Κυριακάτικο κήρυγμα του Μητροπολίτου Γόρτυνος Ιερεμία
1. Στο σημερινό μου κήρυγμα, αδελφοί μου χριστιανοί, θα σας ερμηνεύσω τον πρώτο Αποστολικό Κανόνα. Ο Κανόνας αυτός λέγει «ο Επίσκοπος να χειροτονείται από τρεις ή τουλάχιστον από δύο Επισκόπους». «Επίσκοπο» λέμε το «Δεσπότη», που τον λέμε και «Μητροπολίτη» ή και «Αρχιερέα» Χριστού. Όλοι αυτοί οι τίτλοι έχουν βαθειές θεολογικές έννοιες, που δεν μας παίρνει ο χρόνος να τις παρουσιάσουμε.
Όσοι όμως ελεηθήκαμε από το Θεό και γίναμε Επίσκοποι, πρέπει να γνωρίζουμε τις έννοιες που κρύβουν οι όροι αυτοί, για να αγωνιζόμαστε, με τη χάρη του Θεού, να ανταποκρινόμαστε στην υψηλή και μεγάλη τιμή, με την οποία μας τίμησε ο Θεός. Ας πούμε όμως για την ονομασία «Μητροπολίτης». Λέγεται έτσι, γιατί, όπως λέγει ο Φιλαδελφίας Γαβριήλ, «είναι σαν Μητέρα στην επαρχία που του έλαχε. Καί οφείλει να τρέφει το ποίμνιό του με πνευματικές διδαχές και την άγια ζωή του και ακόμη να τρέφει τους πτωχούς με τα εισοδήματα της επαρχίας του». Καί μόνο λοιπόν από τον τίτλο «Μητροπολίτης» εννοούμε πόσο μεγάλο και ιερό και πόσο βαρύ είναι το έργο του Επισκόπου.
Αλλά ο Κανόνας που θέλω να σας ερμηνεύσω μιλάει για τον όρο «Επίσκοπος». Γιατί το Δεσπότη τον λένε «Επίσκοπο»; Νομίζω, αδελφοί μου, καταλαβαίνετε τι σημαίνει η λέξη «Επίσκοπος». Σημαίνει αυτόν που φυλάει σκοπιά. Δηλώνει αυτόν που ο Θεός τον όρισε να είναι συνέχεια σε σκοπιά. Επί-σκοπός: Πάνω στην σκοπιά. Μιά πόλη κινδυνεύει από κάποιον εχθρό, που θέλει ύπουλα να μπεί σ᾽ αυτήν, για να της κάνει κακό. Οι άνθρωποι, τα γυναικόπαιδα και οι γέροντες, κουρασμένοι όλοι κοιμούνται. Κάποιος όμως δεν πρέπει να κοιμηθεί, πρέπει να μείνει άγρυπνος και να φυλάξει σκοπιά, για να ξυπνήσει με την δυνατή του σάλπιγγα όλη την πόλη, όταν ο εχθρός περάσει τα τείχη και μπεί σ᾽ αυτήν. Αυτός, αδελφοί μου, είναι ο Επισκοπος! Τουλάχιστον, ο τίτλος του «Επίσκοπος» του λέγει ότι αυτό πραγματικά είναι το έργο του. Ο Επίσκοπος πρέπει να «προκινδυνεύει του ποιμνίου», λέγει ένα κείμενο.
Συγκινήθηκα και τρόμαξα, όταν άκουσα ότι στα βουνά της Αλβανίας αυτοί που φύλαγαν σκοπιά είχαν ημερόνυχτα να κοιμηθούν. Καί για να μην κοιμηθούν την νύχτα, για να μένουν ξάγρυπνοι, με βελόνες κεντούσαν το κορμί τους! Ναί, έτσι εναγώνιοι και τόσο θυσιαστικοί πρέπει να είμαστε οι ποιμένες της Εκκλησίας, για να φυλάγουμε εσάς το ποίμνιο, μην έρθουν ανάμεσά σας οι αιρετικοί, αυτοί οι ύπουλοι εχθροί της ορθόδοξης πίστης μας και σας κάνουν ζημιά. Καί δεν υπάρχει μεγαλύτερη ζημιά, αδελφοί μου χριστιανοί, από το να μας παραλλάξουν οι αιρετικοί την αγία μας πίστη. Η λέξη «Επίσκοπος», με την οποία ονομάζουμε τον Αρχιερέα του Χριστού, νομίζω ότι πρέπει να είναι παρμένη από τον προφήτη Ιεζεκιήλ, στον οποίον ο Θεός είπε «Υιέ ανθρώπου, σκοπόν δέδωκά σε τω οίκω Ισραήλ» (3,17). Αλλά η έννοια αυτή του προφήτου ως «σκοπού» ήταν γνωστή και παλαιότερα στον προφήτη Ιερεμία. Γιατί ο προφήτης αυτός παριστάνει τον Θεό να λέγει στον ανυπότακτο λαό: «Σας έβαλα σκοπούς, ακούστε την σάλπιγγά τους, αλλά σείς είπατε· όχι, δεν θ᾽ ακούσουμε» (6,17).
