Αγιος Χαράλαμπος: Πολιούχος, προστάτης, θαυματουργός

Ο Άγιος Χαράλαμπος υπήρξε Ιερομάρτυρας της Χριστιανοσύνης. Η μνήμη του εορτάζεται σε Ανατολή και Δύση στις 10 Φεβρουαρίου. Την ημέρα αυτή γιορτάζουν όσοι και όσες φέρουν τα ονόματα Χαραλάμπης, Χαραλαμπία και Χαρίλαος.

Σύμφωνα με τους συναξαριστές, ο Χαραλάμπος γεννήθηκε και έζησε στη Μαγνησία της Μικράς Ασίας, επί αυτοκράτορος Σεπτιμίου Σεβήρου (192-211). Όταν ο ρωμαίος αυτοκράτορας εξαπέλυσε απηνείς διωγμούς κατά των Χριστιανών, ο Χαράλαμπος, που ήταν τότε ιερέας, συνελήφθη με διαταγή του έπαρχου Λουκιανού. Ο ίδιος ο Λουκιανός τον υπέβαλε σε φρικτά βασανιστήρια για να αρνηθεί την πίστη του. Όταν ο Χαράλαμπος διακήρυξε με παρρησία την πίστη του, ο Λουκιανός προσπάθησε με το ξίφος του να πληγώσει το σώμα του. Όμως, ως εκ θαύματος, το χέρι με το οποίο κρατούσε το ξίφος αποκόπηκε κι έμεινε κρεμασμένο στο σώμα του Χαράλαμπου.

Τότε, ο Άγιος προσευχήθηκε και το χέρι του Λουκιανού συγκολλήθηκε στο σώμα του. Βλέποντας αυτό το θαύμα, πολλοί από τους παρισταμένους πίστεψαν στον αληθινό Θεό, ανάμεσά τους οι δήμιοι Βάπτος και Πορφύριος, οι οποίοι συνεορτάζονται με τον Άγιο Χαράλαμπο στις 10 Φεβρουαρίου. Ταπεινωμένος, ο Λουκιανός διέταξε τον αποκεφαλισμό του Χαράλαμπου, αφού πρώτα τον διαπόμπευσε δια μέσου της πόλης.

Στον Άγιο αποδίδονται δύο θαύματα: Η διάσωση της Ζακύνθου από την πανούκλα το 1728 και η αποτροπή πυρπόλησης των Φιλιατρών από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής στις 19 Ιουλίου του 1944, όταν ο Άγιος παρουσιάστηκε στον ύπνο του διοικητή τους και του άλλαξε γνώμη.

Τμήματα των λειψάνων του Αγίου Χαραλάμπη φυλάσσονται στη μονή του Αγίου Στεφάνου στα Μετέωρα και στον ομώνυμο ναό των Θεσπιών Βοιωτίας. Στον Άγιο αποδίδονται δύο θαύματα: Η διάσωση της Ζακύνθου από την πανούκλα το 1728 και η αποτροπή πυρπόλησης των Φιλιατρών από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής στις 19 Ιουλίου του 1944, όταν ο Άγιος παρουσιάστηκε στον ύπνο του διοικητή τους και του άλλαξε γνώμη. Ο Άγιος Χαράλαμπος είναι πολιούχος της Πρέβεζας, του Πύργου Ηλείας, των Φιλιατρών και της Κέας, καθώς και προστάτης των πασχόντων από λοιμώδεις νόσους και των μαρμαράδων.

Ο Άγιος Χαράλαμπος, ο προστάτης των λοιμωδών νόσων
Ο Άγιος Χαράλαμπος σε πολλά μέρη της Ελλάδος τιμάται, διότι είναι προστάτης από των λοιμωδών νόσων και ιδίως από την πανούκλα. Γι’ αυτό και ο Άγιος απεικονίζεται πατώντας την πανώλη, η οποία παρουσιάζεται, σαν ένα τερατόμορφο γύναιο που ξερνάει καπνούς από το στόμα. Γι’ αυτό του έδωσε ο Θεός την χάριν αυτήν. Σε πολλές εικόνες ο άγιος απεικονίζεται να ποδοπατεί την πανούκλα που είναι με τη μορφή μιας αποκρουστικής γυναίκας που βγάζει καπνούς από το στόμα της. Σε άλλες εικόνες ο άγιος κρατεί από τα μαλλιά ένα μαύρο δαίμονα, προσωποποίηση της πανούκλας. Σε άλλες υπάρχει δίπλα στον άγιο μια φράση “ΛΥΜΗΣ ΟΛΕΘΡΟΥ ΛΙΣΣΟΜΑΙ ΣΟΙ ΠΑΜΜΕΔΩΝ ΤΟΥΣ ΤΙΜΩΝΤΑΣ ΜΕ ΤΗΡΕΕΙΝ ΑΝΩΤΕΡΟΥΣ” Είναι η ικεσία- μεσιτεία του αγίου προς το Θεό για την προστασία των πιστών από την αρρώστια. “Θεέ Παντοκράτορα, σε ικετεύω να διαφυλάττεις τους πιστούς, που με τιμούν, άτρωτους από τη συμφορά της αρρώστιας.

Ήτανε μεγάλη η υπηρεσία, που προσέφερε ο Άγιος στους γεωργούς τότε που δεν υπήρχαν κτηνίατροι, τα δε βόδια ήτανε αναγκαιότατα στην οικογένεια.Παλαιότερα οι ζευγολάτες, την παραμονή της γιορτής του Αγίου ανάβανε στα σπίτια τους κοντά στο τζάκι μια μεγάλη λαμπάδα από καθαρό κηρί εις μνήμην του Αγίου και καιγότανε όλη την νύχτα. Το δε πρωί πηγαίνανε πρόσφορο στην Εκκλησία για να λειτουργηθή. Και όλα αυτά για να φυ­λάξη ο Άγιος Χαράλαμπος τα βόδια του γερά καθ’ όλη τη χρονιά.

Είναι προστάτης και όλων των ζώων. Γι’ αυτό στη Κρήτη οι τσοπάνηδες, όταν τα ζωντανά τους δεν πάνε καλά, τον παρακαλούνε να τα θεραπεύση. Στην Πρέβεζα ο Άγιος Χαράλαμπος είναι πολιούχος. Στην Εικόνα του κρεμάνε πλήθος αφιερωμάτων. Από τα αφιερώματα χαρακτηριστικό είναι ένα πουκαμισάκι που κατασκευάζεται από πανί. Αυτό γίνεται σε μια μέρα!. Γι’ αυτό λέγεται και μονομερίτικο…

Αυτό συμβαίνει ως εξής: Κάποια νύχτα συγκεντρώνονται σ’ ένα σπίτι μερικές γυναίκες, όπου γνέθουν και υφαίνουν βαμβάκι. Μ’ αυτό το ύφασμα, που γίνεται σε μια μέρα φτιάχνουν το πουκαμισάκι. Το αφιέρωμα αυτό ξεκινάει από ένα γεγονός που αναφέρεται στην θαυματουργή δράση του Αγίου. Κάποτε τον Άγιο Χαράλαμπο τον επισκέφθηκαν χωρικοί που εγκατέλειψαν την πατρίδα τους κι’ έτρεξαν κοντά του γιατί η πανώλη τους θέριζε καθημερινώς. Από ευγνωμοσύνη δε διότι ο Άγιος στάθηκε προστάτης τους, του έκαναν δώρο ένα πουκάμισο που γνέθηκε και πλέχθηκε από βαμβάκι και ράφτηκε μέσα σε μια μέρα…