Την Κοίμηση της Θεοτόκου, της μάνας όλων των χριστιανών αλλά και της μάνας που προστρέχει σε όλους όσοι την έχουν ανάγκη, γιορτάζουμε με ιδιαίτερη λαμπρότητα τον Δεκαπενταύγουστο σε κάθε γωνιά της Ελλάδας.
Ο θάνατος, η ταφή, η ανάσταση και η μετάστασή της στους ουρανούς έχουν οδηγήσει στο χαρακτηρισμό αυτής της χρονικής περιόδου ως Πάσχα του καλοκαιριού, με τους πιστούς να αντιμετωπίζουν την Κοίμηση της Αγίας Μητέρας με την ίδια κατάνυξη.
Αν και το θρησκευτικό τελετουργικό σχεδόν σε όλη τη χώρα είναι το ίδιο, τα ήθη και τα έθιμα διαφέρουν ανάλογα με την περιοχή και την καταγωγή των κατοίκων. Το pontos-news.gr, ανατρέχοντας σε ιστορικές πηγές, ιερά κείμενα και μαρτυρίες πιστών, σας παρουσιάζει σήμερα μερικές από τις εκκλησίες της ηπειρωτικής Ελλάδας που είναι αφιερωμένες στη Χάρη της Παναγίας, περιγράφοντας πώς τιμάται σήμερα σε αυτές η μνήμη της.
Παναγία Σουμελά, Καστανιά Ημαθίας
Είναι ο τόπος όπου κάθε Δεκαπενταύγουστο χτυπά η καρδιά του ποντιακού ελληνισμού. Το μοναστήρι-καταφύγιο της φιλοτεχνημένης από τον Ευαγγελιστή Λουκά θαυματουργής εικόνας της Παναγίας, που μεταφέρθηκε εκεί από την Τραπεζούντα του Πόντου.
Στην ιστορική εκκλησία στις πανέμορφες πλαγιές του Βερμίου, το Πάσχα του καλοκαιριού τιμάται παρουσία χιλιάδων πιστών από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Λιτανεία της εικόνας γίνεται μετά τον Μέγα Εσπερινό την παραμονή, καθώς και ανήμερα της Παναγίας. Ακολουθεί τρισάγιο στη μνήμη των θυμάτων της ποντιακής Γενοκτονίας και των αυτοκρατόρων της Τραπεζούντας, μπροστά στην προτομή του Αλέξανδρου Υψηλάντη.
Και τις δύο μέρες ο τόπος έχει χρώμα ποντιακό, με συλλόγους από όλη τη Μακεδονία να μετατρέπουν τη θρησκευτική γιορτή σε ένα αξέχαστο γλέντι, με όλες τις εκδηλώσεις να γίνονται γύρω ή σε απόσταση αναπνοής από τη Μονή.
Παναγία Μικροκάστρου, Σιάτιστα Κοζάνης
Δύο είναι τα χαρακτηριστικά του εορτασμού του Δεκαπενταύγουστου τα οποία μνημονεύουν οι πιστοί που έχουν παρευρεθεί αυτές τις μέρες στη Σιάτιστα, στην Κοζάνη: οι καβαλάρηδες προσκυνητές και τα χάλκινα μουσικά όργανα που με τον μοναδικό ήχο τους δίνουν άλλη διάσταση το διήμερο 14-15 Αυγούστου.
Την παραμονή της γιορτής οι πλατείες της Χώρας και της Γεράνειας και η γειτονιά του Μπούνου γεμίζουν με τις παρέες των καβαλάρηδων προσκυνητών και των στολισμένων αλόγων τους. Το έθιμο αυτό έρχεται από την Τουρκοκρατία, και όπως γράφουν λαογράφοι, αποτελούσε μια ευκαιρία για τους σκλαβωμένους Έλληνες να δείξουν τη λεβεντιά τους και τον πόθο τους για λευτεριά.
Ανήμερα της Παναγίας οι καβαλάρηδες πηγαίνουν το πρωί στο Μικρόκαστρο για να προσκυνήσουν την εικόνα της Παναγίας στο μοναστήρι. Λίγες ώρες αργότερα, οι καβαλάρηδες μπαίνουν με επιβλητικό τρόπο στη Σιάτιστα όπου τους υποδέχονται Αρχές και λαός. Το γλέντι έχει ήδη αρχίσει. Τα χάλκινα όμως δεν σταματούν παρά πολύ αργά το βράδυ.
Μεγάλη Παναγιά, Σαμαρίνα Γρεβενών
Ίσως το πιο συγκινητικό που συμβαίνει τις μέρες της μεγάλης γιορτής της χριστιανοσύνης στο νομό των Γρεβενών είναι ότι επιστρέφουν οι ντόπιοι που ζουν και εργάζονται στο εξωτερικό. Είναι σαν να δίνουν ένα σιωπηρό ραντεβού μια φορά το χρόνο για να τιμήσουν την Κοίμηση της Θεοτόκου στην ελληνική γη.
