Οι Συμιακοί αγκαλιάζουν ευλαβικά μ’ όλα τα φύλλα της καρδιάς τους τον Πανορμίτη. Τον αγαπούν πολύ, τον αισθάνονται τόσο δίπλα τους που έχουν αποκτήσει και μια γλυκιά “θρασύτητα” μαζί του. “Τόλμησαν” με το νησιώτικο κέφι τους, το οποίο προκύπτει αναμφίβολα από τη σιγουριά και την ασφάλεια που τους προσφέρει ο προστάτης και πολιούχος τους, ο Αρχιστράτηγος, να τον χαρακτηρίσουν “κλέφτη”. Ναι, τον Αρχάγγελο Μιχαήλ!
Μην σας προξενεί εντύπωση. Δεν πρόκειται για ασέβεια. Δείγμα πίστης είναι κι αυτό κι εκφράζεται με μια καλοσυνάτη αθωότητα υποκλινόμενη στο μεγαλείο των θαυμάτων και της δύναμης του Αρχαγγέλου!
Οι Συμιακοί αναφέρονται στα τάματα των απανταχού πιστών προς την Ιερά Μονή του Αρχαγγέλου Μιχαήλ στον Πάνορμο. “Πρέπει να το αποδώσεις το τάμα σου”, συμβουλεύουν και επισημαίνουν: “Μην το αμελείς! Ο Πανορμίτης είναι “κλέφτης”… Θα βρει τον τρόπο και θα το πάρει μόνος του το τάμα”. Τέτοια είναι η οικειότητα που έχουν αποκτήσει μαζί του… Κάποιοι απ’ αυτούς, οι ψαράδες του νησιού έχουν μάθει πια και παραδίδουν τα τάματα που στέλνουν μόνοι τους οι πιστοί -μέσω θαλάσσης- απ’ όλο τον πλανήτη. Ψαρεύουν μπουκαλιά και δοχεία και τα παραδίδουν στην Ιερά Μονή του Πανορμίτη! 
Τα δημιουργήματα της συμαϊκής λαϊκής μούσας καθρεφτίζουν ξεκάθαρα τα συναισθήματα των Συμιακών για τον πολιούχο τους.
Νιώθουν τρυφερή στοργή κι απόλυτη εμπιστοσύνη για τη δική του ανταπόκριση. Τον αισθάνονται δικό τους, συγγενή τους, πατριώτη τους. Γι΄ αυτό και οι επικλήσεις τους:
“Ω Παερμιώτη Συμιακέ”, “Παερμιωτάκιμ μου χρουσό”
Παρέλαβαν από τους Χριστιανούς της Μικράς Ασίας την τιμητική προσκύνηση και τον ευλαβικό σεβασμό προς τον Αρχάγγελο Μιχαήλ, αλλά η ψυχή τους φίλτραρε κατά το δοκούν το πρόσωπο του Ταξιάρχη. Στο θέλημα αυτής της ζωηρής ψυχής ταίριαζαν άλλα “χρώματα”.
Τον ταύτισαν με φορέα της χαράς και φρουρό της ευτυχίας! Τον αποσυνέδεσαν από την έννοια του ψυχαγωγού, παρόλο που ο Αρχάγγελος Μιχαήλ -στις μονές και στα ξωκλήσια του στη Σύμη- εικονίζεται να πατάει σ’ ένα άπνοο σώμα, του οποίου την ψυχή ανυψώνει με τ’ αριστερό του χέρι για να τη μεταφέρει στον Θεό. Ο Συμιακός γνωρίζει ότι ο Αρχάγγελος, χαρακτηρίζεται ψυχοπομπός, μα αρνείται πεισματικά να δεχθεί τη σχέση του πολιούχου του με το θάνατο. Πείσμα βαθύ είναι αυτό! Είναι ανυποχώρητος στη θέση του ότι ο Ταξιάρχης συνδέεται πάντοτε με τη ζωή και μόνο μ’ αυτήν. Γι’ αυτό κι αποδίδει το θάνατο στην απουσία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ του Πανορμίτη:
“Ο Παερνιώτης έλειπε κι η Παναγιά εκοιμάτο, Κι εβάλα το κορμάκι σου στην πλάκαν αποκάτω”
Η Σύμη περιέχεται μέσα στον ευρύτερο κόλπο της Δωρίδας, στα ΝΔ παράλια της Μ. Ασίας -σαν προέκτασή της-, κι ανέκαθεν συνδέονταν οι δυο πλευρές ως ένας ενιαίος χώρος, οικονομικός και πολιτισμικός. Με την καρσινή της μικρασιατική παραλιακή ζώνη, τα Πέρα, υπήρχαν εμπορικές ανταλλαγές υλικών αγαθών και πολιτιστικές αλληλεπιδράσεις .
