Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ.κ. Σεραφείμ
Ερμηνεύοντας, φιλέορτοι αδελφοί μου, ο Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης, ο Ομολογητής αυτός της πίστεως, τις προφητείες και τις θεοπτίες των Προφητών της Παλαιάς Διαθήκης που αναφέρονται στο Βάπτισμα του Δεσπότου Χριστού στα νερά του Ιορδάνου, μνεία του οποίου λαμπρώς και μεγαλοπρεπώς εορτάζει και πανηγυρίζει η Ορθόδοξη Εκκλησία μας σήμερα, βλέπει με τους κεκαθαρμένους οφθαλμούς του πως σ’ αυτό υποτυπώνεται και προεικονίζεται το ιερότατο Μυστήριο του Αγίου Βαπτίσματος.
«Προς ποίον απευθύνεται ο Προφήτης Ησαίας όταν λέγει “Ευφράνθητι, έρημος διψώσα…”; Προς την ανθρώπινη φύση», παρατηρεί ο Όσιος Θεόδωρος, «που ήταν έρημη από την καρποφορία της πίστεως και των αγαθών έργων. “Και αυτή η άνυδρος έρημος μεταβάλλεται…σε αναπαυτική διαμονή αυτών που αναγεννώνται δια του Αγίου Βαπτίσματος…
Τι σημαίνει η γεμάτη νερό λεκάνη στην οποία ο Γεδεών συγκέντρωσε την δροσιά από το έδαφος; Σημαίνει την μητέρα – κολυμβήθρα στην οποία έρρευσε ιαματική δροσιά η γεμάτη από τη χάρη του Αγίου Πνεύματος. … Και ο Νεεμάν ο Σύρος, που ανεβαίνει πάλι από το νερό του Ιορδάνου ολοκάθαρος από την λέπρα υπακούοντας στην εντολή του Προφήτου και ιατρεύεται και καθαρίζεται η αρρωστημένη σάρκα του, γίνεται σύμβολο της καθάρσεως από την αμαρτία όλων όσοι βαπτίζονται, γιατί βγαίνουν από την κολυμβήθρα νέοι και ολοκάθαροι από τα αμαρτήματα που έχουν διαπράξει πριν από το Άγιο Βάπτισμα»1.
Σήμερα, λοιπόν, που στη λατρεία της Εκκλησίας μας ακούγεται και πάλι η φωνή του Κυρίου επί των υδάτων
Σήμερα, που καλούμεθα να λάβουμε οι πάντες «πνεύμα σοφίας, πνεύμα συνέσεως, πνεύμα φόβου Θεού του επιφανέντος Χριστού»2
Σήμερα, που καλούμεθα να αντλήσουμε «ύδωρ μετ’ ευφροσύνης εκ των πηγών του σωτηρίου»3
Θα μου επιτρέψετε, αδελφοί μου αγαπητοί, να μεταφέρω στην αγάπη σας, μα πολύ περισσότερο στην καρδιά σας, μηνύματα σωτήρια από την θεοφώτιστη διδασκαλία των Αγίων Πατέρων για το Μυστήριο του Βαπτίσματος. Να θυμηθούμε το Βάπτισμα το δικό μας: τι έγινε τότε, τι γίνεται τώρα, αφού ο πνευματικός λίβας της εκκοσμικεύσεως θέλει να μεταβάλλει την ιερότητά του και από θεόθεν Μυστήριο να το μετατρέψει σε μία εγκόσμια και απλή εθιμική τελετή.
Πρώτον. Το Βάπτισμα συστήθηκε από τον ίδιο τον Χριστός με μία πράξη και με ένα. λόγο Του. Η πράξη είναι το δικό Του Βάπτισμα στον Ιορδάνη ποταμό από τον Τίμιο Πρόδρομο. Και ο λόγος Του είναι ξεκάθαρος: «Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη, βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος». «Και αυτός είναι ο λόγος του μυστηρίου, κατά το οποίο δια της άνωθεν γεννήσεως μεταποιείται η φθαρτή μας φύση σε άφθαρτη, καθώς ανακαινίζεται ο παλαιός άνθρωπος σύμφωνα με την εικόνα Εκείνου που δημιούργησε το θεόμορφο ομοίωμα»5.
