Χριστός: Έκατσε να γράψει, αλλά μια κουβέντα είναι να γράψεις για την αλήθεια. Ο κτιστός και μικρός άνθρωπος να μιλήσει για την άκτιστη και άπειρη αλήθεια! Για ν’ ανέβεις χωρίς δρόμο ψηλά στο βουνό, πρέπει να σε ανέβάσει εκεί κάποιος.
Έτσι κι εδώ. Το άγιο Πνεύμα τον οδήγησε στην αλήθεια. Τον φώτισε να δεί ξάστερα, τι υπάρχει κάτω από τα λόγια και τα γεγονότα της Γραφής για το Χριστό. Και σαν γνήσιος φορέας της παράδοσης, ζούσε κάτι το συγκλονιστικό. Κι αυτό ήτανε ότι ο άνθρωπος στην Εκκλησία σώζεται ολόκληρος, σώμα και ψυχή (ή νούς). Αφού, λοιπόν, σώζεται ολόκληρος, δεν μπορεί παρά να προσλαμβάνεται ολόκληρος και κατά την ενανθρώπηση. Ο,τι δεν προσλαμβάνεται, δε σώζεται. Το ’λεγε και το ξανάλεγε ο Γρηγόριος αποφθεγματικά:
-Το απρόσληπτον και εθεράπευτον, αδελφοί. Ο άνθρωπος έπεσε με τον προπάτορά του Αδάμ. Άφησε με τη θέλησή του, με το νού του, το Θεό και στράφηκε στο μηδέν, στην αμαρτία. Ο Θεός όμως τον αγαπάει τόσο πολύ, που το δεύτερο πρόσωπο της αγίας Τριάδας, ο Υιός και Λόγος, ενανθρωπίζεται.
Γίνεται άνθρωπος. Αυτό σημαίνει ότι ο Λόγος προσλαμβάνει ολόκληρη την ανθρώπινη ύπαρξη, ενώνεται μ’ αυτήν κι έτσι τη θεώνει, τη σώζει. Μην ακούτε τις ανοησίες του Απολιναρίου. Σκεφτήτε τούτο μόνο. Ότι ο Αδάμ αμάρτησε με το νού. Στο νού όμως βρίσκεται κυρίως η εικόνα του Θεού και αυτήν αμάυρωσε.
Αν, λοιπόν ο θείος Λόγος δεν προσέλαβε το νού, τότε η ενανθρώπησή του απέτυχε. Γιατί; Διότι δεν θα είχε στη περίπτωση αυτή αποκαταστήσει την αμαυρωμένη και αρρωστημένη του εικόνα, που βρίσκεται στο νού. Καταλαβαίνετε…. το σχέδιο του Θεού για τη σωτηρία του ανθρώπου τινάζεται στον αέρα!
Γινόμαστε χειρότεροι και από τους ειδωλολάτρες…. Γι’ αυτό να μην ξεχνάτε τούτο: σώζεται ο,τι προσλαμβάνεται από το Χριστό. Αυτό που δεν προσλαμβάνεται μένει αθεράπευτο, δηλαδή μένει στην αμαρτία, στον πνευματικό θάνατο.
Έγραφε, θεολογούσε και όσο γινόταν εξηγούσε με παραδείγματα. Δεν ήτανε όμως και πολύ εύκολο. Τα παραδείγματα είναι από τον άνθρωπο και τον κτιστό κόσμο. Η αλήθεια είναι θεία και άκτιστη.
Απλώς με τα παραδείγματα ήθελε να βοηθήσει να καταλάβουνε ότι, όπως εδώ στον κόσμο συμβαίνει τούτο ή εκείνο, έτσι και στην αλήθεια, που είναι κάτι το τελείως άλλο από μας, συμβαίνει εκείνο που τους έλεγε. Και τους τα λέει βάσει της Γραφής και της Παράδοσης, δηλαδή της αποκάλυψης. Μόνο που χρειάζεται να αναζητεί κάτω από τα γράμματα της Γραφής το κρυμμένο βάθος της αλήθειας. Όλα, όσα χρειάζεται να μαθαίνουμε κάθε φορά για την αλήθεια, δεν είναι αναλυτικά γραμμένα στη Γραφή. Είναι όμως εκεί τα γενικά. Και μείς, καθοδηγούμενοι από το άγιο Πνεύμα, καντανούμε κάθε φορά κάποια λεπτομέρεια του γενικού.
