ΟΠΕΚΕΠΕ: Οι καθυστερήσεις «ανάβουν φωτιές» – Πολλοί απλήρωτοι, ακόμη πιο πολλοί σε αναμονή-Από την πρώτη κιόλας παράγραφο γίνεται ξεκάθαρο ότι ο αγροτικός κόσμος βρίσκεται σε ασφυκτικό πλαίσιο.
Ρεπορτάζ: Γιώργος Θεοχάρης
News: Σύμφωνα με πληροφορίες, την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, χιλιάδες παραγωγοί παραμένουν απλήρωτοι για την προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης, ενώ οι έλεγχοι από τον ΟΠΕΚΕΠΕ εξελίσσονται με εξαιρετικά αργούς ρυθμούς.
Παράλληλα, οι κτηνοτρόφοι που έμειναν εκτός προκαταβολής λόγω βοσκοτόπων κινδυνεύουν τώρα να χάσουν και την Εξισωτική Αποζημίωση, με την Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης να μιλά για διορθώσεις και ενστάσεις ― αλλά χωρίς ακόμη επίσημο χρονοδιάγραμμα.
Ταυτόχρονα, η συζήτηση έχει φουντώσει και για τις παρακρατήσεις, οι οποίες απορρόφησαν χρήματα αγροτών υπέρ του ΕΛΓΑ, οδηγώντας πολλούς σε μηδενικούς λογαριασμούς, ακόμη και μετά την πολυαναμενόμενη πίστωση της προκαταβολής. Οι διαβεβαιώσεις, από την πλευρά της κυβέρνησης, αναφέρουν ροή πληρωμών έως το τέλος του έτους, ωστόσο οι ημερομηνίες πιέζουν ασφυκτικά. Μάλιστα, σε πρόσφατες δημόσιες δηλώσεις επιβεβαιώθηκε ότι ο προγραμματισμός παραμένει «οριακός» και εξαρτάται από τον ρυθμό ολοκλήρωσης των ελέγχων.
178 εκατ., ενισχύσεις κτηνοτρόφων και πακέτο αποζημιώσεων
Η εβδομάδα «φορτώνεται» με οικονομικές εκκρεμότητες. Στον αρχικό προγραμματισμό αναφέρεται ότι αναμένονται:
• πληρωμές ύψους 178 εκατ. ευρώ για το Μέτρο 23,
• οι έκτακτες ενισχύσεις των κτηνοτρόφων για πανώλη και ευλογιά,
• χρηματορροές από προγράμματα αγροπεριβαλλοντικών δράσεων,
• αποζημιώσεις από τον ΕΛΓΑ ύψους περίπου 120 εκατ. ευρώ,
• η εξισωτική, εφόσον επιβεβαιωθούν οι εκκρεμότητες βοσκοτόπων.
Τα ποσά αυτά, σύμφωνα με τον επίσημο σχεδιασμό, αν όλα προχωρήσουν εντός των ορίων των προθεσμιών, μπορούν να οδηγήσουν το συνολικό μαξιλάρι πληρωμών πάνω από το 1 δισ. ευρώ πριν την αλλαγή του έτους.
Ωστόσο, εδώ βρίσκεται η ουσία: ενστάσεις δεν έχουν ακόμη ανοίξει, ενώ καθημερινά φτάνουν πληροφορίες ότι μέρος των αιτήσεων «απορρίπτεται» προσωρινά λόγω ελλιπούς τεκμηρίωσης.
Ποιοι έμειναν εκτός – και γιατί
Το αρχικό σύστημα ελέγχου έδειξε αδυναμίες. Από τα σχεδόν έξι εκατομμύρια δηλωθέντα αγροτεμάχια, σχεδόν 700.000 τέθηκαν εκτός πληρωμής, κυρίως για σφάλματα ΑΤΑΚ, μη επικαιροποιημένα στοιχεία ή καταγραφές από το δορυφορικό monitoring.
Οι βασικές κατηγορίες αποκλεισμού:
✔ αγροτεμάχια χωρίς ορθό ΑΤΑΚ,
✔ βοσκότοποι χωρίς αυτόματη ταυτοποίηση,
✔ παρατηρήσεις monitoring για «μη καλλιεργούμενες εκτάσεις»,
✔ ελλιπή παραστατικά για ζωικό κεφάλαιο.
