Ρεπορτάζ Δήμητρα Συμεωνίδου
Διαπρεπείς επιστήμονες βρίσκονται από χθες στην Κομοτηνή με αφορμή το συνέδριο με θέμα «Γλώσσα και εθνική ενότητα», που ξεκίνησε χθες, συνεχίζεται σήμερα και ολοκληρώνεται αύριο Κυριακή με την μετάβαση των συνέδρων στα Πομακοχώρια της Ξάνθης
Η ελληνική γλώσσα δυστυχώς πεθαίνει στο στόμα των Ελλήνων, ακούστηκε να λέει από του βήματος ο ιστορικός και συγγραφέας Σαράντος Καργάκος με τον καθηγητή φιλοσοφίας και συγγραφέα Χρήστο Γιανναρά να συμπληρώνει εύστοχα ότι η απώλεια της γλώσσας είναι η χειρότερη δυνατή απώλεια, γιατί δηλώνει την απώλεια της ιδιαιτερότητας
Διαπρεπείς επιστήμονες, όπως ο Χρήστος Γιανναράς και ο Σαράντος Καργάκος, βρίσκονται από χθες στην Κομοτηνή με αφορμή το συνέδριο με θέμα «Γλώσσα και εθνική ενότητα», που ξεκίνησε νωρίς το πρωί της Παρασκευής 28 Νοεμβρίου στο Μέγαρο Μουσικής, συνεχίζεται σήμερα και ολοκληρώνεται αύριο Κυριακή με την μετάβαση των συνέδρων στα Πομακοχώρια της Ξάνθης.
Οι εργασίες του διήμερου συνεδρίου άρχισαν στις 9:30 το πρωί, με τις προσφωνήσεις και τους χαιρετισμούς των Βασίλη Φίλια, καθηγητή, πρώην πρύτανη του Παντείου Πανεπιστημίου, Γ. Παναγιωτόπουλου προέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας και του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, του Α. Καραμπίνη, πρύτανη του Δημοκρίτειου Παν. Θράκης και της Χρ. Λαναρά, προέδρου του Ομίλου Αρχαιοφίλων «Αθήνη», ενώ χαιρέτισε και ο υπουργός Μακεδονίας – Θράκης Γιώργος Ορφανός.
Την ανάγκη προβολής της Θράκης, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης, όπως αυτή που διέρχεται η χώρα, που είναι κατά βάση κρίση ηθικών αξίων και όχι οικονομική, επισήμανε η Γεωργία Ξανθάκη – Καραμάνου αντιπρόεδρος ελληνικής γλωσσικής κληρονομιάς και πρόεδρος της εταιρείας φιλολόγων και ομότιμη καθηγήτρια πανεπιστημίου Πελοποννήσου, σημειώνοντας τα εξής: «πιστεύουμε ότι χρειάζεται σε αυτές τις δύσκολες συγκυρίες που περνάμε, μιας κρίσης που πάνω από όλα είναι κρίση αξιών και πολιτισμού, να προβάλλουμε τη σημαντική παρουσία της Θράκης από των αρχών έως σήμερα. Είναι μία περιοχή που εμείς που είμαστε στη νότιο Ελλάδα παρακολουθούμε, αγαπάμε και πραγματικά επιδιώκουμε να συμμετέχουμε σε τέτοιου είδους συνεδριακές εκδηλώσεις. Ιδιαίτερα για την Θράκη πιστεύουμε ότι χρειάζεται η προβολή, ώστε όλος ο κόσμος να ξέρει πόσο σημαντική είναι αυτή εδώ η περιοχή και ποια ιδιαίτερη μνεία και ενδιαφέρον πρέπει να τυγχάνει εκ μέρους όλων μας και βέβαια και της ελληνικής πολιτείας πρωτίστως».
Χαιρετισμό απεύθυνε και ο μητροπολίτης Μαρωνείας και Κομοτηνής κ. Παντελεήμων καλωσορίζοντας τους εισηγητές και επισημαίνοντας την ανάγκη να στηρίξουμε την ελληνική γλώσσα, «να τη μάθουμε στα παιδιά μας ανόθευτη, όπως την παραλάβαμε. Η ελληνική γλώσσα παγκοσμίως έχει το σεβασμό που απαιτείται, ενώ δυστυχώς μέσα στην πατρίδα μας και στην χώρα μας πολλές φορές αυτή απαξιώνεται».
ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΙΑΝΝΑΡΑΣ: Η ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΟ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Στη θεματική ενότητα «γλώσσα και ταυτότητα» έγινε η ομιλία του καθηγητή Χρήστου Γιανναρά με θέμα: «η γλώσσα, το ενδιαίτημα της ύπαρξής μας». Σε αυτήν ο κ. Γιανναράς τόνισε ότι «η γλώσσα δεν είναι απλώς ένα εργαλείο, ένα χρηστικό εργαλείο συνεννόησης. Ένας Γερμανός φιλόσοφος έλεγε ότι «η γλώσσα είναι το σπίτι της ύπαρξής μας». Γιατί το έλεγε αυτό; Γιατί η γλώσσα εκφράζει ένα πλέγμα σχέσεών μας με την πραγματικότητα και με την σηματοδότηση της σχέσης μας με τα πράγματα, δηλαδή η ελληνική γλώσσα εκφράζει τον τρόπο των Ελλήνων, εξέφραζε κάποτε τον τρόπο των Ελλήνων. Όταν οι Έλληνες λένε κοινωνία, εννοούν κάτι ριζικό διαφορετικό από τη λέξη “society”. Γιατί; Γιατί εκφράζει διαφορετικές στάσεις απέναντι στη ζωή και στα πράγματα. Σήμερα η ελληνική στάση, ο ελληνικός τρόπος της πολιτικής, όπως τον γέννησαν οι Έλληνες, έχει χαθεί. Λέμε πολιτική και εννοούμε αυτό που εννοούν και στις ευρωπαϊκές γλώσσες, το οποίο δεν έχει καμία σχέση με την ελληνική ιδιαιτερότητα. Αυτό σημαίνει ότι, εάν δεν ξαναβρούμε τον τρόπο τον ελληνικό, δεν μπορούμε να μετάσχουμε στην ιστορία, απλώς τρέχουμε πίσω από τους άλλους, μιμούμαστε. Η απώλεια της γλώσσας είναι η χειρότερη δυνατή απώλεια, γιατί δηλώνει απώλεια της ιδιαιτερότητας. Η ιδιαιτερότητα δε σημαίνει απομόνωση, σημαίνει ταυτότητα διαφορετική. Εάν δεν έχεις κάτι ξεχωριστό δικό σου να προσφέρεις στον σημερινό κόσμο και μόνο μιμείσαι, είσαι της καρπαζιάς. Μόνο όταν έχεις να κομίσεις κάτι προσλαμβάνοντας και ό,τι υπάρχει αλλά εντάσσοντάς το στις δικές σου ανάγκες. Τραγωδία του ελληνικού κράτους είναι ότι είναι ένα κράτος μεταπρατικό, μόνο μιμείται, μόνο πιθηκίζει. Γι’ αυτό και είναι στο περιθώριο της ιστορίας».
ΣΑΡΑΝΤΟΣ ΚΑΡΓΑΚΟΣ: ΟΤΑΝ ΔΕΝ ΑΓΑΠΑΣ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΟΥ, ΔΕΝ ΑΓΑΠΑΣ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ ΣΟΥ
«Αισθάνομαι πάρα πολύ δυσάρεστα, όταν παρευρίσκομαι πια σε συνέδρια για την ελληνική γλώσσα, γιατί έχω την εντύπωση, ότι παρευρίσκομαι σε μνημόσυνο. Η ελληνική γλώσσα δυστυχώς πεθαίνει στο στόμα των Ελλήνων, είπε με τον χαρακτηριστικό του τρόπο ο ιστορικός και συγγραφέας Σαράντος Καργάκος αναπτύσσοντας την ομιλία του. «Η ελληνική γλώσσα που είχε τη μεγαλύτερη, σε συνεχή προφορική έκταση, παράδοση, πεθαίνει στο στόμα του λαού της. Κανένας λαός δε μίσησε την γλώσσα του στο βαθμό που τη μίσησε ο ελληνικός. Σήμερα το να βρεις ελληνική επιγραφή σε ελληνικές πόλεις καταντά εθνογραφικό αξιοπερίεργο. Δεν συνομιλούμε, ξενομιλούμε. Η γλώσσα μας έχει γεμίσει ξενικά λήμματα και πρέπει να έρθουν κάποιοι άνθρωποι από το εξωτερικό να μας πουν πόσο σπουδαία είναι η γλώσσα, την οποία εμείς μέσα σε 40 χρόνια τη διαλύσαμε, και τα παιδιά δεν είναι σε θέση να καταλάβουν ούτε τον συμπατριώτη μας Βιζυηνό». Όταν τον 1976 ο Σαράντος Καργάκος έγραψε ένα άρθρο με τίτλο «Βγάλαμε τα αρχαία, θα βγάλουμε τα μάτια μας», όπως είπε ο ίδιος «έβγαλα τα δικά μου μάτια, γιατί από τότε έγινα απόβλητος της επίσημης πνευματικής μας ζωής». Μάλιστα έκανε γνωστό από την Κομοτηνή πως «είναι η τελευταία φορά που παρευρίσκομαι σε συνέδριο για τη γλώσσα. Δεν θέλω να παρακολουθήσω ξανά συνέδρια, στα οποία θα ακουστούν λόγια μεγάλα, αλλά τα οποία θα ξεχαστούν όταν θα λήξει το συνέδριο αυτό.
