O αόρατος εσωτερικός πόλεμος του χριστιανού με τα πάθη δεν είναι καθόλου κατώτερος ή ευκολότερος από τον αιματηρό αγώνα των μαρτύρων της πίστεως. «Δώσε αίμα, για να λάβεις Πνεύμα», λένε, όπως είδαμε, οι πατέρες, πού γνώρισαν εμπειρικά αυτόν τον πόλεμο. Μόνο οι επιμελείς τηρητές των ευαγγελικών εντολών, μόνο οι αληθινοί μαθητές του Χριστού πολεμούν με συνέπεια και αυταπάρνηση τα πάθη τους.
«Η ακριβής τήρηση των εντολών διδάσκει στους ανθρώπους πόσο αδύναμοι είναι», λέει ο όσιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος. Στη γνώση και τη συναίσθηση της αδυναμίας μας θεμελιώνεται όλο το οικοδόμημα της σωτηρίας μας.
«Η ακριβής τήρηση των εντολών διδάσκει στους ανθρώπους πόσο αδύναμοι είναι»: Τί παράξενη λογική για την επιφανειακή σκέψη! Και όμως, τα λόγια τούτα είναι λόγια πείρας. Μόνο με την επιμελημένη τήρηση των εντολών μπορεί ο άνθρωπος να δει το πλήθος των παθών του. Μόνο με την επιμελημένη τήρηση των εντολών μπορεί ο άνθρωπος να πεισθεί για την απόλυτη αδυναμία του παλαιού Αδάμ, για τη δύναμη του νέου Αδάμ και για την ορθότητα του πατερικού εκείνου ορισμού, σύμφωνα με τον οποίο ο πνευματικός νόμος δεν μπορεί να εκπληρωθεί παρά μόνο με τους οικτιρμούς του Χριστού.
Με την οικονομία της παντοδύναμης αγαθής πρόνοιας του Θεού, ακόμα και η ίδια η αμαρτία πού ζει μέσα στον άνθρωπο, η αμαρτία πού κυριαρχεί σ’ όλη την ύπαρξή του, σ’ όλα τα μέρη της ψυχής του και σ’ όλα τα μέλη του σώματός του, συμβάλλει στην πνευματική του πρόοδο, αν βέβαια είναι αληθινός χριστιανός.
Η συναίσθηση της πνευματικής μας φτώχειας, η παραδοχή της πνευματικής μας πτώσεως, η αναγνώριση της αναγκαιότητας της λυτρώσεως και η ολόψυχη ομολογία ως Λυτρωτή του Υιού του Θεού, του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, είναι οι καρποί της πάλης μας με τα πάθη. Αυτοί οι καρποί αποτελούν το εχέγγυο της αιώνιας μακαριότητας.
Η συναίσθηση της πνευματικής φτώχειας, η παραδοχή της πτώσεως, η ζωντανή ομολογία του Λυτρωτή είναι άγνωστες στον άνθρωπο πού έχει κοσμικό φρόνημα. Αυτός είναι δούλος των παθών, δεν βλέπει στον εαυτό του παρά μόνο προτερήματα, μόνο αρετές, και είτε δεν περιμένει τίποτα στον ουρανό, καθώς δεν συλλογίζεται ποτέ τον ουρανό, είτε περιμένει βραβεία σαν οφειλές, έχοντας πλήρη άγνοια της μοναδικής αρετής πού βραβεύεται στον ουρανό και πού δεν είναι άλλη από τον χριστιανικό τρόπο ζωής.
Ο δούλος του Θεού, τηρώντας τις ευαγγελικές εντολές, όλο και πιο καθαρά βλέπει τα πάθη του. Και όσο η χάρη του Αγίου Πνεύματος δημιουργεί μέσα του μακάριες πνευματικές καταστάσεις -τη συναίσθηση της πνευματικής φτώχειας, το πένθος, την πραότητα, το έλεος, την καθαρότητα, τη διάκριση-, τόσο νιώθει τον εαυτό του πιο αμαρτωλό απ’ όλους τους αμαρτωλούς, αμέτοχο σε οποιοδήποτε καλό, ένοχο αναρίθμητων κακών, άξιο αιώνιων βασάνων στη γέεννα του πυρός για τη διαρκή αθέτηση των εντολών του Θεού.
Αγίου Ιγνατίου Μπριατσιανίνωφ
