ΟΠΕΚΕΠΕ: Σε φάση ολοκλήρωσης βρίσκεται το εκτιμητικό έργο του ΕΛΓΑ για τις ζημιές από τους δύο μεγάλους εαρινούς παγετούς του 2025, που έπληξαν παραγωγές σε πολλές Περιφερειακές Ενότητες της χώρας κατά τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο.
Ρεπορτάζ: Γιώργος Θεοχάρης
News: Με βάση τα στοιχεία που έχουν συλλεχθεί, τα συνεργεία του Οργανισμού έχουν ήδη παραδώσει τη συντριπτική πλειοψηφία των πορισμάτων στην κεντρική υπηρεσία, προκειμένου να καταρτιστούν οι πρώτες λίστες δικαιούχων ανά καλλιέργεια και περιοχή.
Η διαδικασία αυτή αναμένεται να ολοκληρωθεί έως τις 15 Οκτωβρίου, ανοίγοντας τον δρόμο για τις προκαταβολές των αποζημιώσεων που θα αρχίσουν να καταβάλλονται προς τα τέλη Νοεμβρίου, με την προϋπόθεση ότι θα έχει προηγηθεί η πληρωμή της προκαταβολής της βασικής ενίσχυσης από τον ΟΠΕΚΕΠΕ.
Γιατί μετατίθενται οι πληρωμές – Το ζήτημα της ρευστότητας
Σύμφωνα με στελέχη του Οργανισμού, η αρχική πρόβλεψη ήταν να γίνει η διασταύρωση με τα στοιχεία του ΟΣΔΕ αμέσως μετά την ολοκλήρωση των εκτιμήσεων, ώστε να πληρωθεί η προκαταβολή μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου. Ωστόσο, η καθυστέρηση στην έναρξη και ολοκλήρωση των δηλώσεων ΟΣΔΕ, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι δεν προβλέφθηκαν φέτος fast track διαδικασίες για προκαταβολές, όπως είχε συμβεί το 2021, μεταθέτει το χρονοδιάγραμμα του ΕΛΓΑ.
Επιπλέον, ο Οργανισμός αντιμετωπίζει περιορισμούς ρευστότητας. Οι ζημιές αφορούν το 2025 και η κύρια πηγή εισροής κεφαλαίων για την καταβολή αποζημιώσεων είναι η παρακράτηση εισφορών από την προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης. Επειδή το σύστημα πληρωμής μέσω 24ψήφιου κωδικού RF δεν έχει ακόμη ενεργοποιηθεί για το 2025, η παρακράτηση από το «τσεκ» παραμένει το μοναδικό εργαλείο άντλησης ρευστότητας.
Πώς θα προχωρήσει ο ΕΛΓΑ τις επόμενες εβδομάδες
Το επόμενο διάστημα είναι κρίσιμο. Μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου ο ΕΛΓΑ θα έχει λάβει το αρχείο ΟΣΔΕ 2025 από τον ΟΠΕΚΕΠΕ, που αφορά περίπου 600.000 έως 640.000 δηλώσεις. Αμέσως μετά θα πραγματοποιηθεί η διασταύρωση των πορισμάτων, ώστε να καθοριστούν οι δικαιούχοι και να προσδιοριστεί το συνολικό ποσό των αποζημιώσεων.
Μόλις ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία, θα καταρτιστεί το «κοστούμι» της προκαταβολής, δηλαδή το ύψος των ποσών που μπορεί να διαθέσει ο Οργανισμός, και θα ανακοινωθεί επίσημα η ημερομηνία πληρωμής. Αν όλα κυλήσουν σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, οι πρώτες πιστώσεις για τον ανοιξιάτικο παγετό θα πραγματοποιηθούν μεταξύ 25 και 30 Νοεμβρίου 2025.
Η εικόνα που προκύπτει από τα μέχρι τώρα πορίσματα δείχνει πως, παρότι οι ζημιές είναι σημαντικές, δεν φτάνουν στα επίπεδα της μεγάλης καταστροφής του 2021, όταν καταβλήθηκαν αποζημιώσεις ύψους περίπου 220 εκατ. ευρώ. Αυτό αφήνει περιθώρια στον ΕΛΓΑ να καλύψει τις υποχρεώσεις του χωρίς να απαιτηθεί πρόσθετη χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό, αν και κάτι τέτοιο δεν έχει ακόμη αποκλειστεί.
Τρόποι πληρωμής εισφορών και προϋποθέσεις για την αποζημίωση
Οι παραγωγοί έχουν δύο επιλογές για την πληρωμή των εισφορών ΕΛΓΑ:
• Παρακράτηση από την προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης.
