροπή
Το ισραηλινό υπουργείο Εξωτερικών εξέφρασε σήμερα σε μια ανακοίνωση την ικανοποίησή του για το άνοιγμα το 2020 των αρχείων του Βατικανού για την περίοδο κατά την οποία επικεφαλής της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας ήταν ο Πάπας Πίος ΙΒ’.
Από την πλευρά του, η διεύθυνση του Γιαντ Βάσεμ, του μνημείου του Ολοκαυτώματος στην Ιερουσαλήμ, ανέφερε πως είχε ζητήσει το άνοιγμα των αρχείων εδώ και χρόνια προκειμένου να «μπορούν να διεξαχθούν αντικειμενικές και ανεξάρτητες έρευνες για τη στάση του Βατικανού ειδικότερα, και της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας γενικότερα, στη διάρκεια του Ολοκαυτώματος».
Σε ανακοίνωση, το κέντρο εκφράζει την ελπίδα «πως οι ερευνητές θα έχουν πλήρη πρόσβαση σε όλα τα έγγραφα που διατηρήθηκαν στα αρχεία αυτά».
Η Αμερικανοεβραϊκή Επιτροπή (AJC), μία από τις μεγαλύτερες εβραϊκές οργανώσεις στον κόσμο, χαιρέτισε την απόφαση.
«Για περισσότερα από 30 χρόνια, η AJC καλούσε για πλήρες άνοιγμα των Μυστικών Αρχείων της Αγίας Έδρας από την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου», δήλωσε ο ραβίνος Ντέιβιντ Ρόζεν, ο Διευθυντής Διεθνών Διαθρησκευτικών Υποθέσεων της AJC.
«Είναι ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός ότι ειδικοί από τα μεγαλύτερα ινστιτούτα μνήμης του Ολοκαυτώματος στο Ισραήλ και στις ΗΠΑ αποτιμούν αντικειμενικά ως την καλύτερη δυνατή την καταγραφή αυτής της χειρότερης στην Ιστορία περιόδου, για την αναγνώριση τόσο των αποτυχιών όσο και των γενναίων προσπαθειών που καταβλήθηκαν κατά την περίοδο του Σοά», δήλωσε ο Ρόζεν στο πρακτορείο Reuters σε μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, χρησιμοποιώντας την εβραϊκή λέξη για το Ολοκαύτωμα.
