ΑΓΙΟΙ ΠΡΟΣΤΑΤΕΣ: Όλοι οι Άγιοι είναι ευσπλαχνικοί απέναντι των ανθρώπων. Ωστόσο, μέσα από τη μακρόχρονη παράδοση μας, ο λαός έχει χαρακτηρίσει κάποιους Αγίους Προστάτες υπέρ κάποιων ανθρώπων ή παθήσεων.
Ας δούμε, όμως ποιοι είναι οι Ορθόδοξοι Άγιοι Προστάτες για την εγκυμοσύνη, τον τοκετό, τα παιδιά και τις μητέρες.
Παναγία – Μαρία η Θεομήτωρ. Η λατρεία της Παναγίας είναι βαθιά ριζωμένη στην πίστη μας. Η Παναγία – Μαρία ως μητέρα του Θεανθρώπου δεν θα μπορούσε να μην προστατεύει την κάθε μητέρα, αλλά και τις γυναίκες που θέλουν να αποκτήσουν παιδί, οι οποίες πρώτα σε αυτήν απευθύνονται.
Παναγία η Ελεούσα, για τις «λεχούσες» – λεχώνες, ώστε να σταθούν και πάλι όρθιες.
Παναγία η γαλακτοτροφούσα, για να έχουν οι μητέρες γάλα.
Παναγία η βρεφοκρατούσα, για να κρατήσουν όλες οι γυναίκες μωρά στα χέρια τους.
Άγιος Αιμιλιανός, για τα προβλήματα ομιλίας Έζησε την εποχή του Ιουλιανού του Παραβάτη (4ος αιώνας μ.Χ.). Καταγόταν από το Ροδόστολο της Θράκης και ήταν δούλος ενός Εθνικού. Κυριευμένος από την ένθερμη πίστη του, μπήκε σε έναν ειδωλολατρικό ναό και κατέστρεψε τα αγάλματα. Για την πράξη του αυτή καταδικάσθηκε σε θάνατο στην πυρά. Λόγω ονόματος, ο Άγιος έχει συνδεθεί με τη ομιλία και ως εκ τούτου με τα προβλήματα ομιλίας των παιδιών (εορτάζει 18 Ιουλίου).
Άγιος Ακίνδυνος, για κάθε κίνδυνο. Έζησε στην Περσία επί εποχής Μεγάλου Κωνσταντίνου, όπου μαζί με τον Πηγάσιο και τον Ανεμπόδιστο δίδασκαν τον Χριστιανισμό στους Πέρσες. Συνελήφθησαν από τον ηγεμόνα Σαβώριο, τους έριξαν στην θάλασσα μέσα σε ένα σάκο από όπου βγήκαν σώοι και το γεγονός προκάλεσε τον προσηλυτισμό του συγκλητικού Ελπιδοφόρου και άλλων. Τελικά τους έκαψαν σε καμίνι, μαζί με άλλους πιστούς και η μνήμη των τεσσάρων, μαζί με του Αφθονίου, ο οποίος επίσης προσηλυτίσθηκε, γιορτάζεται την ίδια ημέρα (2 Νοεμβρίου). Ο Αγιος Ακίνδυνος πιστεύεται ότι προφυλάσσει τα παιδιά από κινδύνους.
Αμως ο Προφήτης, και το αμόνι ο πατέρας του Προφήτη Ησαΐα, Προφήτης και εκείνος, κήρυξε επί 50 χρόνια καταγγέλλοντας τους Ιουδαίους για την λατρεία των χρυσών μόσχων. Τον τραυμάτισε θανάσιμα χτυπώντας τον με ρόπαλο στο κεφάλι, ο γιος του ιερέα των ειδωλολατρών, Αμεσίας. Στη Ρόδο τον αποκαλούσαν Αι- Αμόνι και τον επικαλούνταν για το δυνάμωμα των ασθενικών παιδιών, από συνήχηση με το αμόνι του σιδερά (εορτάζει 15 Ιουνίου).