2. Ο Κανόνας που θέλω να ερμηνεύσω, ο πρώτος Κανόνας των αγίων Αποστόλων, λέγει ότι ο Επίσκοπος πρέπει να χειροτονείται από τρεις ή, τουλάχιστον, από δύο Επισκόπους. Ο επόμενος Κανόνας των αγίων Αποστόλων, ο δεύτερος, λέει ότι ο Πρεσβύτερος (δηλ. ο Ιερέας) και ο Διάκονος πρέπει να χειροτονείται από ένα μόνο Επίσκοπο. Γιατί αυτή η διαφορά το καταλαβαίνουμε εύκολα. Το κατώτερο ευλογείται από το ανώτερο! «Το έλαττον υπό του κρείτονος ευλογείται» (Εβρ. 7,7). Τον Διάκονο τον χειροτονεί σε Ιερέα ο Επίσκοπος, γιατί έχει ανώτερο βαθμό απ᾽ αυτόν. Αλλά και ένας λαικός χειροτονείται σε Διάκονο πάλι από τον Αρχιερέα και όχι από τον Ιερέα, που είναι ο αμέσως ανώτερος βαθμός μετά τον Διάκονο. Αυτό συμβαίνει γιατί ο Ιερέας, αν και είναι τελετουργός των Μυστηρίων του Θεού, όμως δεν έχει την πλήρη ιερωσύνη, ώστε να παραχωρήσει μέρος απ᾽ αυτήν στον Διάκονο. Τρείς είναι οι βαθμοί ιερωσύνης, αδελφοί μου χριστιανοί: Ο Διάκονος, ο Ιερέας και ο Επίσκοπος.
Ο Διάκονος έχει ένα μικρό μέρος από την ιερωσύνη του Χριστού, ο Ιερέας έχει πολύ μεγαλύτερο μέρος και ο Επίσκοπος έχει την πλήρη ιερωσύνη του Χριστού, ταυτίζεται μ᾽ αυτή! Γι᾽ αυτό και ο θεοφόρος Ιγνάτιος λέγει στην επιστολή του προς τους χριστιανούς των Τράλλεων: «Αιδείσθε δε τον Επίσκοπον υμών ως Χριστόν, καθ᾽ α υμίν οι μακάριοι διετάξαντο Απόστολοι». Μόνο ο Επίσκοπος λοιπόν που έχει την πλήρη ιερωσύνη μπορεί να χειροτονήσει και τον λαικό σε Διάκονο και τον Διάκονο σε Πρεσβύτερο, σε Ιερέα.
3. Αλλά τον Ιερέα, ποιός θα τον χειροτονήσει σε Αρχιερέα; Δεν αρκεί ένας μόνο Αρχιερεύς σ᾽ αυτό. Πρέπει να είναι πολλοί Αρχιερείς, ή τουλάχιστον τρεις ή δύο, όπως λέγει ο Κανόνας που ερμηνεύουμε, γιατί ο χειροτονούμενος ιερέας, γενόμενος Αρχιερεύς, γίνεται ισοβάθμιος με τον Αρχιερέα που τον χειροτόνησε. Στην περίπτωσή μας ο χειροτονών χειροτονεί στον ίδιο βαθμό. Καί ακριβώς γι᾽ αυτό, επειδή δηλαδή πρόκειται για τη μεγάλη χάρη της Αρχιερωσύνης, πρέπει να είναι περισσότεροι του ενός οι χειροτονούντες Επίσκοποι. Πρέπει να είναι πολλοί Επίσκοποι στην χειροτονία ενός Επισκόπου. Το κανονικό μάλιστα στην χειροτονία ενός Επισκόπου είναι να συνάζονται όλοι οι Επίσκοποι της επαρχίας· αν όμως αυτό δεν είναι δυνατόν – λόγω διωγμών παλαιότερα ή λογω γήρατος των Επισκόπων –, ας συνάζονται μόνο τρεις και οι άλλοι Επίσκοποι να γίνονται σύμψηφοι με επιστολές τους.
4. Αν, αδελφοί, σε χειροτονία Επισκόπου δεν τηρηθεί η τάξη αυτή, που ορίζει ο πρώτος Κανών των Αγίων Αποστόλων, η χειροτονία είναι άκυρη. Ο χειροτονηθείς δηλαδή δεν είναι κανονικός Επίσκοπος. Παλαιότερα έχει συμβεί παλαιοημερολογίτης ιερεύς να χειροτονηθεί σε επίσκοπο από ένα μόνο επίσκοπο. Άκυρη η χειροτονία. Δεν ήταν δηλαδή κανονικός επίσκοπος ο χειροτονηθείς. Αυτός όμως ο μη κανονικός επίσκοπος χειροτόνησε ιερείς. Αλλά ούτε και οι ιερείς αυτοί έχουν κανονική ιερωσύνη, γιατί χειροτονήθηκαν από μη κανονικό επίσκοπο. Γι᾽ αυτό και λέγουμε ότι οι Παλαιοημερολογίτες της Ελλάδος δεν έχουν ιερωσύνη, είναι έξω από την Εκκλησία, και δεν πρέπει να καταφεύγετε σ᾽ αυτούς σείς οι κανονικώς (= βάση των ιερών Κανόνων), από κανονικούς ιερείς βαπτισθέντες χριστιανοί. Γιατί αυτοί που σας βάπτισαν χειροτονήθηκαν από κανονικούς Αρχιερείς, χειροτονηθέντες με βάση τους ιερούς Κανόνες του ιερού Πηδαλίου της Εκκλησίας μας.
Με πολλές ευχές,
† Ο Μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Ιερεμίας
-120x86.jpg)