«Και όπως ο Μυστικός Δείπνος υπήρξε η απαρχή της Θείας Ευχαριστίας, έτσι και η Βάπτιση του Χριστού γίνεται απαρχή του Μυστηρίου του δικού μας Βαπτίσματος. “Όπως τότε σε ένα τραπέζι, έτσι τώρα σε έναν ποταμό, εκτελώντας την σκια (το γράμμα του νόμου) προσθέτει την αλήθεια. …Τότε άνοιξαν οι ουρανοί και το Άγιο Πνεύμα στάθηκε επάνω από τον Χριστό. Από τον παλαιό, λοιπόν, τρόπο ζωής μας οδηγεί στον νέο ανοίγοντας για εμάς τις πύλες του Ουρανού, και αποστέλλοντάς μας το Άγιον Πνεύμα και καλώντας μας στην ουράνια πατρίδα»6. Έτσι, με τη Βάπτισή Του στον Ιορδάνη ποταμό, ο Χριστός μας παίρνει από την σκια του νόμου και μας οδηγεί στην καινή χάρη. Γίνεται ο πρωτότοκος αδελφός όλων εκείνων που αναγεννώνται στην κολυμβήθρα της Εκκλησίας7. Γι’ αυτό και μας ονομάζει «αδελφούς», όσους συμμετέχουμε στην όμοια με Αυτόν γέννηση δι’ ύδατος και Πνεύματος8.
Δεύτερον. Το Άγιο Βάπτισμα, μας υπενθυμίζουν οι θεοφόροι Πατέρες της Εκκλησίας, είναι μία γέννηση η καλύτερα αναγέννηση του ανθρώπου. Μας γεννά ο Χριστός, γεννιόμαστε δε εμείς εν Χριστώ Ιησού. Το Μυστήριο αυτό μας ενσωματώνει στον νοητό ελαιώνα, όπως λέγει ο Άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων προς τους φωτιζομένους. Ο άνθρωπος γίνεται κλήμα στην αγία άμπελο, δηλαδή ενώνεται με το Χριστό9. Γίνεται ο άνθρωπος ένοικος Χριστού και ο Χριστός ενοικεί στον άνθρωπο, γι’ αυτό και ο Ιερός Χρυσόστομος θα μας τονίσει : «Εμείς που ενδυθήκαμε μια για πάντα τον Χριστό και αξιωθήκαμε να Τον έχουμε ένοικο εντός μας, εάν θέλουμε, θα μπορούμε με την ενάρετη και προσεκτική ζωή μας, ακόμη και σιωπώντες, να δείχνουμε την δύναμη Εκείνου που κατοικεί μέσα μας»10.
Με το άγιο Βάπτισμα ακολουθούμε τον Χριστό στον σταυρικό θάνατο και στην Ανάσταση. Γι’ αυτό και η ζωή μας θα πρέπει να είναι μία ζωή σταυρική, θυσιαστική και αγαπητική. «Βάδισε άμεμπτα από όλες τις ηλικίες και τις δυνάμεις του Χριστού, ως μαθητής του Χριστού» είναι η προτροπή του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου11. Δηλαδή, ζήσε μαζί με τον Χριστό, από την Γέννησή Του έως την ένδοξη εις τους ουρανούς Ανάληψή Του. «Συνταφώμεν ουν Χριστώ δια του βαπτίσματος, ίνα και συναναστώμεν• συγκατέλθωμεν, ίνα και συνυψωθώμεν• συνανέλθωμεν, ίνα και συνδοξασθώμεν»12.
