Για το θέμα, που συχνά – πυκνά ακούμε να γίνεται λόγος, της παραιτήσεως Μητροπολίτου προς χάριν συγκεκριμένου προσώπου έχω να επισημάνω μετά πάσης συντομίας από κανονικής πλευράς τα εξής: Αποστολικοί και Τοπικών Συνόδων Κανόνες απαγορεύουν την παραίτηση Μητροπολίτου και μάλιστα υπέρ συγκεκριμένου υποψηφίου. Ο 76ος Αποστολικός κανών διορίζει λέγων: «Η αρχιερατική εξουσία είναι ομολογουμένως Χάρις και δωρεά του Αγίου Πνεύματος. Πως λοιπόν δύναταί τις να χαρίση ταύτην εις άλλον, ως κληρονομικόν δίκαιον;…
Και αν κατά τον 4ον Κανόνα της εν Καρθαγένη Τοπικής Συνόδου[i] οι Επίσκοποι δεν έχουν εξουσίαν να αφίνουν εις τους συγγενείς τους, ή εις όσους άλλους βουληθούν τα υποστατικά (την περιουσία τους) οπού μετά την Επισκοπήν απέκτησαν…. Πως δύνανται να αφήσουν ως κληρονομίαν εις τους συγγενείς των, ή εις όσους άλλους θελήσουν, αυτήν την Επισκοπήν;[ii]» Με άλλα λόγια: Ποιος είναι αυτός ο άνθρωπος (Επίσκοπος) που θα κατευθύνει το Άγιο Πνεύμα και θα το οδηγήσει εκεί που ο ίδιος θέλει; Κι εκείνος που θα Το δεχθεί, (αποδεχθεί μία τέτοια εκλογή), αντιλαμβάνεται τις συνέπειες που απορρέουν από τη μη τήρηση των ιερών Κανόνων; Γι’ αυτό και θεολογικότατα έχει υπογραμμισθεί πως «πάντας μεν ο Θεός ου χειροτονεί, διά πάντων δε αυτός ενεργεί, ει και αυτοί είεν ανάξιοι, διά το σωθήναι τον λαόν[iii]».
Ο 23ος Κανών της εν Αντιοχεία Συνόδου εντέλλεται: «ουκ έξεστι τω Επισκόπω καθιστάν εαυτώ διάδοχον». Συμφώνως με τον προηγούμενον 76ον Αποστολικόν Κανόνα και ούτος ο Κανών διορίζει λέγων, ότι δεν έχει άδειαν ο Επίσκοπος αυτός αφ’ εαυτού να χειροτονεί διάδοχον του θρόνου τον όποιον θέλει, καν εις τα ολίσθια ευρίσκεται της ζωής˙ ει δε τις ήθελε κάμη τούτο, να είναι άκυρος η χειροτονία. Πρέπει δε να φυλάττεται ο περί τούτου της Εκκλησίας Κανών, όστις διορίζει, κατά άλλον τρόπον διάδοχός τινας να μη λέγεται, πάρεξ με την κρίσιν και ψήφον της Συνόδου των Επισκόπων, οίτινες έχουν την εξουσίαν μετά τον θάνατον του προκατόχου Επισκόπου να χειροτονούσι άξιον[iv]».
Ο Μέγας Αθανάσιος, γράφοντας στον Δρακόντιο (ηγούμενο κατασταθέντα Επίσκοπο και λάθρα αποφυγόντα της Επισκοπής), του λέγει: «Πρέπει να γνωρίζεις και να μην αμφιβάλλεις, ότι, πριν να γίνεις Επίσκοπος, ζούσες για τον εαυτό σου˙ από τότε, όμως, που έγινες, ζείς γι’ αυτούς για τους οποίους και έγινες[v]». Απ’ όλα τα ανωτέρω βλέπουμε πως άλλοι επιθυμούν σφόδρα να επισκοποιηθούν με την παραίτηση του Επισκόπου τους υπέρ αυτών. Άλλοι, όπως διορίζουν ιεροί Κανόνες, σιμωνιακοί, και άλλοι μετερχόμενοι διάφορα άλλα αθέμιτα μέσα.
Συμπερασματικά: Ο Επίσκοπος που κατέστη ποιμένας μιάς Επισκοπής, δεν έχει το δικαίωμα να παραιτηθεί για διαφόρους λόγους, αλλ’ ούτε υπέρ κάποιου άλλου, όσο κι’ αν είναι αρεστός και βολικός σ’ αυτόν. Επομένως Κανονικά και Θεολογικά δεν ευσταθεί η παραίτηση Επισκόπου χάριν συγκεκριμένου Κληρικού.
[i] Νικοδήμου Αγιορείτου, Πηδάλιον, εκδόσεις Βασ. Ρηγοπούλου, Θεσσαλονίκη, 1982, σ. 484
[ii] ο.π. σ. 103
[iii] Ιωάν. Χρυσοστόμου, εις Β΄ Τιμ., Ομ. 2,3, PG 62,610
[iv] Νικοδήμου Αγιορείτου, ο.π., σ. 418
[v] Αθανασίου του Μεγάλου, Επιστολή προς Δρακόντιον, 2, PG, 25,525 A.
