Ας αποφεύγουμε όσους μας βλάπτουν, έστω κι αν είναι φίλοι ή για οποιοδήποτε λόγο απαραίτητοι. Σαν πρότυπα να έχουμε αυτούς που ασκούν την αρετή.
Του αββά Ησαΐα
Αν θέλεις ν΄ ακολουθήσεις τον Κύριό μας Ιησού Χριστό και να κρεμάσεις μαζί Του, πάνω στο σταυρό, τον παλιό σου εαυτό, πρέπει (πρώτα) να διώξεις από κοντά σου εκείνους πού σε κατεβάζουν από το σταυρό, (έπειτα) να ετοιμαστείς για να υπομείνεις ταπεινώσεις, και (τέλος), να αναπαύεις τις καρδιές εκείνων που σε στενοχωρούν.
Του αββά Ισαάκ
Φίλος άμυαλος και επιπόλαιος είναι πηγή βλάβης, ενώ η συναναστροφή με συνετούς είναι πηγή γλυκύτητας.
Τσακίζει την καρδιά η συντροφιά με ασύνετους. Καλύτερα να κατοικήσεις μαζί με θηρία, παρά με ανθρώπους κακότροπους.
Κάθισε μαζί με γύπες, παρά με πλεονέκτη και αχόρταγο. Γίνε φίλος με φονιά, παρά με φιλόνικο.
Μίλησε με χοίρο, παρά με κοιλιόδουλο άνθρωπο, γιατί είναι καλύτερη η γούρνα των χοίρων από στόμα λαίμαργο και αχόρταγο.
Κάθισε ανάμεσα σε λεπρούς, παρά ανάμεσα σε υπερήφανους.
Του Αγίου Εφραίμ
Αγαπητέ, αν δεις τους παλαιότερους μοναχούς να είναι αμελείς, πρόσεχε και φύλαγε τον εαυτό σου, μην τυχόν τους μιμηθείς και ακολουθήσεις το δρόμο τους, και έτσι κληρονομήσεις κι εσύ μαζί μ΄ εκείνους την αιώνια κόλαση. Πρόσεξε πάλι, μην τυχόν, με το να γίνεις αγωνιστής, υπερηφανευθείς απέναντί τους και πέσεις στην έπαρση, οπότε θα βρεθείς στα χέρια του εχθρού. Πρόσεχε λοιπόν τον εαυτό σου και προφύλαξε με πολλή επιμέλεια την ψυχή σου. Γιατί εμείς ούτε θα δικαιωθούμε ούτε θα κατακριθούμε από τα έργα των άλλων.
Όταν θα οδηγηθούμε μπροστά στον Κριτή γυμνοί και ξεσκεπασμένοι, ο καθένας μας θα δώσει λόγο για τον εαυτό ου και θα σηκώσει το βάρος των δικών του αμαρτιών. Γι αυτό είναι καλό να προσέχουμε πάντα τον εαυτό μας και να μιμούμαστε εκείνους που ζουν σύμφωνα με το θέλημα του Θεού, παρατηρώντας τους και προσπαθώντας να τους μοιάσουμε.
Αντίθετα, εκείνους που παραμελούν τη σωτηρία τους και φροντίζουν μόνο για την εξωτερική τους εμφάνιση και συμπεριφορά, μην τους ζηλεύεις, για να μη μοιάσεις σε στρατιώτη που αιχμαλωτίστηκε από τους αντιπάλους, και τώρα, ενώ έχει το σφράγισμα του βασιλιά, είναι υποδουλωμένος στους εχθρούς Του. Γιατί είναι αδιάψευστος εκείνος που είπε: «Αμήν λέγω υμίν, ότι πάς ο ποιών την αμαρτίαν δούλος εστί της αμαρτίας» (Ιω. 8:34).
Η εμφάνιση είναι, θα λέγαμε, τα φύλλα, ενώ τα έργα οι καρποί. Μη δώσεις λοιπόν σημασία στην εξωτερική εμφάνιση και θελήσεις να μιμηθείς τέτοιους ανθρώπους, με τη δικαιολογία ότι τάχα δεν είσαι εσύ καλύτερος απ΄ αυτούς που πέφτουν στα πάθη. Στοχάσου αυτά που λέει η Γραφή, ότι «εν μεγάλη οικία ούκ έστι μόνον σκεύη χρυσά και αργυρά, αλλά και ξύλινα και οστράκινα, και ά μέν είς τιμήν, ά δε είς ατιμίαν» (Β΄Τιμ. 2:20). Αν λοιπόν παρακούσεις τον Κύριο και εκτελέσεις τα έργα της αμαρτίας, θα είσαι σκεύος χωρίς αξία.
Αν όμως εκτελέσεις τα έργα του Κυρίου, θα είσαι εκλεκτό σκεύος «είς τιμήν, ηγιασμένον και εύχρηστον τώ δεσπότη, είς πάν έργον αγαθόν ητοιμασμένον» (Β΄Τιμ. 2:21).
Αγάπα την καλή συναναστροφή και απόφευγε την κακή. Γιατί ούτε ο μάγος ούτε ο ληστής ούτε ο τυμβωρύχος γεννήθηκαν τέτοιοι, αλλά έμαθαν τα εγκλήματα από ανθρώπους, πού ο διάβολος τους διέστρεψε τη διάνοια. Ο Θεός όλα τα έκανε πολύ καλά (Γεν. 1:31).
