Η Μάχη του Σέλτσου και η τελευταία θυσία των Σουλιωτών το 1804, που έπεσαν στον γκρεμό δίπλα από το ομώνυμο μοναστήρι στην Κοιλάδα του Αχελώου είναι ένα δεύτερο Ζάλογγο, τραγικότερο και υπέρτερο ίσως, σχετικά άγνωστο στο ευρύ κοινό. Από τους 1400 περίπου Σουλιώτες που κατέφθασαν στην Ιερά Μονή Σέλτσου στο Σέλτσο διασώθηκαν μόνο 65.
Φέτος συμπληρώνονται 210 χρόνια από τo ζοφερό εκείνο διήμερο της 22/23 Απριλίου του 1804 όταν συντελέστηκε το Ολοκαύτωμα των 1.400 περίπου Σουλιωτών και Ραδοβιζινών στο Σέλτσο της Βρεστενίτσας, σημερινές Πηγές Άρτας, ιστορική έδρα του Δήμου Γ.Καραισκάκη.
Μέχρι τότε άντεξαν την σκληρή τετράμηνη πολιορκία του Αλή Πασά πού ξεκίνησε στις αρχές του 1804, λίγες μέρες μόνο αφ’ ότου εγκατέλειψαν τις πατρογονικές τους εστίες στο Σούλι.
Για να τιμηθεί η ημέρα της θυσίας η Αδελφότητα Πηγιωτών Άρτας και ο Σύλλογος γυναικών «Η Λένω Μπότσαρη» με τη συνδρομή και του Δήμου Γ.Καραϊσκάκη πραγματοποίησαν μια λιτή εκδήλωση την Πέμπτη στον ιερό χώρο της Μονής. Πλήθος κόσμου προσήλθε για να προσκυνήσει στο Μοναστήρι της Κοιμήσεως, αλλά και να αποδώσει ελάχιστο φόρο τιμής στους Σουλιώτες που μαρτύρησαν.
Μετά τη Θεία Λειτουργία και την επιμνημόσυνη δέηση, έγινε ρίψη στεφάνων στο όπισθεν της μονής φοβερό βάραθρο της Γκούρας τον «Πέτακα» όπου έπεσαν τα 250 και πλέον γυναικόπαιδα των Σουλιωτών.
Η Ιερά Μονή Σέλτσου όπως και η Μονή Μεγαλόχαρης περιλαμβάνονται στο έργο που ολοκλήρωσε η Περιφέρεια Ηπείρου «Δράσεις προβολής των αρχαιολογικών, ιστορικών και βυζαντινών μνημείων της Περιφέρειας Ηπείρου».
Με αφορμή την παρουσίαση του έργου και την συμπλήρωση 210 χρόνων από την θυσία ο αντιπεριφερειάρχης Άρτας Βασίλης Ψαθάς δήλωσε ότι «με όραμα και ισχυρή θέληση, αυτός ο τόπος, τόσο πλούσιος σε ιστορία και θρησκευτικό συναίσθημα, μπορεί να καταστεί πόλος έλξης και να αναπτυχθεί, διατηρώντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του και την φυσική ομορφιά του.
»Και αυτό πράττουμε, μέσα από τούτη τη νέα βίντεο art έκδοση της περιφερειακής ενότητας Άρτας. Αυτή η προσπάθεια αποτελεί συνέχεια των ενεργειών που ξεκινήσαμε πριν τρία χρόνια και που αποσκοπούν στην καλύτερη δυνατή γνωριμία όλων μας με τον ανεξερεύνητο και μοναδικό φυσικό, ιστορικό και πολιτισμικό πλούτο της περιοχής μας».
Τέλος τόνισε ότι η «Μάχη του Σέλτσου και η θυσία των Σουλιωτών είναι ένα δεύτερο Ζάλογγο, τραγικότερο και σχετικά άγνωστο στο ευρύ κοινό. Προσκυνούμε και αποδίδουμε φόρο τιμής σε αυτούς που αγωνίστηκαν για την δικιά μας ελευθερία».
