Σε παγκόσμια επιδημία εξελίσσονται τα ψυχικά νοσήματα καθώς το 10% του ενήλικου πληθυσμού παρουσιάζει κάποιου είδους ψυχική διαταραχή στην διάρκεια της ζωής του. Περισσότεροι από 450 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο πάσχουν από ψυχικές διαταραχές ενώ, κάθε χρόνο, σχεδόν 165 εκατομμύρια Ευρωπαίοι (38,2%) εμφανίζουν κάποιο είδος ψυχικής διαταραχής.
Το υψηλότερο ποσοστό έχουν οι αγχώδεις διαταραχές (14%) και ακολουθούν η αϋπνία (7%), η μείζονα κατάθλιψη (6,9%), οι σωματομορφικές διαταραχές (6,3%,) και η άνοια στους υπερήλικες, που φθάνει το 30% στα άτομα άνω των 85 ετών.
Τα στοιχεία αυτά ανακοινώθηκαν με αφορμή τη 10η Οκτωβρίου -Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, από το Τμήμα Πρόληψης και Προαγωγής Υγείας της Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Το θέμα φετινής Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας είναι «Η ψυχική υγεία στους ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας».
Ο ορισμός που δίνει για την ψυχική υγεία ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, είναι: «η κατάσταση της υγείας, κατά την οποία ένα άτομο συνειδητοποιεί τις δυνατότητές του, μπορεί να αντεπεξέρχεται στο άγχος που προκύπτει από την καθημερινότητα, είναι παραγωγικό και συνεισφέρει στο κοινωνικό σύνολο».
Το επίπεδο της ψυχικής υγείας καθορίζεται από κοινωνικούς ψυχολογικούς και βιολογικούς παράγοντες οι οποίοι μπορούν να δράσουν σε οποιαδήποτε φάση της ζωής ενός ατόμου και σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή. Οι κοινωνικοοικονομικές πιέσεις περιέχουν αναγνωρισμένους κινδύνους για την ψυχική υγεία η οποία συνδέεται στενά με τους δείκτες της φτώχειας και τα χαμηλά επίπεδα εκπαίδευσης. Η κακή ψυχική υγεία συνδέεται επίσης με την ταχεία κοινωνική αλλαγή, τις συνθήκες εργασίας, τον κοινωνικό αποκλεισμό, τον ανθυγιεινό τρόπο ζωής, την βία, την διάκριση των φύλων, την παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων κ.ά..
Αν εξαιρεθούν οι βιολογικές αιτίες των ψυχικών διαταραχών, υπάρχουν και άτομα τα οποία είναι περισσότερα ευάλωτα σε αυτούς τους παράγοντες. Επί πλέον ο δείκτης των αυτοκτονιών χρησιμοποιείται συχνά ως μέτρο των ψυχικών νοσημάτων επειδή σχεδόν σε κάθε αυτοκτονία συνυπάρχουν στοιχεία ψυχικής διαταραχής.
Σε εποχή οικονομικής κρίσης, ενώ δημιουργούνται προβλήματα στην ψυχική υγεία του πληθυσμού, η χρηματοδότηση των συστημάτων υγείας γίνεται προβληματική και παράλληλα σημειώνεται αύξηση της ζήτησης στις δημόσιες μονάδες παροχής υγείας. Το κόστος θεραπείας εκτοξεύεται στα 60-80% της συνολικής δαπάνης για την ψυχική υγεία. Σύμφωνα με έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τα προβλήματα ψυχικής υγείας αφορούν το 25% των επιδομάτων αναπηρίας σε ολόκληρη την Ε.Ε..
Οι στρατηγικές παρέμβασης για την προαγωγή της ψυχικής υγείας είναι κατά κύριο λόγο η πρόληψη και η αγωγή υγείας που επιτρέπει στους ανθρώπους να υιοθετήσουν ορθή συμπεριφορά απέναντι στην ατομική τους υγεία. Αυτές μπορούν να γίνουν μέσα από δράσεις της κοινότητας μέσω των επαγγελματιών υγείας σε ευάλωτες ομάδες πληθυσμού, με την στήριξη της πολιτείας και την ενσωμάτωση της προαγωγής της ψυχικής υγείας στις εθνικές πολιτικές. Η κοινωνική συνοχή είναι μία μορφή πρόληψης και είναι ένας εναλλακτικός τρόπος κοινωνικής προστασίας που δεν απαιτεί χρηματικό ποσό αλλά την αλληλοβοήθεια και την στήριξη των ατόμων και των οικογενειών τους.