Εδώ, η λύση έπρεπε να είναι οι ενστάσεις, αλλά χωρίς ενεργή πλατφόρμα, τα περιθώρια στενεύουν.
Η μεγάλη παγίδα: η εξισωτική απειλεί χιλιάδες
Το πρόβλημα δεν περιορίζεται στην βασική ενίσχυση. Αν ένας κτηνοτρόφος έμεινε εκτός προκαταβολής λόγω μη επαρκούς βοσκότοπου, αυτόματα δεν μπορεί να «κλειδώσει» και την επερχόμενη πληρωμή της εξισωτικής.
Έτσι, όσοι δεν εξασφαλίσουν τελικά επιλέξιμη έκταση, κινδυνεύουν να χάσουν:
• τα χρήματα της εξισωτικής για το σύνολο της έκτασης,
• αλλά και πρόσθετα συμπληρωματικά ποσά,
• ακόμη και αναδρομικά σε περίπτωση μη επιλεξιμότητας.
Το υπουργείο δίνει λύσεις μέσω «συμπληρωματικής κατανομής», αλλά οι δικαιούχοι οφείλουν να αποδείξουν με τιμολόγια γάλακτος, κρέατος και ζωοτροφών ότι κράτησαν ενεργή παραγωγική κατάσταση.
Σε κάθε άλλη περίπτωση, το ποσό που θα πιστωθεί θα είναι μειωμένο ή μηδενικό.
Και όσο όλα αυτά τρέχουν… η αγορά βαμβακιού παγώνει
Στο μέτωπο του βαμβακιού οι εξελίξεις είναι απογοητευτικές. Οι τιμές παραμένουν στα 37–38 λεπτά το κιλό, χωρίς σημάδια βελτίωσης. Σύμφωνα με διεθνή τραπεζικά δεδομένα και προβλέψεις που διακινούνται στην JP Morgan, το αμερικανικό δολάριο μπορεί να κινηθεί χαμηλότερα το 2026 ― κάτι που θα καθορίσει τα συμβόλαια εκκοκκισμένου. Όμως προς το παρόν, η εσωτερική αγορά λειτουργεί αποκλειστικά με το «καλύτερο δυνατό στη στιγμή».
Πάνω από 120.000 τόνοι παραγωγής φέρεται να έχουν ήδη κλείσει, αλλά αυτό δεν σημαίνει κέρδη. Αντιθέτως, στη Θεσσαλία όπου οι αποδόσεις υπήρξαν υψηλές, αρκετοί παραγωγοί «κλείνουν σε χαμηλά επίπεδα», απλώς για να κλείσουν οικονομικό κύκλο.
Το μεγάλο ερώτημα
Θα ολοκληρωθούν:
• οι έλεγχοι,
• οι επαληθεύσεις monitoring,
• η συμπληρωματική κατανομή,
• η εξέταση ΑΤΑΚ και ΚΑΕΚ,
• και η έναρξη ενστάσεων,
μέσα σε λιγότερο από 20 ημέρες;
Στην καλύτερη περίπτωση, θα πληρωθούν όσοι εύκολα ταυτοποιούνται.
Στη χειρότερη ― οι πληρωμές μεταφέρονται μετά το νέο έτος.
Τέτοια καθυστέρηση δεν έχει ξανασυμβεί.
Η εικόνα μπροστά
Αν δεν αποσαφηνιστούν άμεσα:
• ο χρόνος ανοίγματος ενστάσεων,
• το παράθυρο διορθώσεων,
• και οι ημερομηνίες πληρωμών,
η κρίση αυτή δεν θα περιοριστεί σε καθυστέρηση ρευστότητας.
Θα γίνει μεταφορά ζημιών στο 2026, με επιπτώσεις:
• στην ασφαλιστική κάλυψη,
• στη φορολογική δήλωση,
• στην επιλεξιμότητα επόμενων προγραμμάτων,
• στη συμμετοχή σε καθεστώτα αγροτικής ανάπτυξης.
Το συμπέρασμα είναι αυστηρό:
Όσο ο έλεγχος συνεχίζεται και ο χρόνος μειώνεται, οι δικαιούχοι κινδυνεύουν να δουν όχι απλώς μείωση ποσών, αλλά πλήρη απώλεια ενίσχυσης.
Και αυτό δεν είναι απλώς θέμα χρημάτων.
Είναι θέμα επιβίωσης στον πρωτογενή τομέα.
