Του Αγίου Θεοφάνους του Εγκλείστου
Στα σοβαρά ετοιμάζεσθε ν’ αναχωρήσετε; Δεν το πιστεύω, θα υποφέρετε, νομίζω, λίγο και μετά θα σηκωθείτε υγιής.
Θα έλθει φυσικά και για μας η ώρα του θανάτου. Ο θάνατος δεν είναι κάτι που μπορεί κανείς ν’ αποφύγει. Άλλος χθες, άλλος σήμερα, άλλος αύριο, όλοι αναχωρούμε για την αιώνια ζωή. Σημασία δεν έχει το πότε, αλλά το πώς φεύγει κανείς. Ετοιμασθήκατε καθόλου;
Αλλιώς κανείς αντικρίζει τον θάνατο από μακρυά και αλλιώς από κοντά. Ο υγιής και ακμαίος δυσκολεύεται να εννοήσει των εαυτό του στα πρόθυρα της άλλης ζωής. Ο θάνατος είναι μεγάλο μυστήριο για όλους. Φωτίζεται αρκετά με την πίστη στον Χριστό, παραμένει όμως βασικά σαν μυστήριο. Δεν υπάρχει λόγος να θλιβόμαστε με ανώφελους φόβους. Ο ίδιος ο Κύριος πέθανε (κατά την ανθρωπινή Του φύση) και πέρασε τω κατώφλι του θανάτου. Έτσι έκανε ευκολότερη την διάβαση αυτή για μας. Βαδίζοντας κι εμείς στα ίχνη Του ας μη φοβηθούμε, διότι μαζί Του θα βρεθούμε στην αιώνια μακαριότητα».
«Ου ώρες ζωής του καθενός είναι μετρημένες. Μακάριος εκείνος που διαρκώς περιμένει την ώρα του θανάτου και καθημερινά ετοιμάζεται.
Ποιος είναι ικανός να πει: «Εάν γάρ και πορευθώ εν μέσω σκιάς θανάτου, ου φοβηθήσομαι κακά, ότι σύ μετ.’ εμού ει»; (Ψαλμ. 22, 4). Εκείνος που στην ζωή του κοπίασε και κοπιάζει να ευαρεστήσει τον Κύριο. Γι’ αυτόν ο θάνατος είναι μια μετάβαση σε άλλη περιοχή γεμάτη παρηγοριά. Εκεί θα μπορεί να ψάλλει: «Κύριε, κατά το πλήθος των οδυνών μου εν τη καρδία μου, αι παρακλήσεις σου εύφραναν την ψυχήν μου» (Ψαλμ. 93, 19).
Βέβαια το πλησίασμα του θανάτου ίσως δημιουργεί κάποιο φόβο. Ας έχετε όμως θάρρος. Ο Κύριος νίκησε τον θάνατο. Αυτός θ’ αναδείξει νικητή και κάθε πιστό.
Ο εχθρός θα κάνει την τελευταία επίθεση του. Ο πιστός που ετοιμάσθηκε, δεν θα δειλιάσει, αλλά θα παραδώσει τον εαυτό του στον Κύριο. Άγγελοι θα πλησιάσουν και θ’ απομακρύνουν κάθε δαιμονική επήρεια. Δεν βαδίζουμε προς το άγνωστο και η ελπίδα μας δεν θα μας πλανέψει.
Εάν πραγματικά ήλθε η ώρα ν’ αναχωρήσετε και εάν αξιωθείτε να εισέλθετε στην βασιλεία των ουρανών, προσευχηθείτε και για μας να μας χαρίσει ο Κύριος μετάνοια και διόρθωση. Η ευλογία του Θεού μαζί σας».
«Βαθειά θλίψη επικρατεί όταν κάποιος πεθαίνει. Αλλά τί είναι ο θάνατος; Είναι η μετάβαση από την μια μορφή ζωής στην άλλη, όπως το πέρασμα από το ένα δωμάτιο στο άλλο. Η Άννα σας λοιπόν ζει. Ζει σε μια άλλη κατάσταση. Θυμάται τον αγαπητό της Ν., τα παιδιά της και τους υπολοίπους συγγενείς. Τους βλέπει και θλίβεται με τον πόνο τους.
Θα είχε νόημα η μεγάλη θλίψη, εάν αντιμετώπιζε τον θάνατο ανέτοιμη. Εφ’ όσον όμως κοινωνούσε και εξαγνιζόταν με την εξομολόγηση, θα ζει τώρα την μακάρια ζωή. Και αν δεν κατόρθωσε να κοινωνήσει στο τέλος της επιγείου ζωής, και αυτό μη σας στενοχωρεί, θυμηθείτε τις συχνές προηγούμενες θ. Μεταλήψεις. Παρηγορηθείτε με την σκέψη ότι αμείβεται τώρα, γιατί ήταν ένα πιστό τέκνο της Εκκλησίας, του άφθαρτου αυτού σώματος του Χρίστου».