Άγιος Βλάσιος ο Ιερομάρτυρας, για τα ψαροκόκαλα. Ήταν Επίσκοπος Σεβαστείας τον 4ο αιώνα. Ο Άγιος Βλάσιος θεωρείται θεραπευτής των ασθενειών που σχετίζονται με το λαιμό εξ αιτίας του τρόπου που θανατώθηκε αλλά και επειδή, σύμφωνα με την παράδοση, είχε σώσει ένα παιδί που κόντευε να πνιγεί από ψαροκόκαλο που είχε σφηνωθεί στο λαρύγγι του. Ο Άγιος έκανε το σημείο του Σταυρού πάνω στο λαιμό του παιδιού και αμέσως το κόκαλο βγήκε, γι αυτό και στην ημέρα της εορτής του, όσοι έχουν πρόβλημα στον λάρυγγα σταυρώνονται με δυο κεριά σε σχήμα «Χ» (εορτάζει 15 Ιουνίου).
Γεώργιος ο Κουδουνάς. Συχνά οι μητέρες των άρρωστων παιδιών, ζητούν την συνδρομή του Αγίου Γεωργίου. Στην Μάνδρα της Ξάνθης μάλιστα, όπου υπάρχει η θαυματουργή εικόνα του Αγίου Γεωργίου του Κουδουνά, δίνουν στο άρρωστο παιδί ένα κουδουνάκι από αυτά που κρέμονται στην εικόνα, ώσπου να γίνει καλά (εορτάζει 23 Απριλίου).
Αγία Δόμνα, για τις ετοιμόγεννες και τις μαμές.Έζησε στα τέλη του 3ου με αρχές του 4ου αιώνα και ήταν ιέρεια στο ναό του Δωδεκαθέου, στο παλάτι του Μαξιμιανού στη Νικομήδεια. Όταν έγινε Χριστιανή, έκανε φιλανθρωπίες μοιράζοντας στους φτωχούς πράγματα από το παλάτι. Η Αγία συνδέεται με την απόκτηση παιδιών αλλά και με τον, χωρίς επιπλοκές, τοκετό. Η Αγία Δόμνα θεωρείται μαμή, προστατεύει τις ετοιμόγεννες αλλά και τις μαίες (εορτάζει 28 Δεκεμβρίου).
Αγία Δομνίκη, και η ημέρα της μαμής. Στην ανατολική Ρουμελία παλιότερα, αλλά και στη Μακεδονία, στο όνομα της Αγίας, τιμούσαν, ιδιαίτερα οι γυναίκες, ένα από τα σημαντικότερα πρόσωπα το χωριού. Η Αγία συνδέεται με την απόκτηση παιδιών αλλά και με τον χωρίς επιπλοκές τοκετό. Ακόμα και σήμερα η ημέρα της εορτής (8 Ιανουαρίου) αναφέρεται ως «μέρα της μαμής» ή «της μπάμπως η μέρα»! Σήμερα, καθώς έχει χάσει την πρωταρχικής της σημασία, εορτάζεται κυρίως ως η ημέρα της απελευθερωμένης γυναίκας. Οι γυναίκες γυρίζουν στους δρόμους και διασκεδάζουν, ενώ οι άντρες μένουν κλεισμένοι στα σπίτια. Καμία σχέση με την Αγία που φέρεται να προστατεύει τις μαίες και τις ετοιμόγεννες.
Ειρήνη Χρυσοβαλάντου. Καταγόταν από την Καππαδοκία, ήταν κόρη ωραία και ενάρετη, από οικογένεια ευγενών και ενώ είχε επιλεγεί για σύζυγος του αυτοκράτορα Μιχαήλ Γ’, έγινε μοναχή στη μονή Χρυσοβαλάντου στην Κωνσταντινούπολη. Έκανε μεγάλο φιλανθρωπικό έργο και θαύματα, ενώ η παράδοση λέει ότι ανέβλυσε μύρο από τα λείψανά της. Η σημερινή μονή της στη Λυκόβρυση Αττικής, ιδρύθηκε το 1930 κατόπιν υποδείξεως της ιδίας και εκεί βρίσκεται η θαυματουργική εικόνα της. Με την Οσία συνδέονται πολλά θαύματα, κυρίως σε προβλήματα γονιμότητας, όπως μαρτυρούν και τα παιδιά που φέρνουν το χαρακτηριστικό όνομα «Χρυσοβαλάντης» (εορτάζει 28 Ιουλίου).
