Οι επίσκοποι της Εκκλησίας (Πατερικαί διδαχαί)

Ο άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος γράφει στην  Προς Σμυρναίους επιστολή του για την σχέση Επισκόπου και Εκκλησίας:  «Όπου αν φανή ο επίσκοπος, εκεί το πλήθος έστω, ώσπερ όπου αν η Ιησούς Χριστός, εκεί η καθολική Εκκλησία».
Ο ίδιος αποστολικός Πατέρας λέγει στην Προς Εφεσίους επιστολή για τον τρόπο, που θα πρέπει να βλέπουν οι πιστοί το πρόσωπο του Επισκόπου:  «Τον επίσκοπον δήλον ότι ως αυτόν τον Κύριον δεί προσβλέπειν».
Ο λδ´ Αποστολικός Κανών  γράφει σχετικά για τις σχέσεις, που υφίστανται μεταξύ των επισκόπων:  «Οι επίσκοποι κάθε έθνους πρέπει να γνωρίζουν αυτόν, που είναι πρώτος μεταξύ αυτών και να τον θεωρούν ως επικεφαλής και να μη κάνουν τίποτε το περιττό χωρίς την έγκριση εκείνου, και ο καθένας να κάνει εκείνα μόνον, όσα επιβάλλει στη δική του επαρχία και στα χωριά που υπάγονται σ ̓ αυτόν. Όμως ούτε εκείνος να κάνει κάτι χωρίς την έγκριση όλων·
Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος σε ομιλία του ερμηνεύοντας το:  “Σκοπόν δέδωκά σε τω οίκω Ισραήλ”, γράφει:  «Τι σημαίνει σκοπόν; Σκοπός λέγεται εκείνος που, ενώ το στρατόπεδον ευρίσκεται εις χαμηλότερον σημείον, κατέλαβε υψηλόν και γεώδη λοφίσκον και από εκεί βλέπει τους επερχομένους εχθρούς και αναγγέλλει την έφοδον εις αυτούς που ευρίσκονται εις το χαμηλότερον σημείον και τους αφυπνίζει, διά να παραταχθούν προς πόλεμον, ώστε να μη ορμήσουν επάνω τους οι εχθροί, πριν προφυλαχθούν και τους εξοντώσουν με μεγάλην ευκολίαν. Επειδή λοιπόν πολλά από τα επερχόμενα δεινά δεν τα βλέπομεν εμείς που βαδίζομεν χαμηλά, ετακτοποίησεν η χάρις του Θεού ώστε, ιστάμενοι οι άγιοι προφήται κατά κάποιον τρόπον επάνω εις τον υψηλόν τόπον της προφητείας, να προαναγγέλλουν εις ημάς την οργήν του Θεού που πρόκειται να επέλθη από μακρυά, ώστε, αφού τονώσωμεν τους εαυτούς μας και ανωρθώσωμεν την ψυχήν μας που έχει πέσει χαμηλά, να αποκρούσωμεν μακρυά την θεόσταλτον πληγήν»

Ο Μέγας Βασίλειος σε μία παραμυθητική επιστολή του για τον θάνατο ενός Επισκόπου, γράφει:  «Απεδήμησεν άνδρας που ολοφάνερα υπερέβαλλεν όλους τους συγχρόνους του εις όλα μαζί τα ανθρώπινα ιδιώματα, έρεισμα πατρίδας, στόλισμα των Εκκλησιών, στύλος και εδραίωμα της αληθείας, στερέωμα της εις Χριστόν πίστεως, ασφάλεια των οικείων, δυσ πολέμητος από τους αντιπάλους, φύλαξ των πατρικών θεσμών, εχθρός του νεωτερισμού. Εδείκνυε δι ̓ εαυτού την παλαιάν μορφήν της Εκκλησίας, διαμορφώνων σαν εις μίαν ιεροπρεπή εικόνα της αρχαίας καταστάσεως το είδος της υπό την διαποίμανσίν του Εκκλησίας, ώστε εκείνοι που εζούσαν μαζί του να νομίζουν ότι ζούν με τους άνδρας που έλαμψαν σαν φωστήρες προ διακοσίων και άνω ετών» 3 .