Χαρακτηριστικό είναι ότι λίγο πριν από τον Δεκαπενταύγουστο τα ερημωμένα χωριά γεμίζουν από ζωή!
Κι όλοι αυτοί συγκεντρώνονται στη Μεγάλη Παναγιά στη Σαμαρίνα, όπου για τρεις μέρες χτυπάει η μισή καρδιά του νομού γιατί η άλλη μισή χτυπάει στο χωριό της Αβδέλλας, όπου οι εορτασμοί είναι πενταήμεροι.
Κοίμηση της Θεοτόκου, Παλαιόπυργος Πωγωνίου – Ιωάννινα
Σε θρησκευτικό επίπεδο τελείται η καθιερωμένη λειτουργία παραμονή και ανήμερα του Δεκαπενταύγουστου. Οι κάτοικοι συγκεντρώνονται στο προαύλιο της εκκλησίας και μοιράζονται τα φαγητά τους. Το βράδυ, ανήμερα της γιορτής, ακολουθούν χοροί του Πωγωνίου από τα χορευτικά συγκροτήματα της περιοχής έως το πρωί.
Τη διαφορά στον Παλαιόπυργο την κάνει όμως ένα έθιμο, εκείνο του «ντολή πασά».
Ο «ντολής πασάς» είναι κάποιος από τους μεγαλύτερης ηλικίας κατοίκους που με το κρασοπότηρό του τσουγκρίζει με έναν από τους παρευρισκομένους και πίνει τρεις γουλιές. Ακολουθεί η αφιέρωση τραγουδιών σε διάφορους πιστούς, ενώ σιγά-σιγά αρχίζουν οι ευχές και οι αφιερώσεις κι από τους υπόλοιπους κατοίκους που έχουν οριστεί από τον «ντολή πασά».
Οι ντόπιοι λένε ότι το έθιμο επινοήθηκε για να διαλύονται οι παρεξηγήσεις που είχαν δημιουργηθεί στο χωριό όλη τη χρονιά, και για να ικανοποιούνται όσοι ένιωθαν αδικημένοι.
Παναγία η Λιαουτσιάνισσα, Κύμη Εύβοιας
Ο ιερός ναός που είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου βρίσκεται σε ένα κυριολεκτικά μαγευτικό μέρος. Οι παλαιότεροι λένε πως η εικόνα της Θεοτόκου ξεβράστηκε κάπου στην παραλία Μαύρα Λιθάρια μετά από ναυάγιο πλοίου προερχόμενου από την Ανατολή.
Σήμερα, ντόπιοι και επισκέπτες ανήμερα τον Δεκαπενταύγουστο ακολουθούν με κατάνυξη τη λιτάνευση της εικόνας.
Ωστόσο μικροί και μεγάλοι περιμένουν το πανηγύρι που στήνεται στη συνέχεια. Η μυρωδιά του ψητού και του μοσχαριού στιφάδο ξεσηκώνει ακόμα και τα γύρω χωριά.
Παναγία Κοσμοσώτειρα, Φέρες Έβρου
Η πανέμορφη εκκλησία παίρνει ζωή τις μέρες του μικρού καλοκαιρινού Πάσχα. Ανήμερα της γιορτής η περιοχή γεμίζει από εκατοντάδες πιστούς, όχι μόνο ντόπιους αλλά κι από άλλες περιοχές, που φτάνουν εκεί για να παρακολουθήσουν τον Μέγα Εσπερινό και τη λιτάνευση της ιερής εικόνας.
Κι όταν όλοι κάνουν το θρησκευτικό τους καθήκον, και μοιραστεί το φαγητό που έχουν φτιάξει οι νοικοκυρές του χωριού, αρχίζει το γλέντι. Ένα γλέντι που κρατά πάντα μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες, όταν πια ο ήλιος έχει ανατείλει.
Εκκλησίες των Ζαγοροχωρίων, Ιωάννινα
Η Παναγία λατρεύεται σχεδόν σε κάθε γωνιά αυτού του τόπου. Μάλιστα σε κάποια από τα χωριά οι εορτασμοί είναι τριήμεροι, με τις παραδόσεις της Ηπείρου να κυριαρχούν.
Στο Τσεπέλοβο, το πιο πολυπληθές χωριό των Ζαγοροχωρίων που βρίσκεται σε υψόμετρο 1.080 μέτρων, τις δύο πρώτες μέρες στο γλέντι συμμετέχουν ξένοι και ντόπιοι.
Όμως την τρίτη μέρα –αν και κανείς δεν αποκλείεται–, οι ντόπιοι παίρνουν την μπαγκέτα του γλεντιού.
Τις επόμενες μέρες θα ακολουθήσει και αφιέρωμα στον Δεκαπενταύγουστο και πώς γιορτάζεται σε κάποια από τα ελληνικά νησιά.
-120x86.jpg)