Άγιος Ελευθέριος, που ελευθερώνει. Μαρτύρησε τον 2ο αιώνα επί αυτοκράτορα Αδριανού. Έχοντας λάβει χριστιανική ανατροφή από την μητέρα του Ανθία (η οποία είχε κατηχηθεί από τον Απόστολο Παύλο και με την οποία συνεορτάζει ο Αγιος), στα 15 χρόνια του χειροτονήθηκε διάκονος και στα 20 χρόνια του Επίσκοπος Ιλλυρικού και έκανε ιεραποστολικό έργο. Αργότερα συνελήφθη, διακήρυξε την πίστη του και βασανίσθηκε πολλαπλά (ρίχθηκε ακόμα και στα θηρία στην αρένα, που όμως δεν τον άγγιξαν), προτού αποκεφαλιστεί. Ο Ελευθέριος ελευθερώνει τους φυλακισμένους, αλλά και τις έγκυες. Θεωρείται ο προστάτης του τοκετού (εορτάζει 15 Δεκεμβρίου). Στη Θράκη οι έγκυες τιμούν ιδιαιτέρως τον Άγιο Ελευθέριο. Μαζί με τον Άγιο τιμούν, πολλές φορές, την ανύπαρκτη «αγία» Λεχούσα (Ελεούσα;) και τον επίσης ανύπαρκτο «άγιο» Αύκουλα. Στην Θεσσαλονίκη και τις Σέρρες λένε: «Αϊ Λευτέρη μ’ λευτερώσει την, Αϊ μου Αύκουλα αυκόλυνέ την».
Άγιος Ευθύμιος ο Μέγας, για τεκνοποίηση και ευθυμία. Ο Άγιος καταγόταν από πλούσια οικογένεια. Οι γονείς του ήταν διαρκώς θλιμμένοι και παρακαλούσαν διαρκώς τον Θεό να τους αξιώσει να αποκτήσουν παιδί. Ο Θεός του μίλησε και τους προμήνυσε ότι θα τους δώσει παιδί, αρκεί να το ονομάσουν Ευθύμιο. Έτσι έγινε, και οι γονείς του βρήκαν πάλι την ευθυμία τους. Ο Άγιος βοηθά και στην τεκνοποίηση. Εξ αιτίας της δυσκολίας των γονιών του να τον αποκτήσουν, θεωρείται θεραπευτής της στειρότητας στα ζευγάρια. Οι στείρες γυναίκες των βλαχόφωνων της Πίνδου ζύμωναν πίτες του Αγίου Ευθυμίου και τις μοίραζαν σε αγόρια για να αποκτήσουν και αυτές παιδιά (εορτάζει 20 Ιανουαρίου).
Άγιος Ευστράτιος, για καλή στράτα. Γεννήθηκε στην Ταρσία και στα είκοσι χρόνια του έγινε μοναχός στη μονή των Αυγάρων, στον Όλυμπο. Χάριν του ονόματός του, ο Άγιος Ευστράτιος, είναι εκείνος στον οποίο απευθύνονται για να βοηθήσει στη στράτα, δηλαδή στο έγκαιρο και σωστό περπάτημα των μωρών (εορτάζει 9 Ιανουαρίου).
Άγιος Θεόδωρος ο Στρατηλάτης. Στρατιωτικός υψηλόβαθμος και χαρισματική προσωπικότητα και επιπλέον ένθερμος Χριστιανός. Ιδιαίτερα τον έταζαν στην Μικρά Ασία για τα άρρωστα παιδιά (εορτάζει 8 Φεβρουαρίου).
Αγία Ιουλίττα και Άγιος Κήρυκος, θεραπευτές των παιδιών. Μητέρα και υιός έζησαν την εποχή του Διοκλητιανού. Προσπαθώντας να ξεφύγουν από τους διωγμούς, κατέφυγαν στην Ταρσό όπου συνελήφθησαν από τον τύραννο Αλέξανδρο, ο οποίος σκότωσε τον τρίχρονο Κήρυκο πετώντας τον στο δάπεδο. Η Ιουλίττα αποκεφαλίστηκε αργότερα ύστερα από βασανιστήρια. Ο τραγικός θάνατος του μικρού Αγίου τον ανέδειξε σε προστάτη και θεραπευτή των μικρών παιδιών, κυρίως από κρανιοεγκεφαλικές και άλλες κακώσεις (εορτάζει 15 Ιουλίου).
