Ο Πατριάρχης Μόσχας και πασών των Ρωσιών Κύριλλος αυτές τις ημέρες επισκέπτεται το Βαλαάμ, όπως ανακοίνωσε το Γραφείο Τύπου του Ρωσικού Πατριαρχείου.
Ο Προκαθήμενος της Ρωσικής Εκκλησίας θα επισκεφθεί τη μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, σκήτες και θα προεδρεύσει συνεδρίασης του Εποπτικού Συμβουλίου Αποκατάστασης της Μονής, η οποία ιδρύθηκε το 2002.
Στις 11 Ιουνίου, την ημέρα της μνήμης των Αγίων Σεργίου και Γερμανού, θαυματουργών του Βαλαάμ, ο Πατριάρχης θα τελέσει Θεία Λειτουργία στο Καθεδρικό ναό Μεταμορφώσεως του Σωτήρος.
Σήμερα η Εκκλησία και οι αρχές από κοινού συζητούν θέματα εκσυγχρονισμού των υποδομών του νησιού Βαλαάμ, που βρίσκεται στη λίμνη Λάντογκα. Όπως σημείωσε ο Πατριάρχης Κύριλλος στην προηγούμενη συνεδρίαση του Εποπτικού
Συμβουλίου της μονής, προτεραιότητα παραμένει η επίλυση του στεγαστικού προβλήματος ντόπιων κατοίκων, οι οποίοι μεταστεγάστηκαν από τη μονή στην περιοχή γύρω του.
Το 2011 διεκπεραιώθηκαν εργασίες αποκατάστασης ιστορικών λιμενικών εγκαταστάσεων στο Μοναστικό Λιμάνι, πραγματοποιήθηκε λιθόστρωση και εγκαταστάθηκε ο φωτισμός της προβλήτας. Τώρα πλέον χρειάζεται να γίνει χωροταξία των εκτάσεων γύρω από τη βιομηχανική ζώνη της μονής. Παράλληλα συνεχίζονται τα έργα ανακαίνισης των προσόψεων και της στέγης της Μονής Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, της νοσοκομειακής εκκλησίας της Εικόνας της Θεοτόκου «Ζωοδόχου Πηγής», του θερινού ξενοδοχείου και των οικοδομημάτων της σκήτης Αγίων Πάντων και της εκκλησίας της σκήτης του Αγίου Νικολάου.
Η μοναστική παράδοση θεμελιώθηκε στο Βαλαάμ από τους Αγίους Σέργιο και Γερμανό, οι οποίοι ήταν Έλληνες ιερομόναχοι που ήρθαν τον 10ο αιώνα στα περίχωρα του Μεγάλου Νόβγκοροντ στο πλαίσιο των πρώτων ορθόδοξων αποστολών. Η ίδια η μονή του Βαλαάμ ιδρύθηκε τον 14ο αιώνα. Μερικές φορές η μονή υπέστη καταστροφές, επιδρομές και πυρκαγιές, ερημώθηκε. Τα Ιερά Λείψανα των Αγίων Σεργίου και Γερμανού σώθηκαν μόνο επειδή κρύφθηκαν από τους μοναχούς στα έγκατα της Γης.
Το 1939 στη διάρκεια του πολέμου κατά της Φιλανδίας η μονή καταστράφηκε από βομβαρδισμούς. Στις 19 Μαρτίου του 1940 το αρχιπέλαγος του Βαλαάμ παραδόθηκε στα σοβιετικά στρατεύματα και εκεί οργανώθηκε σχολή λοστρόμων.
Μετά από αιματηρές μάχες του Σεπτεμβρίου του 1941 τα νησιά παραδόθηκαν στους Φιλανδούς και απελευθερώθηκαν από τον Κόκκινο Στρατό μόνο το 1944. Η αναγέννηση της μονής όμως έγινε μόνο το 1989, όταν στο αρχιπέλαγος ήρθαν οι πρώτοι έξι μοναχοί. Το 1990 στη μονή απονεμήθηκε το καθεστώς σταυροπηγιακής. Σήμερα η μονή του Βαλαάμ αριθμεί περισσότερους από 200 μοναχούς.
Η μονή έχει αρκετά μεγάλο νοικοκυριό: δικό της στολίσκο, γκαράζ, αγρόκτημα, αλογοτροφείο, σιδηρουργείο και κήπους με 60 είδη μηλιών. Επίσης υπάρχουν αρτοποιία και τυροκομείο. Το φιλανθρωπικό ίδρυμα «Φως του Βαλαάμ» παρέχει κάθε δυνατή βοήθεια στον επιτόπιο πληθυσμό.
