ΕΛΓΑ: Μετά από δύο χρόνια αναμονής, διορθώσεων και ασφυκτικής πίεσης από τα αγροτικά μπλόκα, η προκαταβολή 60% για τις ζημιές στο φυτικό κεφάλαιο λόγω των κακοκαιριών Daniel και Elias μπαίνει σήμερα, Τρίτη 23 Δεκεμβρίου, στους λογαριασμούς των δικαιούχων, σηματοδοτώντας μια κρίσιμη καμπή για τον αγροτικό κόσμο.
Ρεπορτάζ: Γιώργος Θεοχάρης
News: Σύμφωνα με το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, η εντολή πληρωμής αφορά συνολικό ποσό 34,35 εκατ. ευρώ και καλύπτει όλες τις κλίμακες ζημιάς, από μικρής έως ολικής καταστροφής.
Η πληρωμή αυτή δεν είναι απλώς μία ακόμη πίστωση, αλλά η πρώτη ουσιαστική κίνηση αποκατάστασης για χιλιάδες παραγωγούς που είδαν τις καλλιέργειές τους να καταστρέφονται τον Σεπτέμβριο του 2023 και έκτοτε να παραμένουν «παγωμένοι» σε ένα καθεστώς αναμονής και αβεβαιότητας.
Πώς «κλείδωσε» η προκαταβολή των 34,4 εκατ. ευρώ
Η σχετική απόφαση επιχορήγησης του ΕΛΓΑ βασίζεται σε πόρους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων και ενεργοποιεί την προκαταβολή ίση με το 60% της τελικής αποζημίωσης, όπως αυτή θα προκύψει από τα εξατομικευμένα πορίσματα. Τα πορίσματα είχαν ολοκληρωθεί ήδη από τον Ιούνιο του 2025, όμως η έλλειψη χρηματοδότησης καθυστερούσε την πληρωμή.
Όπως επισημαίνουν στελέχη της διοίκησης, η αποδέσμευση των κονδυλίων τις τελευταίες ημέρες «ξεκλείδωσε» και αυτή την εκκρεμότητα, μαζί με άλλες πληρωμές που είχαν συσσωρευτεί, σε ένα κλίμα έντονων κοινωνικών και πολιτικών πιέσεων.
Αναλυτικά τα ποσά ανά καλλιέργεια
Η προκαταβολή αφορά ένα ευρύ φάσμα καλλιεργειών. Στους ελαιώνες ελεύθερης φύτευσης, τα ποσά φτάνουν έως 67,20 ευρώ ανά δέντρο για ολική καταστροφή, ενώ στους παραγωγικούς ελαιώνες το ανώτατο ποσό αγγίζει τα 2.352 ευρώ ανά στρέμμα. Αντίστοιχα, στα αμπέλια και τα ακτινίδια καταγράφονται οι υψηλότερες προκαταβολές, με τα ακτινίδια να φτάνουν έως 2.604 ευρώ ανά στρέμμα για ολική απώλεια φυτικού κεφαλαίου.
Για αρωματικά φυτά και μηδική, τα ποσά είναι σαφώς χαμηλότερα, γεγονός που έχει ήδη προκαλέσει αντιδράσεις, καθώς πολλοί παραγωγοί θεωρούν ότι δεν αντανακλούν το πραγματικό κόστος αποκατάστασης.
Προϋποθέσεις και «κόφτες»
Βασική προϋπόθεση για την καταβολή τόσο της προκαταβολής όσο και της τελικής αποζημίωσης είναι η εξόφληση της ειδικής ασφαλιστικής εισφοράς του 2023. Παράλληλα, οι ενισχύσεις αυτές μπορούν να σωρευθούν με άλλες κρατικές ενισχύσεις, στοιχείο που επιβεβαιώνεται και από τις σχετικές αποφάσεις που έχουν αναρτηθεί στη Διαύγεια.
Στελέχη του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, μιλώντας στο vimaorthodoxias.gr, τονίζουν ότι «η συγκεκριμένη πληρωμή αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας δημοσιονομικής εξομάλυνσης στον αγροτικό τομέα, χωρίς να τινάζονται στον αέρα οι αντοχές του προϋπολογισμού».
Στο τραπέζι και νέο εφάπαξ μέτρο για μικρές εκμεταλλεύσεις
Παράλληλα με τις αποζημιώσεις, ανοίγει εκ νέου η συζήτηση για την εφάπαξ ενίσχυση μικρών γεωργικών εκμεταλλεύσεων, ύψους έως 75.000 ευρώ, στο πλαίσιο της αναθεώρησης της ΚΑΠ 2023-2027. Πρόκειται για μέτρο που θυμίζει το παλιό «14χίλιαρο» της προηγούμενης προγραμματικής περιόδου, αλλά σε εντελώς διαφορετική κλίμακα.
Η ενεργοποίησή του εξαρτάται από τα ταμειακά διαθέσιμα του ΠΑΑ και τις επιλογές που θα κάνει η χώρα μας σε συνεννόηση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το σίγουρο είναι ότι, ακόμη κι αν ενεργοποιηθεί, δεν θα ξεπεράσει τα επίπεδα ενίσχυσης των νέων αγροτών.
Ποιοι θεωρούνται «μικροί» αγρότες
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Eurostat, η μέση τυπική απόδοση των ελληνικών οικογενειακών εκμεταλλεύσεων κινείται κοντά στα 7.100 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι ένα μεγάλο ποσοστό παραγωγών πληροί τα κριτήρια για ένταξη σε ένα τέτοιο μέτρο, εφόσον τεθεί σε εφαρμογή.
Οι βασικές προϋποθέσεις αναμένεται να θυμίζουν το παλαιό Μέτρο 6.3: τυπική απόδοση 5.000–8.000 ευρώ, χαμηλό οικογενειακό εισόδημα και μόνιμη κατοικία σε μικρές κοινότητες.
Το επόμενο στοίχημα
Η σημερινή πληρωμή δεν λύνει όλα τα προβλήματα, αλλά λειτουργεί ως «ανάσα» ρευστότητας σε μια περίοδο που οι παραγωγοί καλούνται να επανεκκινήσουν καλλιέργειες, να καλύψουν χρέη και να προγραμματίσουν τη νέα χρονιά. Το μεγάλο στοίχημα, όπως επισημαίνουν αρμόδιοι κύκλοι, είναι η ταχύτατη ολοκλήρωση των τελικών πορισμάτων και η αποφυγή νέων καθυστερήσεων.
Σε διαφορετική περίπτωση, ο αγροτικός κόσμος έχει ήδη δείξει ότι διαθέτει τη δύναμη να επαναφέρει τις κινητοποιήσεις στο προσκήνιο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την οικονομία και την κοινωνική συνοχή.