Με “βάρκα” αυτή την τακτική επικοινωνία με τη Μ. Ασία, ταξίδεψαν οι “άγγελοι” στη Σύμη. Οι νησιώτες ενστερνίστηκαν τον μεγάλο σεβασμό των χριστιανών Μικρασιατών προς τους αγγέλους κι ειδικότερα προς τον Αρχάγγελο Μιχαήλ. Εγινε για τους θαλασσινούς της Σύμης ο άμεσος κι αποτελεσματικός προστάτης τους απέναντι στους κινδύνους της θάλασσας και της στεριάς, ο φερέγγυος μεσολαβητής τους προς τον Θεό για την ικανοποίηση των αιτημάτων τους, ο άγγελος ο φύλακάς τους! 
Ετσι, προέκυψαν κι οι εννέα ναοί προς τιμήν του (2 μόνες και 7 ξωκλήσια). Οι Συμιακοί του αφιέρωσαν τόσους ναούς όσα και τα τάγματα των αγγέλων. Αυτά είναι οι Άγγελοι, οι Αρχάγγελοι, οι Θρόνοι, οι Δυνάμεις, οι Αρχές, οι Κυριότητες, οι Εξουσίες, τα Χερουβίμ και τα Σεραφείμ.
Οι μονές είναι η Σταυροπηγιακή Μονή του Αρχαγγέλου Μιχαήλ του Ρουκουνιώτη κι η Ιερά Μονή του Αρχαγγέλου Μιχαήλ του Πανορμίτη και τα ξωκλήσια: ο Αυλακιώτης, ο Θαρρινός, ο Καϊλλιώτης, ο Κουρκουνιώτης, ο Κοκκιμίδης, ο Μιχαήλης του Nιβορειού, ο Περιβλιώτης.
Ξεχωρίζει βέβαια – και για την τοποθεσία της- η Μονή του Πανορμίτη, στην οποία τελείται και το μυστήριο της βάπτισης. Μάλιστα, πολλοί είναι αυτοί που θέλουν για… νονό του παιδιού τους τον ίδιο τον Αρχάγγελο Μιχαήλ. Σε αυτήν την περίπτωση ο ηγούμενος της Μονής ή ο ιερέας που θα τελέσει το μυστήριο της βάπτισης παίρνει από το ιερό μια εικόνα του Αρχαγγέλου και δένει επάνω της την άκρη μιας μακριάς άσπρης κορδέλας, στερεώνει την άλλη της άκρη στην κολυμβήθρα και δίνει την εικόνα σ’ ένα αγόρι να την κρατήσει. Επειτα του ζητά να σταθεί πλάι στους αναδόχους. Ετσι, γίνεται κι ο Πανορμίτης γίνεται συνανάδοχος και παίρνει υπό την προστασία του το νεοφώτιστο παιδί. 
Η λαϊκή παράδοση συνδέει την ίδρυση της Μονής του Πανορμίτη με την ευλάβεια του συμιακού λαού. Μια θεοσεβούμενη γυναίκα, η Μαριώ του Πρωτενιού, βρήκε σκάβοντας το χωράφι της στον Πάνορμο ένα μικρό εικόνισμα του Μιχαήλ του Πανορμίτη στη ρίζα ενός σχίνου. Τη μετέφερε στο σπίτι της και την τοποθέτησε ανάμεσα στα άλλα εικονίσματά της. Την επόμενη όμως η εικόνα έλειπε από τη θέση της. Πήγε πάλι η Μαριώ στον Πάνορμο και βρήκε το εικόνισμα στο ίδιο σημείο. Το ξαναπήρε μαζί της, αλλά για μια ακόμα φορά ο Αρχάγγελος Μιχαήλ “δραπέτευσε” από το σπίτι της. Ομως, εμφανίστηκε στον ύπνο της γυναίκας και της εξέφρασε την επιθυμία του να μείνει στον Πάνορμο. Η Μαριώ συμβουλεύτηκε τον πνευματικό της κι εκείνος της είπε να κτίσει ένα εκκλησάκι στον τόπο όπου βρήκε το εικόνισμα.
){kind=link}