Ο Πατριάρχης του 1821

του Βασιλείου Περγάρη φοιτητή της ΑΕΑΘ

Ο Πατριάρχης Κων/πόλεως και Εθνομάρτυρας Γρηγόριος ο Ε΄, κατά κόσμον Γεώργιος Αγγελόπουλος γεννήθηκε το 1746 στη Δημητσάνα.

Ξεκίνησε τις σπουδές του στο χωριό του και κατόπιν συνέχισε στην Αθήνα και στην Ευαγγελική Σχολή της Σμύρνης. Ολοκλήρωσε τις σπουδές του στην Πατμιάδα Σχολή από το 1772 έως το 1775 και εκάρη Μοναχός στην Ιερά Μονή του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, με το όνομα Γρηγόριος.

Η σταδιοδρομία του τον έφερε πίσω στη Σμύρνη, όπου εργάστηκε πλάι στο Μητροπολίτη Προκόπιο έως το 1785, πριν ο ίδιος γίνει Μητροπολίτης Σμύρνης, όταν ο Προκόπιος εκλέχτηκε Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Μετά την κοίμηση του Προκόπιου, ο Γρηγόριος τον αντικατέστησε και εκλέχτηκε Πατριάρχης.

Οι σχέσεις του με τους Οθωμανούς κυβερνώντες ήταν δυσχερείς και αναγκάστηκε να παραιτηθεί τρεις φορές. Η τρίτη Πατριαρχεία του χαρακτηρίστηκε από μεγάλη δραστηριοποίηση σε εκκλησιαστικά ζητήματα. Όταν ξέσπασε η Ελληνική Επανάσταση στην Ελλάδα, οι Τούρκοι τον κατηγόρησαν ως έναν από τους υποκινητές της. Τον διέταξαν να αποκηρύξει την Επανάσταση, το οποίο έπραξε υπό το βάρος πιέσεων και με σκοπό να διασώσει το χριστιανικό πληθυσμό της αυτοκρατορίας από τυχόν επιπτώσεις εναντίον τους. Ο Σουλτάνος όμως δεν τον πίστεψε και το Πάσχα του 1822 (10η Απριλίου), οι Γενίτσαροι τον κρέμασαν μπροστά στο Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης.

Το σώμα του εκτέθηκε για τρεις ημέρες στην πρωτεύουσα και κατόπιν ρίχτηκε στο Βόσπορο. Ένας Έλληνας καπετάνιος το περισυνέλλεξε και μεταφέρθηκε στην Οδησσό, όπου και ετάφη. Τα λείψανά του μεταφέρθηκαν 50 χρόνια αργότερα στην Αθήνα και τοποθετήθηκαν στο Μητροπολιτικό Ναό. Η μνήμη του Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε΄ εορτάζεται την 10η Απριλίου.