Λυπάμαι που μιλάω πικρά, αλλά δεν έχω περισσεύματα ζωής, για να μπορώ να ελπίζω σε ένα καλύτερο μέλλον. Θέλω να πιστεύω ότι τουλάχιστον, όταν θα έρθει η ώρα της εξοδίου ακολουθίας μου, αυτά που θα λεχθούν να λεχθούν στα ελληνικά. Τρόποι διατήρησης και ανάδειξης της ελληνικής γλώσσας υπάρχουν, θέληση δεν υπάρχει, σύμφωνα με τον κ. Καργάκο, που διατύπωσε το εξής απλό παράδειγμα «υπάρχουν νόμοι που υποχρεώνουν τους πάντες να γράφουν τους τίτλους των επιχειρήσεών τους στα ελληνικά.
Ο νόμος δεν τηρείται, καταστρατηγείται. Και μην τα ρίχνουμε στους ξένους, ότι αυτό μας το επιβάλλει η ΕΟΚ, το επιβάλλει ο πιθηκισμός μας, διότι το θεωρούμε πολύ σημαντικότερο να αγγλοφωνούμε παρά να ελληνομιλούμε. Ας αγαπήσουμε την γλώσσα μας, γιατί «η γλώσσα», όπως έχει πει ένας μεγάλος φιλόσοφος «είναι πατρίδα», και, όταν δεν αγαπάς την γλώσσα σου, δεν αγαπάς την πατρίδα σου. Από εκεί και πέρα, τι θα υπερασπίσεις, ποια πατρίδα; Αυτό είναι που με πικραίνει κι αυτό είναι που με σκοτώνει. Εν πάση περιπτώσει, επειδή για μένα ελπίδα είναι πάλη, θα παλεύω ως την τελευταία στιγμή για την υπεράσπιση της γλώσσας αυτής. Καθήκον του πνευματικού ανθρώπου είναι να μιλάει, ίσως κάποιος ακούσει».
ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΕΡΑ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ
Οι εργασίες του συνεδρίου σήμερα Σάββατο 29 Νοεμβρίου άρχισαν το πρωί στις 10:00 και θέληξαν στη 13:30, ως εξής: – Θεματική Ενότητα «Θράκη και πολιτισμική παράδοση» με ομιλίες: του πρέσβη Π. Νεάρχου (με θέμα «Η Θράκη, από η Μυθολογία την Αργοναυτική Εκστρατεία και τον ΄Ομηρο στους ιστορικούς χρόνους»), του καθηγητή ου Δ.Π.Θ. Μαν. Βαρβούνη (με θέμα «Λαϊκός πολιτισμός και καθημερινότητα στη Θάκη, 19ος-20ός αιών), του καθηγητή των ΤΕΙ Αν. Μακεδονίας και Θράκης Θεοφάνης Μαλκίδη (με θέμα «Η μεταπολεμική πολιτιστική παράδοση της Θράκης»). -Θεματική Ενότητα «Μειονοτική εκπαίδευση – προοπτικές» με ομιλίες: του καθηγητού Κων. Καραΐσκου (με θέμα «Μειονοτική εκπαίδευση ή εκπαίδευση των μοσουλμανοπαίδων;»), του δημοσιογράφου Σ. Καραχότζα (με θέμα «μουσουλμανική εκπαίδευση, γλώσσα – εκπαίδευση και εκτουρκισμός») και της καθηγήτριας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου Αριστέα Τόλια (με θέμα: «Γλώσσα και εθνική συνείδηση»).
Το πρωί της Κυριακής, στις 10:30, θα γίνει η αναχώρηση των προσκεκλημένων και ομιλητών από την Κομοτηνή για επίσκεψη στα Πομακοχώρια.