Εδώ επαναλάμβανε ο Γρηγόριος εκείνο που συνέβαινε με τον άγιο Ιγνάτιο το Θεοφόρο, στις αρχές του Β΄ αιώνα. Οι προσκολλημένοι στο γράμμα της Γραφής αντιδρούσανε συχνά σ’ αυτά που δίδασκε ο Ιγνάτιος και διαμαρτύρονταν:
-Αυτά που μας γράφεις δεν τα πιστεύουμε, του λέγανε, γιατί δεν τα βρίσκουμε στο Ευαγγέλιο. Τότε ο θεόπνευστος γερο-επίσκοπος Ιγνάτιος τους απήντησε:
-Μα τι μου λέτε; Εγώ Ευαγγέλιο έχω μέσα μου τον ίδιο το Χριστό κι έτσι διδάσκω αυτά που ακούτε.
Τους εξηγούσε δηλαδή ο Ιγνάτιος ότι εκείνοι, επειδή δε ζούνε τόσο βαθιά το Χριστό, δεν κατανοούνε ότι: όσα τους δίδασκε είναι σύμφωνα με τη διδασκαλία του Χριστού, αφού αυτός τον φώτιζε να διδάσκει.
Σε άλλη περίπτωση τα ίδια απαντούσε και ο Γρηγόριος, που τον κατηγορούσαν για καινοτομίες, ότι αυτά που λέει για το άγιο Πνεύμα δεν υπάρχουνε στη Γραφή. Τους εξηγούσε μάλιστα ότι:
-Αν προσέξετε, αυτά που εγώ σας λέω είναι σύμφωνα με τη Γραφή, δεν ανατρέπουνε τίποτα της Γραφής, γιατί απλά είναι το βάθος, το «απόθετον κάλλος», του γράμματος της Γραφής.
Όμως, μη παρασυρθεί κανείς από τη διδασκαλία τούτη. Και μη νομίσει ότι ο καθένας μπορεί να θεολογεί όπως ο Ιγνάτιος και ο Γρηγόριος. Ή ότι μπορεί να διδάσκει κακόδοξα και μετά να ισχυρίζεται ότι αυτά είναι το βάθος του γράμματος, όπου έφτασε με το φωτισμό του αγίου Πνεύματος. Αντίθετα, όσα διδάσκουνε οι κακόδοξοι όχι μόνο δε συμφωνούν με τη Γραφή, αλλά και ανατρέπουν μικρό ή μεγάλο μέρος της Γραφής.
Και τώρα για τους απολιναριστές προσπαθούσε να εξηγήσει το πως υπάρχουν συγχρόνως και η θεία και η αθρώπινη φύση. Εξηγούσε λοιπόν, ότι έγινε ένωση, έγινε «σύγκρασις»πραγματική των δύο φύσεων.
Έτσι στο ένα πρόσωπο, στη μια υπόσταση του Χριστού, έχουμε δύο φύσεις. Η ανθρώπινη ενώθηκε με τη θεία κι έτσι θεώθηκε. Γι’ αυτό και μείς θεωνόμαστε και σωζόμαστε, όταν κοινωνούμε από το σώμα και το αίμα του Χριστού στη θεία Ευχαριστία.
Ο πληγωμένος Αετός (Γρηγόριος ο Θεολόγος)
(αφηγηματική Βιογραφία), (σελ.332-334)
Στυλιανού Γ. Παπαδοπούλου Καθηγητή Πανεπιστημίου
Έκδοση Δ΄, Αποστολική διακονία