ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ: Σε νέα φάση εισέρχεται το ασφαλιστικό τοπίο για χιλιάδες συνταξιούχους όλων των Ταμείων, καθώς βρίσκονται σε εξέλιξη οι πληρωμές των αναδρομικών, οι προσαυξήσεις που αφορούν παλαιότερες περιόδους ασφάλισης και η κρίσιμη διαχείριση της προσωπικής διαφοράς.
Ρεπορτάζ: Γιάννης Παπανικολάου
News: Ταυτόχρονα, κυβερνητική παρέμβαση ετοιμάζεται για τους εργαζόμενους συνταξιούχους, ώστε να μην χάσουν την αύξηση λόγω προσαύξησης από την είσοδό τους σε υψηλότερα κλιμάκια της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ).
Η κινητικότητα στο μέτωπο των πληρωμών συντάξεων και αναδρομικών είναι αυξημένη. Σύμφωνα με πληροφορία στο vimaorthodoxias.gr, εντός του Μαΐου ολοκληρώνεται η καταβολή αναδρομικών για συνταξιούχους του ΙΚΑ, του ΟΑΕΕ, του ΝΑΤ και του ΕΤΑΑ, σε όσους είχαν θεμελιώσει δικαίωμα προσαύξησης λόγω παράλληλης ασφάλισης ή είχαν εκκρεμότητες λόγω παλαιών αιτήσεων. Τα ποσά κυμαίνονται από 1.200 ευρώ έως και 3.751 ευρώ, ανάλογα με την κατηγορία, το Ταμείο και το ιστορικό του ασφαλισμένου.
Αναδρομικά: Τι δικαιούνται οι συνταξιούχοι ανά Ταμείο
Οι εκκαθαρίσεις των προσαυξήσεων, καθώς και των αναδρομικών ποσών που αφορούν σε συντάξεις μετά τον νόμο Κατρούγκαλου (ν. 4387/2016), εξελίσσονται σε τέσσερα βασικά κύματα:
• ΙΚΑ: Αναδρομικά από προσαύξηση για ασφαλισμένους που είχαν παράλληλη απασχόληση ή εκκρεμότητες από παλιότερες αιτήσεις. Τα ποσά κυμαίνονται μεταξύ 1.450 – 2.900 ευρώ.
• ΟΑΕΕ: Πολλοί ελεύθεροι επαγγελματίες περιμένουν αναδρομικά από τον Δεκέμβριο του 2023. Οι πληρωμές ολοκληρώνονται σταδιακά τον Μάιο, με μέσο όρο καταβολής 2.000 ευρώ.
• ΝΑΤ: Επιστροφές από διαφορές επικουρικών και κύριων συντάξεων, καθώς και προσαυξήσεις για ναυτικούς με διπλή ασφάλιση. Ποσά έως 3.751 ευρώ σε ορισμένες περιπτώσεις.
• ΕΤΑΑ: Αναδρομικά για μηχανικούς, γιατρούς και δικηγόρους που είχαν συνταξιοδοτηθεί πριν από το 2016, αλλά η προσαύξηση δεν είχε ενσωματωθεί πλήρως στη σύνταξή τους.
Τι αλλάζει για την ΕΑΣ – «Πάγωμα» για εργαζόμενους συνταξιούχους
Το υπουργείο Εργασίας δρομολογεί νομοθετική ρύθμιση για την προσωρινή αναστολή της ΕΑΣ σε συνταξιούχους που συνεχίζουν να εργάζονται και δικαιούνται προσαύξηση. Το πρόβλημα που έχει εντοπιστεί είναι ότι η χορήγηση προσαύξησης αυξάνει τεχνικά το ποσό της κύριας σύνταξης, οδηγώντας αυτομάτως τον δικαιούχο σε ανώτερο κλιμάκιο ΕΑΣ. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα όχι αύξηση αλλά μείωση της τελικής σύνταξης.