Ο καθηγητής της Θεολογικής Σχολής Ιωάννης Καρμίρης, γράφει: «Έκαστος επίσκοπος είναι η κεφαλή της υπ ̓ αυτόν τοπικής Εκκλησίας, ως “κεφαλή Χριστού πληρώματος” και “κοινός πατήρ και διδάσκαλος” του ποιμνίου του, αντιπροσωπεύων τον Χριστόν. Όθεν είναι και το κέντρον και ο φορεύς της εκκλησιαστικής ενότητος και εξουσίας και ζωής καθόλου και ο απαραίτητος όρος και αυτής ακόμη της υπάρξεως της τοπικής Εκκλησίας, αυτός χειροτονών τους πρεσβυτέρους και διακόνους και ποιμένων τους πιστούς. Γενικώς το επισκοπικόν αξίωμα εγγυάται την αλήθειαν, την αυθεντίαν και την συνέχειαν της αφ ̓ άπαξ γενομένης Αποκλύψεως. Διά ταύτα οι Τρείς Ιεράρχαι διεκήρυσσον το απαραίτητον και την κεντρικήν εν τη Εκκλησία θέσιν και την υψίστην σημασίαν του επισκοπικού αξιώματος, του “πάντων αγιωτάτου τάγματος”, άνευ του οποίου δεν δύναται να υπάρχη η Εκκλησία. Διά τούτο μετά δέους προσέβλεπον προς το ιερόν ύψος και τας πολλάς βαρείας ευθύνας του επισκοπικού αξιώματος έναντι Θεού και ανθρώπων, τον δε επίσκοπον εθεώρουν ως “λύχνον” ή “κεφαλήν” της τοπικής Εκκλησίας». Και συνεχίζει ο καθηγητής σε άλλο σημείο «Πάντες οι επίσκοποι θείω δικαίω είναι ίσοι προς αλλήλους, αι δε προσωνυμίαι αυτών ως αρχιεπισκόπων ή μητροπολιτών ή πατριαρχών ή παπών είναι τίτλοι τιμής» 4 .

Ο γέροντας Παίσιος σε ερώτηση, αν ο κλήρος εκσυγχρονισθή, θα βοηθήση πιο πολύ, έλεγε:  «Όταν είχε πάει ο Δημήτριος στην Αμερική στην Σχολή του Τιμίου Σταυρού, πήγαν μερικοί ευλαβείς φοιτητές Αμερικάνοι και του είπαν: «Παναγιώτατε, στην εποχή μας πρέπει ο κλήρος να εκσυγχρονισθή». Καί ο Πατριάρχης απάντησε: «Ο Άγιος Κοσμάς λέει: «Όταν οι κληρικοί γίνουν λαικοί, οι λαικοί θα γίνουν δαίμονες!» Καλά δεν τους είπε; Τού ετοίμασαν για να μείνη ένα πολυτελέστατο δω- μάτιο με κρεββάτι επίσημο κ.λπ. Μόλις το είδε, είπε: «Πού θα μείνω; Σ ̓ αυτό το δωμάτιο; Φέρτε μου καλύτερα ένα ράντζο. Ο κληρικός, όταν κοσμικευθή, γίνεται υποψήφιος διάβολος» 5

Σημειώσεις:
1. ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟΙ ΠΑΤΕΡΕΣ ΑΠΑΝΤΑ ΤΑ ΕΡΓΑ τομ. 1 ΑΠΟΣΤΟΛ. ΚΑΝΟΝΕΣ Εκδ. «ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ» ΘΕΣ\ΝΙΚΗ 1993 σελ. 483.
2. Ι. Χρυσοστόμου Ε.Π.Ε. τομ. 31 σελ. 145.
3. Μ. Βασιλείου Ε.Π.Ε. τομ. 3 σελ. 149.
4. ΙΩΑΝΝΟΥ ΚΑΡΜΙΡΗ Η ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΙΕΡΑΡΧΩΝ σελ. 118.
5. Γέροντος Παισίου Αγιορείτου Λόγοι Α´ σελ. 316.