«Δεν θλίβομαι για τους νεκρούς όταν είμαι βαθειά πεπεισμένος ότι σώθηκαν και βρίσκονται κοντά στον Θεό. Γιατί να λυπάμαι όταν αυτοί χαίρονται; Εάν αυτοί μας βλέπουν, (και ασφαλώς μας βλέπουν), δεν θα τους είναι δυσάρεστα τα δάκρυα μας;
Θα πω καλύτερα κλαίμε για τον εαυτό μας, επειδή τους χάσαμε. Και αυτό δεν είναι σωστό. Διότι δεν παύουν να είναι κοντά μας και να μας ευεργετούν, όχι βέβαια ορατά. Τώρα μάλιστα είναι ακόμα περισσότερο κοντά μας, διότι σαν άϋλες υπάρξεις δεν περιορίζονται από τον χώρο.
Φιλοσοφώντας έτσι την υπόθεση του θανάτου δεν κλαίω και δεν θρηνώ για τους νεκρούς που βρίσκονται στον ουρανό».
«Το περιβάλλον σας βοηθά να σκέπτεστε την αιωνιότητα, που αρχίζει με το τέλος της επιγείου ζωής. Μπορείτε όμως και οπουδήποτε άλλου ν’ ασχολείσθε με την πνευματική αυτή εργασία. Ενώστε τον νου και την καρδιά με την ενθύμηση της αιωνιότητας και με το πρίσμα της να βλέπετε κάθε εφήμερο γεγονός.
Η εμπιστοσύνη στον Θεό αποτελεί σημαντικό παράγοντα στην πνευματική ζωή. Είναι αποτέλεσμα μιας βαθειάς πίστεως στην πρόνοια και στην αγάπη Του.
Αληθινή ζωή δεν είναι αυτή που ζούμε εδώ στην γη, αλλά εκείνη που θα ζήσουμε στον ουρανό. Εάν αυτή εδώ ήταν η αληθινή ζωή, τότε δεν θα πεθαίναμε. Εδώ στην γη προετοιμαζόμαστε για τον ουρανό, όπου δεν θα υπάρχει η κοσμική τάξη των πραγμάτων, αλλά η αγγελική »
«Με ρωτάτε, πως να μνημονεύετε τους γονείς σας που πέθαναν αιρετικοί. Στην ατομική σας προσευχή να τους μνημονεύετε αναθέτοντας τους στο απέραντο έλεος του Θεού. Στον ναό όμως μην τους μνημονεύετε. Η Εκκλησία προσεύχεται για την σωτηρία των τέκνων της και την επιστροφή των πλανεμένων. Είναι ο ζωντανός κρίκος όλων των πιστών (ζώντων και νεκρών), που αποτελούν ένα σώμα με κεφαλή τον Χριστό. Οι άπιστοι (ζώντες και νεκροί) δεν συμμετέχουν σ’ αυτό το σώμα.
Όσοι πεθαίνουν αιρετικοί, μοιάζουν μ’ όσους αυτοκτονούν. Η Εκκλησία δεν προσεύχεται γι’ αυτούς, διότι πεθαίνουν με θανάσιμο αμάρτημα. Είναι πικρές για σας οι αλήθειες αυτές. Μπορείτε όμως να ελπίζετε στο απεριόριστο έλεος του Θεού και να το επικαλείσθε στις ατομικές σας προσευχές.
Οι ψυχές των αμετανόητων νεκρών περνούν από την μερική κρίση κατά την οποία καθορίζεται η μελλοντική τιμωρία, που θα έχουν μετά την τελική κρίση. Μέχρι τότε περιμένουν την φοβερή εκείνη ώρα με την πρόγευση τής αιωνίου κολάσεως».
«Επιτρέψτε μου να σας θέσω ένα πρόβλημα, για να το λύσετε: Ποιά είναι η καλή απολογία που πρέπει να δώσουμε ενώπιον του φοβερού βήματος του Κριτού κατά την δευτέρα παρουσία;
Όταν το λύσετε γράψτε μου. Δεν σας ορίζω χρόνο, έστω κι όν σ’ όλη σας την ζωή αναζητάτε την λύση. Μόνο μην αφήσετε ποτέ ούτε μια ημέρα να περάσει χωρίς να το σκεφτείτε. Κι αν αυτό είναι λίγο, τότε μην αφήσετε ούτε μία ώρα χωρίς να σκεφτείτε το πρόβλημα που σας θέτω».