Αδελφοί μου αγαπητοί, Θεοφάνεια και πάλι σήμερα. «Το αληθινόν φως επεφάνη και πάσι τον φωτισμόν δωρείται»13. «Ο περιβάλλων τον ουρανόν εν νεφέλαις, ρείθρα περιβάλλεται σήμερον τα Ιορδάνεια• και την εμήν καθαίρεται κάθαρσιν, ο του κόσμου αίρων την αμαρτίαν»14, ψάλλουν γεμάτοι θαυμασμό οι ιεροί υμνογράφοι της Εκκλησίας μας.
Σ’ αυτήν την πνευματική κρίση που μαστίζει την πατρίδα μας επικίνδυνα, όπου παρατηρείται μία παλινδρόμηση στην προχριστιανική εποχή και συγχρόνως φοβερή έκλυση ηθών, είναι επιτακτική ανάγκη να ανοίξουμε τα μάτια της ψυχής και του σώματος στο αληθινό φως, που είναι ο Χριστός, για να φυγαδεύσουμε όχι μόνο την άγνοια, αλλά κυρίως να διαλύσουμε την φοβερή σκια του θανάτου που απλώνει απειλητικά στις καρδιές των ανθρώπων η φθοροποιός αμαρτία. Δεν αρκούν τα ψυχρά φώτα της επιστήμης, τα οποία κατά κόρον χρησιμοποιήσαμε μέχρι σήμερα, ούτε οι υποσχέσεις των ισχυρών της γης.
Ένα μόνο μας χρειάζεται : ο ζωογόνος πνευματικός Ήλιος της Δικαιοσύνης, που είναι ο Χριστός. Αυτός μόνο μπορεί να διαλύσει τον πάγο του μίσους, που έχει κυριεύσει τον πλανήτη μας ο οποίος βάφεται και πάλι με αίμα αθώων ανθρώπων. Αυτός μόνο μπορεί να καθαρίσει το θολωμένο μυαλό μας. Αυτός μόνο μπορεί να θερμάνει τις καρδιές μας με το ανέσπερο φως της ειρήνης, της ελπίδος, της αγάπης και της χαράς. Μόνο κάτω από την ακτινοβολία του προσώπου Του μπορεί να ανθίσει και να καρποφορήσει μία ζωή ποιότητος και αγιότητος.
Αυτήν την ποιότητα ζωής, την αγιότητα, την κάθαρση, τον φωτισμό και την θέωση εύχομαι να χαρίσει σε όλους μας ο εν Ιορδάνη υπό Ιωάννου βαπτισθείς Κύριος Ιησούς Χριστός.
1 Αγίου Θεοδώρου του Στουδίτου, Λόγος Γ , Εις την παραμονήν των Φώτων, κεφ. στ , PG 99,708.
2 Ακολουθία του Μεγάλου Αγιασμού.
3 Ησ. 12,3.
4 Ματθ. 28,19.
5 Αγίου Γρηγορίου Επισκόπου Νύσσης, Λόγος αντιρρητικός προς την Ευνομίου Έκθεσιν, κεφ. γ , ΕΠΕ 3,486.
6 Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Υπόμνημα εις τον Άγιον Ματθαίον τον Ευαγγελιστήν, Ομιλία ΙΒ , κεφ. γ , PG 57,206.
7 Πρβλ. Ρωμ. 8,29.
8 Αγίου Γρηγορίου Επισκόπου Νύσσης, ένθ’ ανωτ. 532-534.
9 Ιερομονάχου Γρηγορίου, Το Άγιον Βάπτισμα – σχόλια, Ιερόν Κουτλουμουσιανόν Κελλίον Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος, εκδ. Δόμος 1998, σελ. 41.
10 Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Κατήχησις Δ , κεφ. 18, ΕΠΕ 30,414-416.
11 Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, Λόγος ΛΗ , Εις τα Θεοφάνια, είτουν Γενέθλια του Σωτήρος, κεφ. 18, ΕΠΕ 5,68.
12 Του Ιδίου, Λόγος Μ , Εις το Άγιον Βάπτισμα, κεφ. 9, ΕΠΕ 4,294.
13 Τροπάριον Αίνων εορτής.
14 Αυτόθι.
-120x86.jpg)