Ο δήμαρχος «Γ.Καραϊσκάκη», Δημήτρης Γαλλίκας, δήλωσε: «Πάλι μας σμίγουν σήμερα στον ιερό αυτό τόπο οι νεκροί και οι λίγοι ηρωικοί διασωθέντες της μάχης του Σέλτσου του Απριλίου 1804. Μας έχουν φέρει εδώ ψηλά, όχι με μόνο με όρους υψομέτρου ούτε καν με όρους δόξας αλλά με όρους αρετής. Γιατί όπως είπε ο Κικέρων, η δόξα είναι μια απλή σκιά που ακολουθεί την αρετή. Αρετή είναι να επιλέγεις το σωστό στην κάθε στιγμή και να το πράττεις. Κι έρχονται στιγμές που η επιλογή είναι πολύ σκληρή –όπως ήταν πράγματι για τους έγκλειστους στο Σέλτσο Σουλιώτες. Μπροστά η άβυσσος. Πίσω ο αμείλικτος εχθρός. Μπροστά ο θάνατος. Πίσω μια άτιμη συνθηκολόγηση. Κι η απόφαση παίρνεται σε μια στιγμή. Παίρνεται με την καρδιά. Όχι μόνο γιατί δεν υπάρχει χρόνος να παρέμβει η λογική, αλλά γιατί ήρωας δεν γίνεσαι με τη λογική: με την καρδιά γίνεσαι».
Ο Πρόεδρος της Αδελφότητας Πηγιωτών Άρτας Χρήστος Β. Καπερώνης πρότεινε η 24η Απριλίου να καθιερωθεί ως «’Ημέρα Θυσίας Σέλτσου» με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου του Δήμου Γ.Καραϊσκάκη. Το Σέλτσο δεν είναι ένα ακόμη μοναστήρι αλλά ένα νέο «υπέρτερο Ζάλογγο», τόνισε.
Η ιστορία της Μονής Σέλτσου
Όταν με την συνθήκη της 12ης Δεκεμβρίου του 1803, το Σούλι παραδόθηκε στον Αλή Πασά, οι Σουλιώτες άρχισαν να εγκαταλείπουν τον τόπο τους, για να μην παραδοθούν στους Τούρκους. Με αρχηγούς τον Κίτσο και Νότη Μπότσαρη, 1.148 Σουλιώτες τα Χριστούγεννα του 1803 έφτασαν στην Μονή του Σέλτσου, όπου λόγω της τοποθεσίας αποτελούσε ένα φυσικό οχυρό. Είκοσι ημέρες αργότερα στις 12 Γενάρη του 1804, άρχισε η στενή πολιορκία τους από 8000 στρατιώτες του Αλή Πασά. Με σοβαρές απώλειες στο εχθρικό στράτευμα, οι Σουλιώτες κατάφεραν να τους αποκρούσουν.
Όλο το χειμώνα έμειναν αποκλεισμένοι στο Σέλτσο, με λιγοστά τρόφιμα και πολεμοφόδια που τους προμήθευαν κρυφά, οι κάτοικοι των γύρω περιοχών του Λιάσκοβου και της Βρεστένιτσας.
Στις 20 Απριλίου, έπειτα από τετράμηνη πολιορκία, οι Τούρκοι αφού εξουδετέρωσαν την αντίσταση στα φυλάκια μπήκαν στο Μοναστήρι. Άλλοι σφαγιάστηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν, ενώ 250 γυναικόπαιδα για να μην πέσουν στα χεριά των εχθρών έστησαν ένα νέο μεγαλύτερο Ζάλογγο. Ο Νότης Μπότσαρης αιχμαλωτίστηκε τραυματισμένος, ενώ ο Κίτσος μαζί με τον 13χρονο Μάρκο και 10 σουλιώτες γλίτωσαν της σφαγής μέσα σε μια σπηλιά.
Σύμφωνα με την ιστορική έρευνα το κτηριακό συγκρότημα της Μονής αρχικά κτίστηκε τον 10ο αιώνα και καταστράφηκε από μεγάλο σεισμό στις αρχές του 15ου, για να ανεγερθεί εκ νέου το 1697.
Σήμερα σώζεται το καθολικό της Μονής που είναι λιθόκτιστο, Αθωνικού τύπου και τριγύρω βρίσκονται ερείπια από τα κελιά. Το εσωτερικό του ναού έχει εξαιρετικές αγιογραφίες και τοιχογραφίες, ενώ αποτελεί το μοναδικό ενυπόγραφο έργο του ιερέα Νικόλαου από την Άρτα. Εντυπωσιακό είναι και ξυλόγλυπτο τέμπλο με το χρυσό επίχρισμα, τις σημαντικές εικόνες , το φυτικό και ζωικό διάκοσμο σε φόντο κυανέρυθρο.
){kind=link}