Άγιος Στυλιανός, για να «στυλώσεις». Ο Άγιος ασκήτεψε στην έρημο σε σπηλιά. Τιμάται και ως γιατρός ανίατων ασθενειών. Όταν πέθαινε το παιδί ενός ζευγαριού, οι μητέρες ζωγράφιζαν την εικόνα του Αγίου να κρατά ένα βρέφος και τον επικαλούνταν. Αμέσως οι μητέρες «στυλώνονταν», συνελάμβαναν και γεννούσαν άλλο παιδί. Αλλά και άρρωστα παιδιά μετά την επίκληση του Αγίου γίνονται καλά (στυλώνονται). Ιδιαίτερα προστατεύει τα νόθα παιδιά λόγω σχετικού θαύματος: Κάποτε οι χωριανοί κυνηγούσαν να πάρουν το παιδί που γέννησε παράνομα μία γυναίκα. Ο Άγιος έκρυψε το βρέφος μέσα στη μακριά γενειάδα του και έτσι γλίτωσε από τους διώκτες του (εορτάζει 26 Νοεμβρίου).
Άγιος Συμεών, για τα παιδιά Συμεών ο Θεοδόχος, για τα παιδιά αλλά και για τα σημάδια. Στη Θράκη οι έγκυες τιμούν ιδιαίτερα τον Άγιο Συμεών για να μην βγουν τα παιδιά σημαδεμένα (εορτάζει 18 Δεκεμβρίου και στις 3 Φεβρουαρίου).
Επιπλέον σε σχέση με τοκετούς και παιδιά μνημονεύονται:
Η Αγία Μαρίνα λέγεται στην Αθήνα ότι διευκολύνει τη γέννα και στην Κύπρο ότι κοιμίζει τα μωρά (εορτάζει 17 Ιουλίου).
Άγιος Φανούριος φανερώνει το μωρό (εορτάζει 27 Αυγούστου). Άγιος Δομέτιος «λύνει» τους «δεμένους», αυτούς που δεν μπορούν να κάνουν παιδιά (εορτάζει 23 Μαρτίου και 30 Οκτωβρίου) .
Άγιος Τρύφωνας. Η μέλλουσα μάνα βάφεται, περιποιείται, βάζει στα μάγουλα κοκκινάδι για να βγει το σαλό (μωρό) όμορφο! (εορτάζει 29 Σεπτεμβρίου).
Άγιος Συμεών, οι έγκυες δεν πιάνουν τίποτα στα χέρια τους, ιδίως αιχμηρά αντικείμενα, για να μην τραυματιστούν και βγει το παιδί σημαδεμένο (παρετυμολογία Συμεών=σημείο=σημάδι) (εορτάζει 18 Δεκεμβρίου και 3 Φεβρουαρίου).
Άγιος Αζαρίας οι έγκυες τάζουν διάφορα για να μην γεννηθούν τα μωρά τους ζαρωμένα (παρετυμολογία Αζαρίας = ζάρα = αζάρωτος)(ο αγιόπαις εορτάζει 17 Δεκεμβρίου και ο Προφήτης 3 Φεβρουαρίου).
Αγία Βαρβάρα. Βαρβαρώνει τις έγκυες, τις κάνει ανθεκτικές. Οι έγκυες δε δουλεύουν στη γιορτή της, ούτε σκουπίζουν. Κρύβουν μάλιστα την σκούπα… για το καλό το δικό τους και για το καλό του παιδιού που θα γεννηθεί, για να μην πάθει ευλογιά (εορτάζεται 4 Δεκεμβρίου).
Αγία Ελέσα η Οσιομάρτυς, ονομάζεται έτσι γιατί η γέννησή της ήταν αποτέλεσμα του ελέους και της ευλογίας του Θεού (εορτάζεται 1 Αυγούστου).