Η Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων, που κυμαίνεται από 3% έως 14%, επιβάλλεται σε εισοδήματα άνω των 1.434 ευρώ (μετά την ετήσια αύξηση κατά 2,4% για το 2025). Για παράδειγμα, ένας συνταξιούχος που λαμβάνει 1.700 ευρώ μηνιαίως, μετά την προσαύξηση, μπορεί να εισέλθει στο επόμενο κλιμάκιο, πληρώνοντας 6% αντί για 3% ΕΑΣ.
Η επικείμενη διάταξη θα διασφαλίζει ότι η προσαύξηση δεν θα «καταναλώνεται» από τη φορολογική παρακράτηση, προστατεύοντας περισσότερους από 230.000 εργαζόμενους συνταξιούχους, οι οποίοι έχουν δηλωθεί στην πλατφόρμα του e-ΕΦΚΑ.
Προσωπική διαφορά: Τι θα γίνει με τις μελλοντικές αυξήσεις
Το μεγάλο στοίχημα του 2025 είναι η προσωπική διαφορά. Περισσότεροι από 910.000 συνταξιούχοι παραμένουν εκτός αυξήσεων, καθώς η προσωπική διαφορά εξακολουθεί να μειώνει το όφελος από τις ετήσιες αναπροσαρμογές. Ειδικά όσοι συνταξιοδοτήθηκαν πριν το 2016 ή είχαν υψηλότερες αποδοχές, εξακολουθούν να μην βλέπουν καθαρή αύξηση στο εκκαθαριστικό τους.
Στο υπουργείο Οικονομικών εξετάζεται η μερική απορρόφηση της προσωπικής διαφοράς για το 2026, ώστε να ενταχθούν περισσότεροι συνταξιούχοι στις ετήσιες αυξήσεις. Το κόστος μιας τέτοιας παρέμβασης υπολογίζεται σε 250 εκατ. ευρώ ετησίως, αλλά θεωρείται κομβικό στοιχείο κοινωνικής πολιτικής. Παράλληλα, προωθείται νέα ειδική παροχή, υπό μορφή κοινωνικής ενίσχυσης, για χαμηλοσυνταξιούχους με υψηλή προσωπική διαφορά.
Σύμφωνα με κύκλους της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, δεν αποκλείεται η σταδιακή μείωση της διαφοράς να ενταχθεί σε ένα νέο πενταετές σχέδιο δημοσιονομικής ισορροπίας. Προς το παρόν, όμως, η προσωπική διαφορά συνεχίζει να αποτελεί το «ανάχωμα» στην πλήρη απόδοση των αυξήσεων.
Οι νέες κλίμακες ΕΑΣ για το 2025 (μετά την αύξηση 2,4%)
Ποσό κύριας σύνταξης | Ποσοστό Εισφοράς | Νέα όρια 2025 |
1.434 – 1.741 € | 3% | |
1.742 – 2.048 € | 6% | |
2.049 – 2.355 € | 7% | |
2.356 – 2.662 € | 9% | |
2.663 – 2.970 € | 10% | |
2.971 – 3.277 € | 12% | |
3.278 – 3.584 € | 13% | |
3.585 € και άνω | 14% |
Τα ποσοστά επιβάλλονται μόνο στο ποσό που υπερβαίνει τα 1.434 ευρώ, δηλαδή δεν παρακρατούνται στο σύνολο της σύνταξης, αλλά κλιμακωτά.
Οι επόμενοι μήνες είναι κρίσιμοι για το εισόδημα χιλιάδων συνταξιούχων. Με τις πληρωμές αναδρομικών να εξελίσσονται, τη νέα διάταξη για την ΕΑΣ να δρομολογείται και τις συζητήσεις για την προσωπική διαφορά να εντείνονται, το τοπίο αλλάζει. Για πρώτη φορά μετά από καιρό, φαίνεται να συγκλίνουν κοινωνικές πιέσεις, λογιστικές παρεμβάσεις και θεσμικές πρωτοβουλίες σε έναν κοινό στόχο: να υπάρξει δικαιοσύνη και ισονομία στο συνταξιοδοτικό .