Να μη σ΄ ευχαριστούν λοιπόν τα λουτρά και τα ποτά και οι θόρυβοι της αγοράς και οι απολαύσεις, για να μην πέσεις σε φοβερούς κινδύνους. Να θυμάσαι πάντα την οδύνη των αμαρτωλών, και να φοβάσαι μήπως κι εσύ σε λίγο καταδικαστείς στις ίδιες τιμωρίες.
Δεν έτυχε ποτέ να μπεις σε σπίτι, όπου πενθούσαν (κάποιον νεκρό), και, μόλις άκουσες το θρήνο και τα κλάματα, να βγεις βιαστικά από κει μέσα; Από τα πρόσκαιρα λοιπόν πρέπει να συμπεραίνεις για τα αιώνια. Γιατί λέει (η Γραφή): «Δίδου σοφώ αφορμήν, και σοφώτερος έσται» (Παροιμ. 9:9).
Να δέχεσαι χωρίς δυσφορία τις εντολές του Θεού και να αποκρούεις έξυπνα τα τεχνάσματα του διαβόλου.
Να κόβεις τις βλαβερές συναναστροφές για να έχεις εσωτερική ηρεμία.
Ο εχθρός φροντίζει να οπλίζει τους αμελέστερους αδελφούς εναντίον των αγωνιστών.
Οι αγωνιστές όμως, αν προσέχουν, βρίσκουν ωφέλεια μέσω των αμελεστέρων, σηκώνοντας τις αδυναμίες τους για χάρη του Κυρίου.
Εκείνος που σπλαχνίζεται τον πλησίον, θα βρει σπλαχνικό τον Κύριο απέναντί του.
Αντίθετα «η κρίσις» θα είναι «ανέλεος τώ μη ποιήσαντι έλεος» (Ιακ. 2:13).
Να μη συνεργήσεις με κανέναν αδελφό σου στη διάπραξη αμαρτίας.
Φρόντισε μάλιστα, αν μπορείς, να λυτρώσεις κι εκείνον απ΄ αυτή, για να ζήσει (αιώνια) η ψυχή σας μαζί με τον Κύριο.
Ας είναι ο φόβος του Θεού συνεχώς μπροστά στα μάτια σου, και η αμαρτία δεν θα σε νικήσει.
Αδελφοί, πρέπει να προσέχουμε από κακή συμβουλή. Γιατί σήμερα με τους περισσότερους ανθρώπους συμβαίνει ό,τι με δυο λαμπροφορεμένους, που βαδίζουν μαζί στην αγορά, και πού απ΄ αυτούς ο ένας σκοντάφτει από απροσεξία, πέφτει στη λάσπη, καταλερώνει την υπέροχη στολή του, κι έπειτα, κινημένος από το φθόνο, επιδιώκει να ρίξει και τον άλλο στο βούρκο, ώστε να μην έχει μόνο αυτός άσχημη εμφάνιση. Έτσι και όσοι έπεσαν από την αρετή, αγωνίζονται να ρίξουν και τους άλλους, για να μη ζουν μόνο αυτοί μέσα στο βούρκο.
Μιλούν μάλιστα ταπεινά και απαντούν γλυκά, για ν΄ απομακρύνουν σιγά-σιγά από τη σωφροσύνη αυτούς που τους ακούνε, και να τους ρίξουν σε όμοιο με τον δικό τους βόθρο. Και όχι μόνο δεν διστάζουν να κάνουν οι ίδιοι αισχρά έργα, αλλά και τον πλησίον τους προτρέπουν σ΄ αυτά, λέγοντας: «Γιατί μας αποφεύγεις; Επειδή είμαστε αμαρτωλοί; Δεν ξέρεις, ότι η ζωή αυτή είναι ένα ”πέσε-σήκω;”» Και δεν ντρέπονται να λένε τέτοια λόγια και άλλα παρόμοια. Γιατί; Επειδή αυτοί έχουν πέσει πια στην αμαρτία και δεν θέλουν να σηκωθούν, όπως είπα.
Αλλά και σκάνδαλο γίνονται στους πολλούς και αιτία πτώσεως και διαφθοράς και χρησιμοποιούνται σαν δόλωμα στο αγκίστρι του διαβόλου. Επιδιώκουν να εξαπατήσουν τις αστήρικτες ψυχές και να τις παρασύρουν στην ίδια καταστροφή. Γι αυτό να φυλάγεσαι από κάτι τέτοιους τύπους, αγαπητέ μου, μην τυχόν σε ελκύσουν με τα γλυκά τους λόγια και σε στείλουν στην αιώνια κόλαση, όπου θα πάνε και οι ίδιοι.
Από το Γεροντικό
Ένας γέροντας είπε:
– Αν σταθείς σ΄ έναν τόπο και δεις εκεί κάποιους να καλοπερνούν, μην τους ζυγώσεις.
Αν όμως υπάρχει άλλος, πού είναι φτωχός και δεν έχει ούτε ψωμί, πλησίασέ τον, και θα βρεις (ψυχική) ανάπαυση.
Ο αββάς Αγάθων είπε:
– Αν υπάρχει κάποιος που μου είναι πολύ αγαπητός, και καταλάβω ότι με παρασύρει σε κάποιο ελάττωμα, τον απομακρύνω από κοντά μου.
Ενας γέροντας είπε:
– Πρέπει να φεύγουμε μακριά απ΄ όλους όσοι δουλεύουν στην αμαρτία, έστω κι αν είναι φίλοι ή συγγενείς μας, έστω ακόμα κι αν έχουν το ιερατικό ή το βασιλικό αξίωμα. Γιατί η απομάκρυνση απ΄ όσους δουλεύουν στην αμαρτία, μας χαρίζει την παρρησία στο Θεό και τη φιλία Του.
Από τον Μ.Ευεργετινό