• Εφάπαξ πληρωμή μέσω 24ψήφιου κωδικού RF, μόλις αυτός ενεργοποιηθεί.
Η παρακράτηση δεν είναι υποχρεωτική για τη λήψη της προκαταβολής των αποζημιώσεων. Ωστόσο, είναι απαραίτητη για την καταβολή της δεύτερης δόσης ή της εξόφλησης, που προγραμματίζεται για τους πρώτους μήνες του 2026. Επομένως, όσοι παραγωγοί δεν εξοφλήσουν τις εισφορές τους δεν θα μπορέσουν να λάβουν το υπόλοιπο της αποζημίωσης.
Τι θα καταβληθεί μέσα στις επόμενες 20 ημέρες
Αν και η μεγάλη πληρωμή των αποζημιώσεων παγετού τοποθετείται στα τέλη Νοεμβρίου, ο ΕΛΓΑ προχωρά σε τρεις μικρότερες πληρωμές μέσα στις επόμενες 20 ημέρες, που αφορούν:
• 10-12 Οκτωβρίου: Καταβολή αποζημιώσεων για ζημιές από χαλαζοπτώσεις και ανεμοθύελλες σε καλλιέργειες σε Μακεδονία και Θεσσαλία, ύψους περίπου 4,5 εκατ. ευρώ.
• 18-20 Οκτωβρίου: Εξόφληση αποζημιώσεων για ζωικό κεφάλαιο και θερμοκηπιακές εγκαταστάσεις, συνολικού ύψους 3,2 εκατ. ευρώ, σε Αχαΐα, Ηλεία και Μεσσηνία.
• 24-26 Οκτωβρίου: Πληρωμή εκκρεμοτήτων από ζημιές του 2024 σε καλλιέργειες ροδακίνου και βερίκοκου σε Πέλλα και Ημαθία, συνολικού ύψους περίπου 2,8 εκατ. ευρώ.
Οι πληρωμές αυτές θα γίνουν αυτόματα στους λογαριασμούς των δικαιούχων παραγωγών και δεν απαιτείται κάποια νέα αίτηση.
Προοπτική εφάπαξ εξόφλησης – Τι είπε ο υφυπουργός Ανδριανός
Το θέμα της εφάπαξ εξόφλησης των αποζημιώσεων επανήλθε πρόσφατα στη Βουλή. Ο αρμόδιος υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Γιάννης Ανδριανός απάντησε γραπτώς σε ερώτηση έξι βουλευτών, επισημαίνοντας ότι στόχος είναι να υπάρξει εφάπαξ καταβολή 100% της υπολογιζόμενης αποζημίωσης, λίγους μήνες μετά το ζημιογόνο γεγονός.
Ο υφυπουργός τόνισε ότι το νέο αυτό μοντέλο, σε αντίθεση με προηγούμενα έτη όπου οι αποζημιώσεις καταβάλλονταν σε τρεις δόσεις (70% – 20% – 10%) και εξοφλούνταν ακόμη και 17 μήνες μετά, θα εξασφαλίσει ταχύτερη και δικαιότερη στήριξη των πληγέντων παραγωγών. Ωστόσο, προϋπόθεση παραμένει η έγκαιρη πληρωμή της βασικής ενίσχυσης από τον ΟΠΕΚΕΠΕ και η διαθεσιμότητα των αναγκαίων κονδυλίων.
Τι πρέπει να προσέξουν οι παραγωγοί
Οι παραγωγοί καλούνται να ελέγξουν την εγκυρότητα των δηλώσεων ΟΣΔΕ 2025 και να μεριμνήσουν για την τακτοποίηση των εισφορών τους, ώστε να μην υπάρξουν καθυστερήσεις στη λήψη των αποζημιώσεων. Επίσης, είναι σημαντικό να παρακολουθούν τις επίσημες ανακοινώσεις τόσο του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων όσο και του gov.gr για τις ακριβείς ημερομηνίες πληρωμής.
Η φετινή χρονιά αποτελεί δοκιμασία για τον ΕΛΓΑ, καθώς καλείται να ισορροπήσει ανάμεσα στις αυξημένες ανάγκες αποζημιώσεων και στους περιορισμένους οικονομικούς πόρους. Η προσπάθεια που καταβάλλεται είναι να αποζημιωθούν όλοι οι δικαιούχοι χωρίς νέες καθυστερήσεις και να υπάρξει ένα πιο δίκαιο και αξιόπιστο σύστημα αποζημιώσεων, αντάξιο των προσδοκιών του αγροτικού κόσμου.
