“Το Όρος..”

Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ.κ. Σεραφείμ

Ερμηνεύοντας ο θεοφόρος Νείλος της Δαμασκού, ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, αφενός μεν, το χωρίο του Προφήτου Αββακούμ ότι “ο Θεός από Θαιμάν ήξει και ο άγιος εξ όρους κατασκίου δασέος”, αφετέρου δε, τον στίχο του 67ου ψαλμού του Προφήτου Δαυίδ, λέγει για την Παναγία τα εξής χαρακτηριστικά : “Όρος του Θεού, όρος πίον, όρος τετυρωμένον, όρος πίον, το όρος ο ηυδόκησεν ο Θεός κατοικείν εν αυτώ.

Το θείον άρμα το μυριοπλάσιον, των τη θεία ευθυνούντων χάριτι, χερουβίμ λέγω και σεραφείμ”. -” Βουνό του Θεού, ξέχειλο από δώρα, γεμάτο από πλούτη, πλούσιο βουνό, το βουνό που πάνω του καταδέχτηκε να κατοική ο Θεός. Το άρμα του Θεού κυκλωμένο από μυριάδες αγγέλους με τη Χάρη Του”.
Πρώτον. Στις προφητικές αυτές εικόνες, οι Πατέρες της Εκκλησίας, καθώς επίσης και οι ιεροί υμνογράφοι, είδαν την προτύπωση της Θεοτόκου και μάλιστα την αγιότητα καθώς και το γεγονός της Σαρκώσεως του Υιού και Λόγου του Θεού. Όπως το όρος, το οποίο αναφέρουν οι θεηγόροι Προφήτες ήταν κατάσκιο, σκεπασμένο δηλαδή με πυκνό δάσος, έτσι και η Θεοτόκος ήταν καλυμμένη από πολλές αρετές. “Βίος πανάμωμος, ζωή πάναγνος, άρνηση κακίας απάσης, ψυχή καθαρωτέρα φωτός, σώμα δια πάντων πνευματικόν, ηλίου φαιδρότερον, ουρανού καθαρώτερον, θρόνων χερουβικών ιερώτερον” θα γράψει ο Άγιος Νικόλαος ο Καβάσιλας. Έγινε ουρανός, χωρίς ποτέ να σκεφτεί για τον εαυτό της ότι θα έφερνε στον κόσμο τον νοητό ήλιο της δικαιοσύνης. Έγινε μητέρα του Θεού, χωρίς να το υπολογίσει, μα πολύ περισσότερο να το επιδιώξει. Έγινε ο καταλληλότατος διάκονος του λυτρωτικού σχεδίου της αγάπης του Θεού και με την υπογραφή της ανακαλεί από την εξορία ολόκληρη την οικουμένη. Μετατρέπει την γη σε ουρανό και ανοίγει τον δρόμο στον άνθρωπο για να φτάσει με ασφάλεια στην Βασιλεία των Ουρανών.

Δεύτερον. Όρος η Παναγία.
“Όρος ταις αρεταίς κατάσκιον” – Σκεπασμένο δηλαδή με αρετές. (Θεοτοκίον 24ης Μαρτίου). Απ’ αυτό το όρος φανερώθηκε στη γη μας και στη δική μας φτώχεια ο μονογενής Υιός του Θεού. Επεδήμησε ο Δεσπότης Χριστός για να ελευθερώσει τον άνθρωπο εκ της δουλείας του εχθρού. “Ετμήθη λίθος και πύλας άδου συνέτριψε”, θα ψάλλουν οι ιεροί υμνογράφοι και θα μας υπενθυμίσουν την θαυμαστή προφητεία του Δανιήλ : “εθεώρεις έως ού ετμήθη λίθος εξ όρους άνευ χειρών και επάταξε την εικόνα επὶ τους πόδας τους σιδηρούς και οστρακίνους και ελέπτυνεν αυτοὺς εις τέλος” (Προφ. Δανιήλ, στίχος 34). Έτσι, απ’ αυτό το ψηλό βουνό που είναι η Θεοτόκος, από την κορυφή που ξεπερνάει και την Σιναϊτική κορυφή “η άκρα η του Σινά αγιωτέρα”, κατά την έκφραση του Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού, που “δεν την σκεπάζει καπνός και σκότος, θύελλα και τρομερή φωτιά αλλά η αστραφτερή λάμψη του Παναγίου Πνεύματος”, απεκόπη λίθος άνευ χειρών που είναι ο Χριστός, ο οποίος με την ένδοξο Ανάστασή Του “συνέτριψε πύλας χαλκάς και μοχλούς του άδου συνέθλασε και εξήγαγε το ανθρώπινο γένος εις αναψυχίν”.

Κι όπως ένα ψηλό βουνό ασκεί πάντα μια ιδιαίτερη γοητεία στον άνθρωπο (Μητροπολίτου Αχελώου Ευθυμίου, “Η πρώτη”), έτσι και η μορφή της Παναγίας ασκεί στις καρδιές των ανθρώπων, όχι μόνο γοητεία και σεβασμό, αλλά συγχρόνως τιμή και ευλάβεια. Στην κόγχη του Ιερού Βήματος ως Πλατυτέρα των Ουρανών, όπως την αγιογραφεί η Ορθόδοξη παράδοσή μας, μάς υπενθυμίζει πως αυτή έφθασε στην υψηλότερη κορυφή της αγιότητος, καθώς και την ύψιστη διακονία της στο μυστήριο της επίγειας παρουσίας του Χριστού στον κόσμο και πως οφείλουμε κι εμείς να φθάσουμε σ’αυτήν την κορυφή την αγιότητος αφού αυτός είναι ο στόχος της ζωής μας και να γίνει ο καθένας από εμάς αδελφός και φίλος του Υιού της.

Στην έξοδο, ακόμη, του Ιερού Ναού που ζωγραφίζεται η πάνσεπτη κοίμησή Της, μας διατρανώνει πως έκλεισε τις πύλες του θανάτου και μας άνοιξε διάπλατα τις πύλες της ζωής και πως αυτή η ζωή η αιώνια μάς δίνεται ως δώρο από τον εξ’ αυτής τεχθέντα Κύριο Ιησού Χριστό.
Σ’ αυτό το όρος απευθύνεται ο Άγιος Εφραίμ ο Σύρος λέγοντας τα εξής : “Κυρία μου και προς τον Θεόν μου ακοίμητος προστασία και ακαταίσχυντος,
Σωτηρία μου,
Παρηγορία μου,
Αναψυχή μου,
Θυμηδία μου,
Καταφυγή μου,
Σκέπη,
Ευφροσύνη,
Προσφύγιον και οχύρωμα.
Ίδε την πίστιν μου και τον πόθον τον ένθεον και ως έχουσα το συμπαθές αξίωσόν με δια της μεσιτείας σου της δεξιάς μερίδος του Μονογενούς σου Υιού”.

Σ’ αυτό το όρος θα πρέπει να καταφεύγουμε πάντοτε και ιδιαίτερα τις δύσκολες αυτές ώρες της πατρίδος μας και του καθενός μας και η προσευχή μας στην Παναγία ας είναι αυτή του ιερού υμνογράφου :
«Δέσποινα πρόσδεξαι τας δεήσεις των δούλων σου και λύτρωσαι ημάς από πάσης ανάγκης και θλίψεως».